MASONI (SLOBODNI ZIDARI)

Ovaj rad pokušava dati najosnovnije podatke o slobodnim zidarima, društvu popraćenom mnogim kontroverzama.Pri tom polazim od istorije nastanka i udruženja, od one daleke i utemeljena na legendama, pa do vjerovatne (cehovi), oslanjajući se na istoriske izvore. Sledi prikaz razvoja masona u Engleskoj, osnivanja Velike lože i njenih statuta. Sledeće poglavlje govori o širenju masona u drugim zemljama, slojevima među kojima su se oni regrutovali, kao i o njihovoj političkoj angažovanosti koja je do danas ostala jedno od većih kontroverzi vezenih uz njih.Vezano uz to rad donosi i neke podatke o progonu i zabranama masona.
Sledi vrlo sažeto poglavlje o organizaciji društva, te ono o nekim društvima koja se često dovode u vezu s masonima, kao i o tzv. jevrejsko – masonskoj vezi. Zadnje poglavlje govori o masoneriji u Srbiji. U zaključku se autor ograđuje od donošenja finalnog zaključka i ostavlja ga na volju i maštu čitaocima.

" Slobodno zidarstvo je posljednji pravi inicijacijski savez, nastao u srednjovekovnim
graditeljskim radionicama i koji se služi njihovim oblicima ponašanja. Ujedinjuje muškarce koji se
nazivaju braćom, bez obzira na religiju, rasu, socijalni status ili pripadnost nekoj državi. Oni nastoje
da kroz poštovanje postojane ritualne radnje, postignu čvrstoću morala, njegovanje prava čoveka i
duhovno produbljivanje. Bore se za toleranciju, slobodu i dostojanstvo čoveka. Savez slobodnih
zidara je raščlanjen po ložama i Velikim ložama. Raširen je u svim zemljama, sa svojim
slobodnozidarskim ustavom (ili Konstitucijom), a u diktaturama je zabranjen zbog svoje borbe za
slobodu duha."
" Slobodno zidarstvo (framasonstvo, engl. freemasonry, fran. Franc – masonnerie, njem.
Freimaurerei) u mnogim zemljama prošireni, mistički, strogo hijerarhiski organizovan pokret koji je
nastao u uslovima liberalnog prosvetiteljstva. U svojim se počecima nadovezao na tradicije zidarsko
– klesarsko – graditeljskih cehova, pa odatle i njegov naziv i njegovi simboli (šestar i uglomjer).
Obredne čini, preuzeo je iz raznih orijentalnih religija i kultova, njihovih legendi i mitova. Premda
je njegova prvobitna zadaća i navodni cilj bio "moralno oplemenjivanje", i premda je u svojim
počecima zastupao određene progresivne, liberalno prosvetiteljske i antiklerikalne ideje, taj
reformatorski pokret postajao je sve više ekskluzivnom zajednicom za međusobno potpomaganje
bogatih i "uglednih" pripadnika društva iz redova aristokratije i krupne buržoazije."

