|
SOCIOLOGIJA KOD SRBA
Sociologija kao nauka ima relativno kratku istoriju, ali njeni koreni
sežu do antičke filozofije, pa ću se postanku sociologije kao nauke posvetiti
nakon kratkog pregleda istorije sociologije koja je blisko povezana sa
filozofijom. Filozofija kao nauka je nastala izmedju 600-500-te godine
pre nove ere na području antičke Grčke. Razlog za nastanak filozofije,
a samim tim i korenima sociologije, jeste nastanak tipične demokratije
u antičkoj grčkoj, koja je bila pogodno tlo za razvoj filozofije. Neophodan
uslov za nastanak filozofije, a kasnije i sociologije, jeste pojava društvene
svesti i pojava pismenosti. Takođe važan faktor nastanka filozofije jeste
razvijen društveni život i gradjanska jednakost i ravnopravnost, koja
do tada nije postojala nigde u svetu. Već na početku filozofi antičke
grčke uvidjaju da misao o društvu, odnosno socijalna misao, je veoma važna
i smatrana je veoma korisnom i funkcionalnom. Platon
i Aristotel su
se u svojim delima “Država” i “Politika” bavili donekle socijalnom mišljenjem
i pokušavali su da objasne sa filozofskog aspekta zašto je važna socijalna
misao.
U srednjem veku je filozofija tavorila, izgubila je mesto jedne od najvažnijih
disciplina društvenog života ustupivši ga crkvenom poimanju sveta. Predstavnik
sholastičke misli i jedan od najuticajnijih filozofa srednjeg veka uz
Tomu Akvinskog jeste Aurelije
Avgustin- kasnije Sveti Avgustin. On u svom delu “ O državi božijoj”
spaja teološku i filozofsko-socijalnu misao. Toma Akvinski je bio veliki
poštovalac Aristotelov,
pa je u svojim delima uvrstio Aristotelovu misao i oslovljavao ga sa Filozof.
Ibn Haldun je živeo u Arabiji gde je religijski pritisak bio znatno slabiji.
Haldun je smatrao da društvo zavisi od bioloških i geografskih faktora.
U novom veku već počinje oblikovanje sociologije kao zasebne nauke. Mnogi
filozofi novog veka su imali udela u tom oblikovanju. Pojavom kapitalizma
javljaju se i ekonomske nejednakosti pojedinaca, pojavljuju se dve različite
struje u sociologiji:
• Apologetska- koja je težila da objasni i opravda postojeći društveni
i ekonomski sistem (Društveni ugovor)
• Kritična- koja je analizirajući kapitalističko društvo ukazivala na
nužnost njegovog ukidanja i uspostavljanja novog i pravednog društva za
sve njegove članove (utopistička, socijalutopistička, naučni socijalizam)
Zagovornici Teorije društvenog ugovora su bili: Tomas Hobs, Baruh De Spinoza,
Džon Lok i Žan-Žak Ruso.
Šarl De Monteskje je pridavao značaj geografskom položaju i klimi, a zatim
i veličini drzave.
Zagovornici kritičnog stava su bili Sen Simon, Šarl Furije i Robert Oven,
a njihove preteče su bili Tomas Mor i Kampanela.
Nastanak sociologije kao zasebne nauke
Sociologija kao nauka formira se tek sredinom19. veka. U to vreme su
biologija i fizika bile već formirane i konstantno su napredovale, pa
su pružile dobar osnov za nastanak nauke o društvu. Osnivačem sociologije
smatra se Ogist Kont koji je u svom delu “Kurs pozitivne filozofije” vršio
klasifikaciju nauka. Kont je sociologiji postavio zadatak da izučava društvo
u celini, kako u stanju mirovanja, tako i u stanju kretanja. Tu se sociologija
odmah podelila na socijalnu statiku i socijalnu dinamiku.
