Pojam, predmet sociologije i njen odnos prema
drugim društvenim naukama
Društveni ivot ljudi odvija se izmedju nestabilnosti, neizvesnosti,
haosa, rata i izvesnosti, stabilnosti, poretka, mira. Nauka koja pokušava
da na sistematski i metodicki nacin opiše, imenuje, klasifikuje,
analizira, objasni i razume svekoliku sloenost društvenih odnosa,
ustanova i vrednosti, naziva se sociologija. Njeno
polje proucavanja odredjuju sami sociolozi i krecu se od problema celine
društva do problema u malim društvenim grupama.
Pored proucavanja društva u celini, sociologija proucava i pojedine
društvene pojave (dogadjaje), odnose izmedju društvenih grupa,
društvene institucije i delatnosti i utvrdjuje ono što je opšte
u pojavi.
Svako od nas vidi lekara u bolnici ili prodavca u pekari a sociolog u
tome otkriva pripadnike pojedinih profesija ili obavljanje društvene
uloge. Mi zapaamo bogate i siromašne gradjane, a sociolog ih
vidi kao pripadnike društvenih klasa i slojeva. Ljudi su iveli
u socijalizmu i kapitalizmu, ili tee njihovom ostvarivanju, a sociolog
u tome nalazi odredjeni društveni odnos. Posmatranje demonstracija
na ulici ili štrajka za sociologa je izraz nekog sukoba u društvu.
Kada odlazimo u školu, bolnicu, vojsku, crkvu, policiju, mi odlazimo
u društvenu instituciju a ne u obicnu zgradju.
Profesija, klase i slojevi, društveni odnos, sukob, institucije su
ono što je opštost u društvu i to su sociološke kategorije
kojima izraavamo bogatstvo i raznovrsnost pojedinacnog iskustva.
Predmet sociologije
O
predmetu opšte sociologije postoje razlicita shvatanja.
Njeni osnivaci su Ogist Kont, H. Spenser, K. Marks.
Svi oni su davali svoju definiciju predmeta sociologije.
Nastala je pre skoro 170. godina kada je Ogist Kont u „Tecaju
pozitivne filozofije“ odredjuje kao nauku koja treba da proucava
ljudsko društvo kao celinu.
Tokom razvoja proucavala je ne samo ljudsko društvo kao celinu –
ukupnost društvenih pojava, vec i pojedine društvene pojave
pa se od pocetka 20. veka govori o opštoj sociologiji i
posebnim sociologijama.
Definicije predmeta opšte sociologije razlikuju se u zavisnosti od
filozofske orjentacije tvorca.
Definicija treba da odredi predmet i razgranici je od drugih društvenih
nauka.
Veliki broj definicija naveo je Huntigtona da kae da je sociologija
ono što pod tim podrazumevaju oni naucnici koji sebe smatraju sociolozima.
Uzroci teškoca u definisanju predmeta:
1. u oblasti društvenog ivota ne mogu se zahtevati stroge
definicije kao u geometriji
2. zbog njene relativne mladosti nema jedinstva teorijskog i empirijskog
istraivanja
3. klasno je determinisana, u zavisnosti od poloaja sociologa u
društvu razlicito se definiše njen predmet, odredjuju njeni
zadaci i tumace društvene pojave
Struktura globalnog društva kao i odnose izmedju njegovih uih
delova, razvoj društvenih celina, pitanja su koja su neobilazna u
empirijskom i teorijskom studiju ove nauke. Pa ipak, sociologija istrauje
i pokušava da reši društvene probleme. Njih je mnogo i
srecu se u svakodnevnom ivotu koliko i u istorijskim razdobljima.
Sociologija, kao racionalna misao o društvu, pokušava da identifikuje
i opiše društvene probleme, da ih objasni na deterministicki
nacin, odnosno razume i da eventualno predloi odredjena teorijska
i prakticna rešenja. Ona, prema tome, nije normativna nauka (poput
prava ili morala) i ne polazi od odredjenih normi da bi iz njih izvela
prakticna ponašanja. Ona istrauje društvene cinjenice
i analizira ih sociološkim pojmovima.