Ova dva citata, prvi iz «Amenkamen – slobodnozidarska čitanka» /Branko Šőmen, te drugi iz Opšte enciklopedije Leksikografskog zavoda /1964./ daju dvije suprotne definicije slobodnog zidarstva ili masonerije. Prvi očigledno naklon, pošto je preuzet iz publikacije izdane od strane
slobodnih zidara, drugi očigledno neblagonaklon. Protivrječnost koja se javlja među njima samo je jedna od mnogih nesuglasica, tajni i fantastičnih mitova, koji se vežu za masoneriju.
Pojava i rana istorija Izuzmemo li priče i legende po kojima slobodno zidarstvo potiče od Adama, ili od graditelja kule Babilonske, jedna od češćih priča je ona koja se odnosi na Solomonov Hram, koji su gradili brojni fenički i sirijski graditelji. Navodno je vođa graditelja bio Hiram Abiff, koji je posedovao veliko znanje i mudrost. Tri pomoćnika, su jednom prilikom zatražila od njega da im oda svoje tajne, ali je on odbio. Zbog toga su ga ubili. Po toj verziji masonstvo je zaista udruga koja seže u početke ljudske istorije sa brojnim tajnim znanjima. Ono je preživelo na Orijentu do krstaških ratova, kada su ga templari doneli na zapad.
Ova verzija masonske istorije je prilično nevjerojatna. Druga popularna teza glasi da su slobodni zidari, offshot, ili produžetak templarskog reda. Tokom krstaških ratova za Jerusalim, papa je osnovao tri reda za odbranu novonastalih hrišćanskih kraljevstava : ivanovce, teutonce i vitezove templare. Templari su uskoro postali poznati kao izvrsni borci. S vremenom su se neizmerno obogatili, dobijajući mnoga imanja po celoj feudalnoj Evropi. Na istoku su neki od njih pali pod uticaj raznih orjentalnih sekti, pa su prema nekim izvorima počeli poštovati razne idole, između ostalog Baphometa (postoje tvrdnje da je to samo iskvareni oblik imena «Muhamed» (Nigel Cawthorne : The world`s greatest cults, pog. Knights Templar), a postoje stvarni dokazi da su neki od templara prešli na islamsku stranu). Uz njih su se počele vezivati priče o posjedovanju Svetog Grala, kao i već spomenuta priča o Solomonovom hramu. Po Evropi su se u međuvremenu širile glasine o njihovom krivoverstvu, sodomi, homoseksualnosti, tajnim obredima na kojima pljuju po raspeću, obožavanje đavola itd. Završilo je tako, što je francuski kralj Filip Lepi, konfiskovao sva njihova imanja i optužio ih za jeretike. U igru se uključila papina inkvizicija, koja je od Velikog
meštra reda, Jacques de Molaya, mučenjem izvukla priznanje o satanizmu, itd. Na to su templari po Evropi progonjeni i pogubljivani. Glasinama o njihovim moćima doprinijelo je to, što je de Molay prije smrti navodno prokleo i Filipa i papu Klementa. U roku od godine dana oba su umrla.
Filip je vjerovatno napao templare iz vrlo prozirnih razloga : bio je pred bankrotom zbog rata sa Englezima i vrlo zadužen kod templara. Takođe, glasine o tome da su neki templari pobegli u Škotsku i tamo osnovali masonstvo su vrlo nevjerovatne.
Danas i masoni i dobar dio njihovih protivnika odbacuje ove priče kao legende i priznaju kao službenu verziju priče, onu o tome da su potekli iz srednjovekovnih cehova. Naime, po toj verziji, zidari su bili slobodniji, traženiji i ugledniji od ostalih radnika. Imali su veća prava nego
druge zanatlije. S vremenom su se, a prve informacije o tome su datirane oko 13. – 14. v. organizovali u društva nalik današnjim sindikatima. Mjesta na kojima su se sastajali su se nazivala lože. Zabilježeno organizovanje zidara u društva se odvijalo u Engleskoj, Francuskoj i Njemačkoj.
Nego, do 16. –17. veka, zidarski cehovi u kontinentalnoj Europi su se raspali. Oni u Engleskoj su nastavili svoje djelovanje i postojanje. S vremenom su se u cehove počeli učlanjivati i pripadnici viših društvenih slojeva, koji sa samim zanatom zidarstva nisu imali nikakve veze. Oni su nazivani " prihvaćeni" ili "spekulativni" zidari, tj. masoni (engl. zidar = mason, odatle današnji međunarodni naziv masoni, masonerija za slobodne zidare). Postoje podaci o pojavi takvih loža posebno u Škotskoj (Jasper Ridley : The Freemasons, pog. 1. )