• Socijalna statika treba da prikazuje anatomiju društva u mirovanju i
da otkrije uslove za održavanje harmoničnih odnosa u društvu pa na taj
način i jedinstva društva kao celine. Osnovna jedinica društva, po Kontu,
jeste porodica, jer ona predstavlja prirodno stanje čovekove aktivnosti
i u njoj vladaju odnosti koji su prirodni temelj svih odnosa u društvu.
Kont je naveo četiri klase u socijalnoj strukturi, i to:
1. Spekulativna klasa
2. Praktična klasa
3. Poljoprivrednička klasa
4. Radnička klasa
• Socijalna dinamika treba da bude opšta teorija prirodnog napretka čovečanstva.
Ona treba da izučava uzroke i zakonitosti društvenih promena.
Razvoj sociologije
Od svog nastanka sredinom 19. veka pa do sredine 20. veka, sociologija
je imala velike napore da se konstruiše kao nova nauka, kao opšta društvena
nauka. Ti napori su dali dragocene rezultate: sociologija se konstruisala
kao samostalna nauka, definisala svoj predmet, polako se stvaraju uslovi
i za uobličavanje sociološkog metoda, prilično uspešno odrađen odnos prema
drugim naukama, kao i sociologije prema drugim društvenim naukama. Pošto
se društvo neprestano menjalo, došlo se do potrebe da se i nauka o društvu
promeni i da se formira neka nova sociologija. Već na samom početku dolazi
do različitih shvatanja koncepcija promena koje sociologija treba da pretrpi
u pogledu svoje transformacije:
• Prva grupa shvatanja zasniva se na uverenju da se preko uklanjanja nedostataka
u postojećim teorijskim sistemima ili u okviru empirijskih istraživanja,
ti nedostaci prevazilaze unošenjem izvesnih korekcija. Time bi praktično
bila sačuvana teorijska suština postojeće sociologije, samo bi, u skladu
sa izmenjenim društvenim okolnostima, teorijska uopštavanja i teorijska
interpretacija bili iztraženi na višem nivou.
• Druga grupa shvatanja zasniva se na uverenju da se rešenje za postojeću
situaciju u sociologiji nalazi u jednoj novoj, različitoj od dotadašnje
sociologije. Ona bi trebalo da da novu teorijsku osnovu za celovito izučavanje
društva, da bude humanistički usmerena, a sposobna da pokrene i usmerava
društvene procese i promene. Naročito je bio izražen zahtev za aktivnim
odnosom nove sociologije prema društvenoj praksi. U tom smislu se ovaj
zahtev može shvatiti kao protest savremenih sociologa protiv besplodnosti
dotadašnje sociologije u odnosu na društvenu praksu. Ali i ova tzv. nova
sociologija ima svoje dve struje: radikalnu i humanističku.
o Radikalna sociologija javlja se šezdesetih godina u SAD i Zapadnoj Evropi
nešto kasnije. Ona izražava krajnji kritički odnos prema statičkoj viziji
društva u dosadašnjoj sociologiji. Radikalna sociologija za koju se oni
zalažu, ne treba da bude ni samo teorijska, ni samo empirijska nauka,
ali ne treba da bude ni vrednosno neutralna. Naprotiv, ona bi morala da
ostvari jedinstvo teorije, metoda i društvene akcije. Svi predstavnici
radikalne sociologije su saglasni u uverenju da društvo treba da se menja
i da u odnosu na te promene sociologija treba da ima aktivnu i značajnu
ulogu
o Humanistička sociologija suštinu sadržanu u novoj viziji uloge pojedinca,
čoveka, u odnosu na društvo i promene u njemu. Sa aspekta ove sociologije,
čovek je biće koje oseća, misli i deluje, sposobno, dakle, za aktivan
odnos prema stvarnosti u kojoj živi, pa prema tome i za aktivan odnos
prema društvu kao delu te stvarnosti.
Sociologija u istorijskoj samosvesti Srba
Sociologija se u Srba javlja tek sa počecima gradjanskog društva i u okrilju
njihovih kulturnih ustanova, među kojima je univerzitet bio najvažniji.