Odredjivanju predmeta opšte sociologije su najpre pristupili njeni
osnivaci Ogist Kont, Herbert
Spenser i Karl Marks, ali u
tome nisu u potpunosti uspeli, jer te definicije nisu bile adekvatne njihovim
idejama o zakonitostima društvenog ivota. Slicno je bilo i
kod drugih teoreticara. Zbog razlicitih pristupa pojedinim društvenim
pojavama i procesima javljale su se, dakle, i razlicite definicije predmeta
opšte sociologije. Smatrano je, «da je sociologija nauka
o društvenim grupama (Bogardus), ili nauka o oblicima organizovanja
ljudi (Ziml), a Pirtin Sorokin je smatrao da je sociologija nauka o opštim
svojstvima klasa, socijalnih pojava i odnosa medju njima.»
U
novije vreme javlja se tendencija poistovecivanja sociologije sa opisnom
sociologijom, ciji predmet jeste opisivanje i objašnjavanje konkretnih
društvenih pojava, manjih društvenih grupa ili individualnih
radnji i ponašanja. Neki teoreticari smatraju da sociološka
istraivanja i razmatranja treba usmeriti na razumevanje i smišljeno
shvatanje uzrocnih veza i uticaja u društvenim tokovima i pojavama.
Izvorište ovakvog mišljenja su radovi Maksa Vebera.
Da li sociologija treba da ispituje prošlost, tj. razvitak društva
i njegove zakonitosti, ili da se prvenstveno, bavi sadašnjošcu,
odnosno problemima savremenog društva? Odgovor je, naravno,
dvodimenzionalan što znaci da sociologija mora saznavati prošlost
da bi mogla iznalaziti rešenja za savremene društvene probleme.
Brojne dileme i kontraverze uslovile su i u domacoj literaturi raznolikost
definicija predmeta sociologije. Jedna od definicija istice: «Sociologija
proucava društvo, kao totalitet odnosa – najraznovrsnijih odnosa
medju ljudima, i ljudi prema prirodi, kroz koje covek ispoljava svoju
suštinu. To znaci da se ona bavi celinom društvenih odnosa,
pre svega globalnim a potom parcijalnim celinama pojedinim društvima.»
Druga definicija: «Opšta sociologija je najopštija
teorijska nauka o ljudskom društvu kao jedinstvenoj realnosti koja
utvrdjuje specificnost društvenih pojava i njihove odnose u strukturi
jedinstvene društvene realnosti otkrivajuci sociološke zakone
o strukturi i razvoju društvenih pojava , uih strukturalnih
celina i globalna društva.»
«...Sociologiju moemo definisati kao osnovnu, opštu
i teorijsku nauku o društvu kao celini društvenih delovanja
i društvenih odnosa i raznolikim tvorevinama kroz koje se ispoljava
društveni ivot ljudi u odredjenim prirodnim i kulturno-istorijskim
uslovima.»
Navedene definicije upucuju na zakljucak, pre svega, da je sociologija
optša, fundamentalna i preteno teorijska nauka, s izrazitom
empirijskom primenom.
Pored celokupnog i globalnog posmatranja društva, sociologija treba
da se bavi i posebnim i pojedinacnim procesima i pojavama, koje, u vecoj
ili manjoj meri, uticu na zbivanja i odnose u društvu. Cil ovih globalnih
i parcijalnih, teorijskih i prakticnih razmatranja, jeste tenja
ka otkrivanju i utvrdivanju opštih, posebnih i pojedinacnih pravila
i zakonitosti koje se javljaju u društvenim pojavama, procesima i
odnosima. Po svojim zakonitostima društvene pojave se bitno i suštinski
razlikuju od prirodnih. Ove specificnosti cine društvo pojavom «sui
generis» i izraavaju genericku suštinu društvenih
pojava, procesa i odnosa.
Suštinska osobenost sociologije ogleda se u pristupu društvu
kao osobenoj realnosti koja se ne moe svesti na ekonomsko, psihološko,
prirodno, kulturno. Primera radi, organizaciju, delovanje, ciljeve politicke
partije istrauje politikologija. Sociologija pristupa proucavnju
politicke partije sa stanovišta njene uloge i znacajnosti u celini
društva. Nju više interesuje pitanje društvenih uslova
pojave odredjene partije (konzervativne, liberalne, totalitarne) i problem
posledica koje stvara u društvenim odnosima i svakodnevnom ivotu,
nego unutrašnja organizacija.
Razume se, i to moe da bude predmet sociološkog ispitivanja
(odnosi izmedju voda i clanova u politickoj
partiji, sistem društvenih vrednosti za koji se partija zalae,
socijalni sastav clanstva itd.) medjutim, tada je rec o elementima sociološkog
pristupa, o sociološkom uglu proucavanja problema o kome je rec.
Moguca su dva pristupa: normativni (vrednosti) i iskustveni
(cinjenicki). U prvom se polazi od odredjenih normi, vrednosti, a u drugom
od iskustvenog stanja.