Britanija je u šesnaestom i sedamnaestom veku prolazila mnoge građanske nemire, ratove i proganjanja vjerskih neistomišljenika.1533. Henrik VIII odbacuje papinu vlast, zbog toga što mu papa nije dopustio razvod od svoje žene. Do tog doba su u Engleskoj progonili protestante. Tada je kralj sebe proglasio poglavarem Crkve u Engleskoj, koja se nazvala Anglikanska Crkva. Do tog doba su se u Engleskoj progonili protestanti, a sad katlolici, katolički sveštenici, itd. Svaki sveštenik je morao položiti zakletvu kralju, a donesen je i niz zakona o konfiskaciji crkvene imovine. Uskoro se pojavilo još nekoliko hrišćanskih sekti, a na prestolju su se smenjivali vladari koji su bili katolici
i oni koji su bili protestanti. Shodno svome religiskom uverenju, progonili su pripadnike drugih religija. Uskoro je izbio i rat između kralja i parlamenta.
Čini se da se u takvom okruženju, obeleženim velikom razinom nasilja, počela među određenim krugovima razvijati vjerska tolerancija, posebno među višom klasom, pripadnicima masonskih loža. Uskoro se počelo učlanjivati i sve više intelektualaca, pripadnika tada još vrlo
rudimentarne srednje klase. Oni su naročito pridonijeli odbacivanju bilo kakvih nametnutih dogmi, nezavisno od koje crkve dolazile. Sve se više širio deizam, vjerovanje u Boga izvan okvira postavljenih od ikakvih institucija. To se proširilo do te mjere, da i danas važi pravilo, da bilo koji kandidat za pristup slobodnom zidarstvu mora biti deist, s time da mu se na slobodno ostavljaju njegova lična uverenja, koja se smatraju njegovom privatnom stvari. Izuzetak od ovoga je većina francuskih loža, koje primaju i ateiste, te lože u još nekim latinskim zemljama.

Velika loža

1688. u Engleskoj je konačno uspostavljena vjerska tolerancija. Katolike su i daljediskriminisali, zabranom rada u bilo kojoj od državnih službi, ali nisu bili progonjeni i ubijani. Do tada je već postojala razgranata mreža loža po celoj Britaniji, a u njih se uključivalo sve više
plemstva. Pravi zidari, odnosno zidari po profesiji, su postajali manjina, dok nisu potpuno iščezli. Zadržala se njihova simbolika, poput uglomjera, šestara, itd. (Norman MacKenzie : Tajna Društva, pog. Slobodno zidarstvo)
24. juna (na dan Rožderstva Sv. Jovana Preteče i Krstitelja) 1717. četiri londonske lože su odlučile osnovati Veliku ložu, kao nacionalnu ložu nadređenu svim drugim ložama i koja je za šest godina postala Velika loža Engleske. Danas svaka nova loža mora biti članica nacionalne lože
određene zemlje, a ta mora biti priznata od velike lože Engleske. Ovo telo je „majka“ velika loža svih slobodnih zidara na svetu, i iz nje su proistekle sve ostale lože. Velika loža Sve Engleske obrazovana je u Jorku 1725, a irska najkasnije do juna iste godine, te škotska 1736/1737. Jorška loža je došla pod jurisdikciju Velike lože Londona krajem veka. Izuzetak su, kao što je rečeno, francuske lože, koje Velika loža Engleske ne priznaje zbog njihovih ateističkih stavova.
Poglavar svake lože je Veliki meštar, kojega članovi biraju između sebe na rok od godine dana. Vrlo brzo, već 1721. za Velikog meštra Velike lože je izabran plemić, John Montagu, vojvoda od Maontagua. To je u narednom razdoblju postalo pravilo, barem kod izbora Velikog meštra za englesku Veliku ložu, pa su i mnogi britanski kraljevi bili Veliki meštri. Većina njih je doduše po izboru za kralja preuzimala samo naslov zaštitnika reda, a za Velikog meštra bi potom bio izabran prestolonaslednik, kraljev brat ili koji drugi pripadnik visokog plemstva.
1723. je James Anderson, Škot po nacionalnosti, bivši prezbiterijanski sveštenik, napisao Knjigu statuta starinskog i časnog bratstva slobodnih i prihvaćenih zidara, koju je razradio u drugom izdanju 1738. Anderson statute nije napisao samostalno, nego je radio po nalogu odbora sastavljenog od četrnaestorice vodećih članova Velike lože. Statuti definiraju neke rituale, pravila ponašanja, itd. ali neke od najvažnijih odredbi se odnose na zabranu političkih rasprava u ložama, naglašavanje vodeće uloge plemstva, religijska načela bliska teizmu. Također, odaje se lojalnost vladarskoj kući Hannover (Jasper Ridley : The Freemasons, pog. Velika loža). (str. 14)