Pošto su Srbi vekovima opostojavali bez svoje nacionalne države to je celokupan
društveni razvitak bio sistematski ometan sa svih strana i u svim oblastima.
Zaostajalo se u političkom, ekonomskom razvoju, pa shodno tome i kulturnom
sazrevanju. SPC, čuvajući svetosavsku tradicija i pravoslavnu veru, staru
srpsku pismenost i književnu baštinu čuvala je i nacionalni identitet Srba
– kako je mogla i koliko je mogla. Sistematsko razvijanje društvenih nauka,
pa i sociologije među njima, nije bilo moguće sve dok se za to nisu stekli
najvažniji neophodni i dovoljni preduslovi u srpskom društvu. Zato sociologija,
kao racionalna i sistematski razvijana teorijska društvena samosvest, ima
kod Srba kratku istoriju. Predistorija je mnogo duža i seže duboko u srpsku
kulturnu tradiciju. Krajnji cilj nacionalnog budjenja i kulturno-političkih
pokreta većine naroda bilo je stvaranje nacionalnih država. Istorija je
pokazala da se one nisu mogle stvoriti bez oružane borbe, ali samo silom
nisu se mogle održati – ako se iznutra racionalno ne urede, na autohtonim
kulturnim tradicijama i shodno civilizacijski dostignutim oblicima društvene
organizacije. Taj neophodan istorijski zadatak, koji se sastojao u sistematskom
razvijanju svesti naroda o potrebi da valjano uredi svoju nacionalnu državu
i da u njenom okviru organizuje racionalno funkcionisanje društva, nije
bio ništa manje važan faktor od oružanih ustanaka na koje su se Srbi medju
prvima u Evropi, podigli početkom 19. veka.Takvoj svrsi, kao racionalna
potpora stvaranju nacionalne države i uredjenju društvenog života i kulture
u njoj, trebalo je i kod Srba da posluže novostvorene društvene nauke kao
što su moderna istoriografija, državno pravo, nauka o jeziku, nacionalna
ekonomija, geografija i druge posebne nauke. Svim ovim i drugim duhovnim
disciplinama u izvesnoj meri prethodi, stalno ih prožima i budno prati njihove
tokove filozofija, a na njih se oslanjaju i sitetizuju saznajene rezultate-
etnologija i sociologija. Danas su etnološki i sociološki pristup dva zasebna
disciplinarna područja društvenih istraživanja, koja su međusobno komplementarna
u saznajno-analitičkom i praktično-delatnom smislu. Ona su od samog svog
početka međusobno nerazvojno povezana u okviru tradicije svestranog naučnog
etnosociološkog proučavanja našeg narodnog života koju je utemeljio V. Karadžić,
a zatim sledili V. Boglišić, S. Novaković, J. Cvijić, Sl. Jovanović, Đ.
Tasić i drugi srpski naučnici i univerzitetski nastavnici koji su ih kasnije
sledili. Među njima se moraju tražiti i tu jedino nanći preteče i utemeljivači
srpske akademske sociologije, koji, razume se, nisu bili prvenstveno sociolozi,
ali bez kojih se počeci sociologije kod srba ne mogu zamisliti. Pojava Svetozara
Markovića i njegovo nastojanje da teorijski zasnuje socijalističku ideologiju,
da politički pokrene duboke reforme u raznim oblastima društvenog života
i sprovede revoluciju u sferi državne vlasti je veoma značajna za nastanak
sociologije u Srba. Sociologija u Srba kao akademska disciplina
Ukorenjivanje na univerzitetu
Prvo institucionalno uporište sociologije bio je pravni fakultet u Beogradu,
na kojem je od 1935.godine postoji katedra da sociologiju. Pionirske korake
napravila grupa profesora Pravnog fakulteta na čelu sa uglednim teoretičarem
i istoričarem prava Slobodanom Jovanićevićem izmedju dva svetska rata
kod nas učinila prve pionirske korake u afirmaciji sociologije kao posebne
akademske nauke. Početkom tridesetih Sl. Jovanović je na doktorskim studijama
držao prva predavanja iz sociologije kojima su prikazane neke teorijske
struje i neki problemi u sociološkom proučavanju prava, politike, religije,
kuluture.