Sociologija kao nauka nastoji da sistematski utvrdi i objasni društvene
cinjenice (le fait social), da utvrdi objektivnu istinu o problemu
koji istrauje ali i da razvije kriticku misao o društvu. Medjutim,
sociologija još uvek ne uspeva da otkrije suštinu društvenog
kretanja. Tajna društvene celine razotkriva se racionalnim sistemom
istraivanja ali svako ko sociološki misli zna da neki odnosi
i procesi u društvu nisu predvidljivi, dakle, nisu objašnjivi.
Društvo se organizuje pomocu kolektivnih vrednosti i institucija
ali postoji i iracionalna strana društvene istorije. ivot
naroda, njegovo mišljenje, ponašanje, verovanje, ustanove, samo
su vidljivi izraz (forma) njegove duše. To je najveci saznajni izazov
za sociologiju – da prodre u nestrukturirane, nastajuce
oblasti društvenog ivota
Sociologija je društvena nauka koja izucava pojave i odnose
u društvu, a po svojoj predmetnoj orijentisanosti, nuno izgradjuje
povezanost sa drugim, pre svega društvenim naukama.
Odnos sociologije i drugih naucnih disciplina
Sociologija je, po svom predmetu opšta, teorijska i empirijska nauka,
koja izucava zakonitosti društva kao celine.
U sociološkoj nauci postoji mnoštvo teorija. Svaka od njih
pokušava da skupom logickih i iskustveno proverenih tvrdnji istrai
i objasni odredjeni društveni (dravni) problem. Sociološke
teorije se medjusobno razlikuju po pocetnoj zamisli prirode društva,
po izboru problema koji istrauju i po metodološkom pristupu
koji primenjuju u ispitivanju. Osnovna razlika izmedju socioloških
teorija ogleda se u tome da li proucavaju društvo kao celinu zavisnu
od drugih delova stvarnosti – prirode, ekonomije, drave, ili
polaze od pretpostavke da je to jedina osobena stvarnost koja ima specificna
svojstva i koja se moe proucavati bez svodenja društva na druge
entitete.
Vrednost sociološke teorije odredjena je stepenom racionalnog objašnjenja
problema koji istrauje. To znaci: koliko je sistematicna, objektivna,
pouzdana, trajna u istrasivackim rezultatima i objašnjenjima.
Teorija koja je utemeljena na jacim i bolji argumentima imace vecu vrednost.
Teorijska vrednost jednog sociološkog stanoviša bice veca ukoliko
je zasnovana na višeuzrocnom objašnjenju (ekonomski, psihološki,
prirodni, kulturni, politicki) a ne na objašnjenju pomocu jednog
dominantnog cinioca.
Tokom istorije sociološke nauke raspravljani su brojni teorijski
i iskustveni problemi. U prošlom veku razmatrana su «velika
pitanja» (društvo kao celina, šta je bice društva
itd.) a u dvadesetom veku su se umnoavala «mala pitanja»
(institucije i aktivnosti grupa i pojedinaca). Osnovni teorijski problemi
u sociologiji, po Entoni Gidensu, svode se na: (1) strukturu
i akciju (u kojoj meri društvo ogranicava našu akciju,
koliko je pojedinac samostalan u delovanju), (2) konsenzus i konflikt
(konsenzusu doprinose porodica, religija, obrazovani sistem, politika,
a konflikte u društvu stvara ideologija, vlast, interesi, politika),
(3) razvoj i stagnacija (oblikovanje modernog sveta), (4) polne
razlike uslovljene klasom, kulturom, vaspitanjem.
Odnos sociologije i istorije
Za nastanak i razvoj sociologije izuzetnu vanost ima nivo razvijenosti
istorije. Istorija, kao opšta društvena nauka, prua konkretne
podatke o društvenim zbivanjima i procesima, hronološki opisujuci
sve dogadjaje u razvoju ljudske zajednice, od praistorije do današnjeg
vremena. Istorija na taj nacin, predstavlja podlogu sociološkim proucavanjima
za kompleksniju analizu dijalektickih odnosa i medjuuticaja istorijskih
procesa.
U ovom kontekstu moemo konstantovati da je «sociologija
nauka koja se nalazi na višem nivou apstarkcije od povijesti. Ona
prvenstveno operira pojmovima, dok povijest uglavnom operira konkretnim
predodbama, a te predodbe slue sociologiji za dalje
apstrakcije i uopcavanja. Dok je teište u sociologiji na teorijskom
uopcavanju, u povjesti je na individualizatorskom opisivanju i objašnjavanju.»