Đorđe Tasić, baveći se filozofijom i sociologijom prava, još neposrednije
je doprineo konsituisanju sociologije kao zasebne nauke u akademskoj sredini.
On je, kao i Sl. Jovanović, smatrao da je akademska sociologija najprirodnija
prepreka populističkim i agresivnim ideologijama koje su se javljale u
srpskom društvu i sve više hvatale maha izmedju dva svetska rata. Tasić
1935. u Beogradu osniva Društvo za pravnu filozofiju i sociologiju, koje
od 1938. do 1941. deluje pod imenom Društvo za sociologiju i društvene
nauke. Tasić je 1938. uredio prvi isključivo sociološki zvornik radova
Sociološki pregled. Koji će 1961. biti obnovljen kao glasilo posleratnog
Sociološkog društva, najpre kao godišnjak, a potom kao četvoromesečnik
i tromesečnik. Dragoslav Todorović koji je pred Drugi sv. rat na Ekonomsko-komercijalnoj
visokoj školi predavao sociologiju dirkemovske orijentacije. Izuzetak
u medjuratnoj srpskoj sociologiji u izvesnom smislu bio je Mirko Kosić
ekonomista i sociology, blizak idejama nemačke formalne sociologije. Kosić
je napisao i Uvod u opštu sociologiju kao prvi moderan udžbenik sociologije
kod Srba. Pored Vizeovih ideja on je na osoben način sintetizovao in eke
osnovne stavove Maksa Vebera, Emila Dirkema iVilfereda Pareta. Od svih
predratnih srpskih sociologa najveci međunarodni ugled imao je Kosić.
U Beogradu je 1920. pokrenuo i uređivao društveni život, prvi naš časopis
sa prvenstveno sociološkom tematikom, kojim je, između ostalog, nastojao
da teorijski pobija marksističko shvatanje društva.
Sociološke katedre i studijske grupe
Glavno posleratno institucionalno uporište naše sociologije bili su
Filozofski i Pravni Fakultet Beogradskog univerziteta i novoformirani
institute društvenih nauka u Beogradu. Akademski kadrovi, skoro bez izuzetka,
nosily su sve aktivnosti stručnih udruženja, uređivali stručne časopise
i sarađivali u njima, držali javne tribune za šire popularizovanje klasičnih
socioloških dela, pisanjem prvih domaćih udžbenika i socioloških monografija.
U periodu od 1959. do kraja 1997 godine diplomiralo je preko 1000, magistriralo
je 71, a doktoriralo 43 sociologa. Uz katedru za studijsku grupu za sociologiju
na Filozofskom fakultetu u Beogradu od 1972. godine postoji institut za
sociološka istraživanja. Prvi Upravnik bila je Zagorka Golubović, a rukovodilac
prvog projekta pod naslovom “Društveni sukobi i promene u strukturi savremenog
sociološkog društva” bio je Ljubomir Tadić. Ovim projektom vodeći srpski
sociolozi su najavili prvu sociološku dijagnozu zlokobnog separatističkog
nacionalizma i haotičnog raslojavanja koje je dve decenije kasnije odvelo
jugoslovensko društvo u duboku krizu, funkcionalnu dezintegraciju i raspad
države. Profesori koji su učestvovali na ovom projektu su odstarnjeni
ii z nastave i sa Fakulteta. Istovremeno su i saradnici na projektu i
prvi stažeri u Institutu postiplomci sociologiji raspršeni na razne strane.
U sledećoj fazi svog razvoja, Institut za sociološka istraživanja Filozofskog
Fakultetat u Beogradu, kao i sama katedra za sociologiju i Odeljenje za
filozofiju i sociologiju i njihovi tadašnji članovi izbegavaju neposredne
konfrontacije sa centrima političke moći i u otežanim okolnostima održavaju
kontinuitet sociološke profesije i sociologije kao nauke.
Druga studijska grupa za sociologiju otvorena je 1971. na Filozofskom
fakultetu u Nišu, sa (ne)skrivenom namerom centara političke moći da se,
zbog ideološke nepodobnosti beogradske katedre za sociologiju, stvaranjem
novog institucionalnog uporišta, umanji njen uticaj u stručnim krugovima.
Iako prividno svemoćni, ni ondašnji vlastodršci nisu bili u stanju da
potpuno kontrolišu dalju evoluciju katedri i studijskih grupa kojima su
samim osnivanjem namenjivali odredjenu ulogu. Uz studijsku grupu za sociologiju
na fakultetu u Nišu formiran je najpre istraživački centar, apotom i Institut
za sociološka istraživanja, preko kojih je sprovedena izrada više socioloških
projekata i organizovano više naučnih savetovanja. Na Filozofskom fakuletu
u Novom Sadu 1988. nastaje studijska grupa za sociologiju i filozofiju
u okviru koje se od druge godine studija izdvaja, pored filozofskog, zaseban
sociološki smer. Prvi profesori socioloških predmeta su bili Milovan Mitrović,
Milan Tripković, Dragan Koković, Božo Milošević, Đuro Šušnjić, Gordana
Tripković, Dušan Đošić i Ljubinko Pušić. Od 1996. studenti se u Novom
Sadu upisuju u zasebnu studijsku grupu za Sociologiju. Katedra za sociologiju
bila je sve do kraja osamdesetih u sastavu Instituta za filozofiju i sociologiju
Filozofskog fakulteta u Novom Sadu.Rukovodilac prvog sociološkog Instituta
bio je Milovan Mitrović. Novosadski krug sociologa uspeo je da održi sociologiju
kao nastavni predmet na svim fakultetima Univerziteta u Novom Sadu i u
vremenu kada je ona na svim drugim univerzitetima bila istisnuta marksističkim
predmetima.
Poseban doprinos širenju sociološkog pogleda na društvo, primeni sociološkog
metoda u razumevanju i objašnjenju posebnih oblast ii pojedinih društvenih
problema i javnoj afirmaciji sociologije kao nauke davale su katedre za
sociologiju na pravnim, ekonomskim, politikološkim, filološkim i drugim
studijama, uključujući i studije na tek otvorenim učiteljskim fakultetima.
Stručna udruženja i časopisi
Slična evoluciona linija u konstituisanju sociologije zapaža se i onda
kada se prati nastajanje i rad stručnih udruženja sociologa i časopisa
koje su ona izdavala. Kao i pre Drugog sv. rata i prvo posleratno stručno
udruženje sociologa osnovali su pravnici. Srpsko sociološko društvo osnovano
je u Beogradu decembra 1954. kao prva republička sekcija saveznog udruženja
koje su, takodje pravnici, isto u Beogradu, osnovali nesto malo pre, u
oktobru 1954. Prvi predsednik Srpskog sociološkog društva bio je Radomir
Lukić, a prvi predsednik Jugoslovenskog sociološkog društva Oleg Mandić.
Iz drugog uporišta naše sociologije, od filozofa, skoro u isto vreme potiče
inicijativa za formiranje zajedničkog udruženja za filozofiju i sociologiju.