Iz svega iznetog sledi da su sociologija i istorija dve opšte i
osnovne društvene nauke koje se medjusobno dopunjuju i samo zajednicki
obezbeduju nuan multidisciplinski pristup neophodan za pravilno
razjašnjavanje sloenih društvenih pojava, procesa i odnosa,
Odnos sociologije i psihologije
Psihologija
je, naime, naucna disciplina koja izucava psihicke pojave, odnosno unutrašnje
subjektivne doivljaje pojedinaca, koje, pak, uticu i odredjuju društvena
zbivanja i procese – što je predmet sociologije. « Psihicke
elemente, motivacije, osjecaja, unutrašnja raspoloenja sociologija
mora uzimati u kompleksnoj obradi društvenih pojava, ali je njezin
aspekt zahvacanja mnogo širi i raznovrsniji.» Odnosi izmedju
sociologije i psihologije se mogu shvatiti i kao dva suprotna pristupa
istoj pojavi, što znaci da psihologija prilazi objašnjavanju
društvenog ponašanja s aspekta pojedinca, a psihologija razmatra
pojedinacna ponašanja u sklopu totaliteta, tj. celokupnosti društvenih
procesa. Odnosno pri objašnjavanju individualnih ponašanja sociologija
uvaava uticaje društvenih sredina, a samim tim i pojedinaca
u ovim pojavama i procesima.
Odnos sociologije i filozofije
Sa ontološkog stanovišta, sociologija tretira probleme karaktera
društvenih pojava, kao objektivnih, s tim da društvene pojave
istovremeno obuhvataju i objektivne i subjektivne elemente. Uticaj ovih
elemenata se odraava, na odredjen nacin, u ljudskoj svesti, što
je jedno od pitanja filozofije, ali je isto toliko znacajno i za sociologiju.
Odravanje društvenih pojava u svesti i u naucnom objašnjenju
se zasniva, odnosno polazi od dva razlicita pogleda na svet, tj. od dva
razlicita filozofska shvatanja bica: idealistickog i materijalistickog.
Ilustrovana povezanost filozofije i sociologije, medjutim, uzrokuje i
dijametralno suprotne pravce u shvatanju i tumacenju društvenih pojava.
Ali, «svaki pokušaj da se sociologiji oduzme njezin filozofski
teren jeste nenaucni postupak. U tom smislu moemo reci da nema filozofske
neutralnosti u sociologiji.»
Uticaj filozofije na sociologiju izrazit je i u metodološkom pogledu,
a to, u suštini, znaci da nema sociologije bez filozofije.
Odnos sociologije i politicke ekonomije
Odnos sociologije i politicke ekonomije spada u specificnu vrstu odnosa,
jer politicka ekonomija, po svom predmetu, izucava samo jedan, istina
najvaniji, segment društvenih odnosa – stvaranje društvene
baze, odnosno ekonomske osnove društva. Po mišljenju ekonomista,
politicka ekonomija izucava reprodukcione procese, proizvodnju, raspodelu,
razmenu i potrošnju. «Ona istrauje zakone koji vladaju
tom celinom i koji odredjuju njen razvitak. Njen predmet proucavanja su:
strukturalni sklop ekonomske celine i funkcionalni kauzalni odnos izmedju
pojedinih delova te celine. Pojedine delove te celine, ona, prema tome,
proucava u odnosu prema ostalim delovima i samo u sklopu te celine.»
Policka ekonomija izucava zakonitosti koje se uspostavljaju na bazi principa
privredjivanja a uticu na poloaj coveka u društvu – što
je, pak, i predmet sociologije. Razlika je samo u tome što za sociologiju
ekonomski odnosi predstavljaju jedan segment u izucavanju celine društvenih
odnosa, a za politicku ekonomiju to je suština, osnovna predmentna
orijentacija. Moemo konstatovati da sociologije ekonomske odnose
proucava celovitije, sveobuhvatnije, odnosno kompleksnije od politicke
ekonomije i drugih ekonomskih nauka.
Medjutim, povezanost ove dve naucne discipline je neophodna.
Odnos sociologije i politickih nauka
Politicke nauke izucavaju «politiku kao delatnost usmeravanja
drugih delatnosti kao ukupnost društvenih procesa, odnosa i institucija
kroz koje se ostvaruje svesno regulisanje konfliktnih situacija i interesa
u društvu i odlucuje o zajednickim poslovima i ivotnim aktivnostima
jedne globalne društvene zajednice.»
Iz ovakvog odredjenja predmeta politickih nauka sledi zakljucak da se politicke
nauke neposredno oslanjaju na sociologiju koja u izucavanju opštih
i osnovnih društvenih odnosa dotice i politicke odnose, ciljeve i
manifestacije clanova društva. Politicke nauke, izucavajuci politicke
strukture i institucije, te karakteristike organizacije politicke vlasti,
koriste zakonitosti opštih društvenih odnosa koje je naucno
utvrdila opšta sociologija izucavajuci globalne odnose u društvu.
Ali, s druge strane, i sociologija primenjuje rezultate izucavanja politickih
nauka u konkretnom objašnjavanju politickih odnosa. Tako se, dakle
uspostavlja dijalekticki odnos izmedju sociologije i politickih nauka.
Odnos sociologije i pravnih nauka
Odnos sociologije i pravnih nauka treba sagledati samo s aspekta njihovog
proucavanja pravnih normi, uloge, funkcije i doprinosa formulisanju i
regulisanju ponašanja coveka, gradjanina drave, clana jednog
odredjenog društva. O ovom kontekstu, pravne nauke «pokrivaju»
onaj segment društvenih odnosa koji opšta sociologija razmatra
u sklopu izucavanja društvenih normi, odnosno u sferi oblika društvene
svesti. U analizi ovog odnosa treba posebno istaci prakticni karakter
pravnih nauka, što znaci da one imaju neposrednu ulogu u ostvarivanju
vlasti drave kao institucije i vladajuce klase kao društvene
grupe. Uticaj pravnih normi i sankcija sociologija razmatra u okviru globalnih
društvenih odnosa – u formi ispoljavanja individualnog i kolektivnog
nacina ponašanja i izvršavanja uloge u pravnim normama koje
regulišu odnose u datom društvu.
Odnos opšte sociologije i posebnih sociologija
Opšta sociologija izucava globalne društvene pojave, procese
i odnose u svom njihovom totalitetu i sloenosti medjuuticaja i medjuzavisnosti.
Ali, upravo zbog sloenosti društvenih pojava i odnosa, opšta
sociologija ne moe da istrauje specificnosti društvenih
fenomena, produbljeno i detaljno, niti njihove karakteristicne zakonitosti.
Ovu «prazninu» ispunjavaju tzv. posebne sociologije, koje
se pojedinacno orijentišu ka svestranom razmatranju pojedinih društvenih
fenomena. Tako su nastale: sociologija porodice, religije, umetnosti,
nauke, kulture, morala, naselja, nacina ivota, malih društvenih
grupa, politicka sociologija, sociologija rada i druge.
Skoro odmah po nastanku opšte sociologije kao nauke koja proucava
društvo u njegovom totalitetu, nastaju i posebne sociologije. Njihov
nastanak u pojedinim zemljama odredjen je razvojem naucnih shvatanja društva.
Cetrdesetih godina 19. veka ispolarizovala su se dva shvatanja o društvu:
gradjansko i istorijsko – materijalisticko koja su uticala na shvatanje
o potrebi nastanka posebnih sociologija.
1. U okviru gradjanske sociologije nastaju posebne sociologije koje su
prikupljale podatke o pojedinim društvenim pojavama i opisivale ih.
Posebne sociologije odredjuju se kao nauke koje proucavaju posebna podrucja
društvenog ivota sredstvima i metodama opšte sociologije.
2. U okviru istorijsko – materijalistickog tumacenja društva
postojali su razliciti stavovi po pitanju formiranja posebnih sociologija.
A) Po mišljenju jednog broja sociologa nema potrebe za oformljenjem
posebnih sociologija jer je istorijski materijalizam opšta teorija
o društvu koja posebnim društvenim naukama daje teorijsku i
opštu metodološku osnovu.
B) Neki sociolozi su smatrali (Goricar) da se posebne socilogije mogu
konstituisati za ona podrucja društvenog ivota koja vec nisu
predmet posebnih društvenih nauka, odnosno da su posebne sociologije
u suprotnom paralelne sa odgovarajucim društvenim naukama.
C) Posebne sociologije nisu neke nauke u rezervi. One nastaju sa postepenim
pretvaranjem sociologije u empirijsku i egzaktnu nauku. Za predmet proucavanja
imaju pojedine društvene kategorije: pravo, religiju, umetnost, moral...