Toj inicijativi su se pridružili i pravnici, ranije organizovani u sociološko
stručno društvo. Osnivačka skupština tog novog zajedničkog Jugoslovenskog
udruženja za Filozofiju i Sociologiju održana je 9. i 10. novembra 1956.
u Novom Sadu. Prvi predsednik je bio Jože Goričar, a potpredsednici Radomir
Lukić i Vuko Pavićević. Kao glasilo udruženja pokrenut je časopis Filozofija-Sociologija,
koji se prvi put pojavio 1957., a u toku 1958. izasao tri puta. Njegov
prvi glavni urednik bio je Veljko Korać. Tako je sekcija za sociologiju,
zajedno sa Odeljenjem za sociologiju Instituta društvenih nauka u Beogradu
1959. započela poseebno izdavanje Sociologije čiji je podnaslov bio “Časopis
za sociologiju, socijalnu psihologiju i socijalnu antropologiju”. Podnaslovom
se naglašavala antropološka i psihološka orijentacija u sociologiji, nasuprot
dogmatskom marksizmu koji je to zanemarivao.
Kao što se izdvojio časopis za sociologiju, tako su se ubrzo i sekcije
za sociologiju i filozofiju formalno razdvojile u dva zasebna stručna
udruženja 1960. na skupštini u Bledu.
Već od samog početka JUS je razvio saradnju sa Međunarodnom sociološkom
asocijacijom (ISA) i ubrzo je uključen u njeno članstvo. Okolnost da je
sedište JUS-a sve do sredine sedamdesetih formalno bilo u Beogradu, a
kasnije se praktično prenosi u Sloveniju.
Medjutim, konfederalno-separatistički virus nije poštedeo ni JUS. Iako
je savezno udruženje formirano pre bilo kojeg republičkog, iako većina
najuglednijih sociologa oko stručnog društva dugo bila jugoslovenski orijentisana,
težište aktivnosti sve više se premeštalo na republička udruženja. Indikativno
je da je članstvo u ISA-i na isti način dovedeno u pitanje kao i članstvo
Jugoslavije u UN. Nikakvog značaja nije imalo to što je JUS od svog početka,
i decenijama kasnije, imao nesporno i kontinuirano članstvo u ISA, kao
što ni Jugoslaviji nije pomogla okolnost da je bila među državama koje
su osnovale UN.Globalna politika ne zaobilazi sociologiju ni na međunarodnom
planu, baš kao što je u decenijama pre toga nije mimoilazila ni na unutarnjem.
Kao Primerena odmazda režima, zbog idejnog osmišljavanja i organizacionog
potpomaganja studentskih demonstracija 1968, početkom 1974. iz nastave
je odstranjena grupa profesora sa Odeljenja za filozofiju i sociologiju.
U toj grupi bili su istaknuti srpski i jugoslovenski filozofi i sociolozi
Mihailo Marković, Ljubomir Tadić, Svetozar Stojanović, Zagorka Golubović,
Dragoljub Mićunović i drugi. Oni nisu bili ostranjeni samo iz nastave
nego im, sve do 1980, nije bilo dozvoljeno učešće na stručnim skupovima
u zemlji ni saradnja u domaćim časopisima. Udarac koji je zadat katedri
i studijskoj grupi za sociologiju i filozofiju na Filozofskom fakultetu
u Beogradu bio je toliko težak da se od njega nisu sasvim oporavile ni
nekoliko decenija kasnije.
Još teže posledice po društveni status sociologije i sociologa od progona
istaknutih pojedinaca tokom sedamdesetih, izazvala je ideološka ofanziva
neodogmatskog marksizma, koji se grubo infiltrirao u sva ranija institucionalizovana
uporišta sociologije. Sociološki časopisi su jedva preživljavali, ali
su zato obilatu materijalnu i svaku drugu potporu dobijala partijska i
parapartijska glasila.
Srpsko sociološko društvo je, kao i JUS, imalo veći broj svojih sekcija
i regionalnih ogranaka. Ogranci su bili naročito aktivni u drugoj polovini
šezdesetih, kad je srpska sociologija i inače bila u velikom poletu. Mnoge
aktivnosti SSD-a nakon 1968. godine biće ometane od strane vlasti, da
bi politički pritisak kulminirao sredinom sedamdesetih. Danas je SDS ponovo
jedinstvena organizacija, sa svojim sekcijama i ograncima u Novom Sadu
i Nišu. Društvo organizuje naučne skupove, stručne tribune i kao tromesečnik
izdaje Sociološki pregled, ali ponovo u veoma teškim okolnostima koje
su nastupile s ratom i raspodom države. I pored smanjivanja kritične mase
sociologa unutar sužene države, sociolozi Beograda i Srbije iznalaze razne
mogućnosti da i dalje održe svoja dva sociološka časopisa na relativno
pristojnom nivou. Sociologija i Sociološki pregled i pored svih teškoća
redovno izlaze i uzajmno se dopunjavaju. Oni se u poslednje vreme sve
više razlikuju po tematskoj i uređivačkoj orijentaciji, pa time i dodatno
opravdavaju svoje zasebno postojanje.
Sociološki instituti
U Beogradu je 1961. osnovan, a 1962. počeo sa radom Sociološki Institut
Srbije. Njegov prvi director je bio ekonomista Vladimir Rašković, a prvi
sekretar ekonomista Predrag Aleksić. Istraživačka delatnost Instituta
organizovana je preko sekcija istraživačkih grupa i projektantskih timova
kojima su rukovodili istaknuti spoljni saradnic poput Radomira Lukića,
Jugoslava Stankovića, Zagorke Golubović i drugih. Sociološki institut
je početkom 1971. integrisan sa Institutom za kriminološka i kriminalistička
istraživanja u Institut za kriminološka i sociološka istraživanja. Većina
sociologa je nastavila da se bavi ranije odabranim oblastima, ali se javljaju
i nove istraživačke teme u okviru sociologije rada i slobodnog vremena,
socijalne antropologije, sociologije medicine i drugih. Institut društvenih
nauka u Beogradu odmah po osnivanju 1957. formira Odeljenje za sociologiju
i pokreće prva empirijska sociološka istraživanja u Jugoslaviji. Od 1969.
do danas u sastavu IDN-a deluje Centar za sociološka istraživanja sa promenljivim
brojem stalnih saradnika i više dugogodišnjih projekata. Istraživanja
koja su u ovom Centru dosad objavljena mogu se svrstati u nekoliko glavnih
problemskih područja sociologije.
1. Društvena struktura Jugoslavije je osnovna oblast sociološkog istraživanja
u Centru u kojem su najpoznatiji sledeći sprovedeni projekti: “Struktura
i pokretljivost radničke klase”, “Istraživanja promena u socijalnoj strukturi
Jugoslavije”, “Društvena struktura, duštvena svest i vrednosni sistemi
društvenih slojeva u SR Srbiji”.
2. Proučava radničko samoupravljanje.
3. Istraživanjem lokalnih zajednica i komuna.
4. Sociološka istraživanja omladine i studenata
5. Istraživanja porodice i položaj žena tokom 60-ih.
6. Socijalnim problemima ekonomske emigracije.
Zaključak
Nakon iscrpnog rada u kom sam predstavio odakle potiču koreni sociologije,
njen nastanak, razvoj u svetu i kod nas, pokušaću da što kraće rezimiram
u završnim rečima. Sociologija u Srba je imala mnogo uspona i padova tokom
njene kratke istorije u srpskom društvu, razlozi za to su brojni, separatizam,
ideološka zastranjenost masa tokom 60-ih i 70-ih godina, česti ratovi
i proterivanje ljudi koji su drugačije mislili i koji su ukazivali na
sve nedostatke tadašnje države. Uprkos svim nedaćama i problemima koji
su zadesili sociologiju u nas, sociološka svest u Srba je ipak preovladala
i uspela da se održi. U današnje vreme, smatram, da je sociologija kao
naučna disciplina u Srbiji počela da dobija polet i da ima jak temelj
za napredak.
LITERATURA:
1. Žurnal za sociologiju(2006), Vojvodjanska sociološka asocijacija
2. M. Mitrović (2005), Sociologija, Beograd:Pravni fakultet
PROČITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni
Seminarski Radovi
|
|