Posebne sociologije orijentisane su ka izucavanju samo jedne društvene
pojave i, na taj nacin afirmišu se kao delovi opšte sociologije.
Posebne sociologije «koriste» opštu sociologiju kao polaznu
osnovu, oslanjaju se na nju i proširuju, odnosno produbljuju saznanja
o pojedinacnim društvenim fenomenima. Tako one zatvaraju krug istraivanja
društva i imaju znacajnu ulogu o otkrivanju specificnih zakonitosti
u onim segmentima i sferama društva koje izucavaju. Dakle, postojanje
posebnih sociologija je neophodno, a odnos opšte i posebnih sociologija
se zasniva i razvija na principima dijalekticke medjuzavisnosti.
Posebne sociologije za predmet svog proucavanja imaju pojedine društvene
pojave, istraujuci specificne veze te konkretne društvene pojave
sa ostalim društvenim pojavama koje u svojoj ukupnosti obrazuju društvo.
Od opšte sociologije razlikuju se po tome što ne proucavaju
uzajamno dejstvo svih društvenih pojava, vec samo specificne veze
društvene pojave koja je predmet proucavanja sa ostalim društvenim
pojavama.
Ako se sociologija shvati kao teorijska i empirijska nauka, onda su posebne
sociologije delovi jedne sloene društvene nauke.
Ako se sociologija shvati kao teorijska nauka, kao opšta teorija
društva, onda opšta sociologija sa posebnim sociologijama cini
sistem socioloških disciplina.
To je odnos opšteg i posebnog:
- Opšta teorijska sociologija koristi rezultate istraivanja
posebnih sociologija za svoje teorijsko uopštavanje i formulisanje
socioloških zakona.
- Posebne sociologije polaze od teorijskih stavova opšte sociologije
o društvu kao celini društvenih pojava.
Odnos opšte sociologije i sociologije bezbednog
rada
Predmet opšte sociologije je društvo u smislu njegovog razlikovanja
od prirode, pojam društvenih pojava i društvenih odnosa koji
u svojoj ukupnosti cine društvo i najopštiji zakoni društvenog
razvoja.
Predmet sociologije bezbednog rada je samo jedna vrsta društvenih
pojava, oblici narušavanja integriteta coveka u radnoj sredini.
U njihovom izucavanju sociologija bezbednog rada mora poci od pojma druptvenih
pojava, pojma koji utvrdjuje opšta sociologija i od veza koje postoje
izmedju društvenih pojava i društva kao celine.
Sociologija bezbednog rada istrauje na odredjen nacin socijalne
posledice razvoja naucno – tehnološke osnove rada sa humanistickog
stanovišta.
Taj razvoj doprinosi nastanku novog odnosa izmedju prirode i društva
koji je pracen promenama u sadraju rada i ekološkim problemima.
Opšta sociologija zato u teorijskom promišljanju odnosa prirode
i društva, posebno u prognoziranju razvoja društva mora polaziti
od saznanja nauka koje sa humanistickog stanovišta proucavaju ove
fenomene, pa i sociologije bezbednog rada.
Odnos opšte sociologije i socijalne ekologije
Socijalna ekologija nastaje sa shvatanjima da se prirodni i socijalni
svet ne mogu izolovano posmatrati. Ona kao posebna sociologija otkriva
osnovne zakonitosti medjudejstva u sistemu društvo – priroda
i istrauje specificne odnose i veze izmedju coveka i njegove ivotne
sredine, iztraujuci uticaj ivotne sredine na coveka i obrnuto.
ZAKLJUCAK
Sagledavajuci nastanak i razvoj ovih nauka, kao i uvidajuci korenite promene
koje su im prethodile, došao sam do zakljucka da ove nauke predstavljaju
izraz jedinstva strukturalnih društvenih potreba i teorijsko metodološke
zrelosti i spremnosti naucnika, istraivaca, da odgovore na te izazove
društva i svog vremena. Pojave i razvitak raznih oblika naucnog saznanja
determinisani su društvenim potrebama i intelektualnim snagama covecanstva
u svakoj epohi, u kojoj pojedinci, svojim talentom i sposobnošcu,
reaguju na dati problem, artikulišu datu društvenu potrebu koja
je pokazala svoju teinu.
LITERATURA
1. Antony Giddens «Sociologija» 17 - 31 str.
2. Iren Gabric – Molnar «Sociologija» 60 - 64 str.
3. Zoran Avramovic «Sociologija» 7 - 18 str.
4. sr.wikipedia.org/sr-el/Sociologija
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni
Seminarski Radovi
|