Dalje širenje i razvoj

Slobodno zidarstvo se iz Britanije proširilo na mnogo drugih zemalja Evrope, pa i sveta (u početku se većinom radilo o britanskim i drugim kolonijama). Do 1730. osnovane su lože u Holandiji, Francuskoj, Španiji, Austriskom carstvu, u mnogim talijanskim i njemačkim državama.
Postalo je neka vrst mode da plemstvo, te pripadnici gornje srednje /građanske/ klase, budu slobodni zidari.
Osim nekih manjih ekscesa, slobodni zidari u Engleskoj su se većinom držali dalje od politike. To ne znači da mnogi masoni nisu bili aktivni političari, generali, zauzimali visoke državne, vojne i druge službe. Ali nisu na tim mjestima bili kao slobodni zidari, pripadnici svojevrsne polutajne organizacije (recimo polutajne, jer su u zemljama u kojima deluju legalno udruženje, koja priznaje vlast, ali pri tom svoje rituale i znanja zadržavaju samo za članove, i to zavisno od stepena kojeg dosegnu).
U drugim zemljama sveta, bili su uključeni u skoro sva važnija politička dešavanja. Pisci skloniji masonima obično zaključuju i tvrde, kako karakter loža zavisi od njenih članova : gdje članovi žestoko zastupaju određena uvjerenja i nagone koji bi se mogli okarakterizovati kao
revolucionarna i/ili nepoželjna, i lože će biti takve. Tamo gdje se članovi drže dalje od politike to će uslovljavati i ponašanje lože kao celine. Oni neskloni masoni obično su neskloni i u aktuelnim društvenim promjenama koje se događaju, te su skloni za njih okriviti masone kao organizaciju, što zna ići tako daleko da ih se okrivljuje za đavolske urote itd.
Ove tvrdnje ne možemo provjeriti, ali je činjenica da su pripadnici masonerije odigrali važnu ulogu u sljedećim događajima: američka revolucija, francuske revolucije u svim svojim djelovima i oblicima, ujedinjenju Italije i Njemačke, februarska revolucija u Rusiji, u biti u skoro
svakom iole važnijem društveno – političko – ekonomskom događaju u Evropi i svetu. Neki, u biti mnogi istaknuti ljudi u većini tih događanja su bili masoni. Masoni su bili i neki umjetnici (npr. Mocart, a Čarobna frula se često navodi kao posveta masonima) i filozofi (npr. Fichte). Nabrajanje svih tih ljudi je nemoguće, pa spomenimo samo najpoznatije : Voltaire, Liszt, Haydn, Goethe, Rudyard Kipling, Mark Twain, Oscar Wilde, Marc Chagall, Winston Churchill, Charles Lindbergh, Douglas MacArthur…( Nigel Cawthorne : The world`s greatest cults ; ovaj (djelimični) popis je očigledno prilično ograničen na engleske i američke slobodne zidare. Po ukupnoj literaturi, to je opštesvjetska a ne anglosaksonska pojava).

Progoni masona

Skoro od samih svojih početaka masoni su se suočavali sa brojnim neprijateljima, koji su ih napadali iz raznih razloga. Popis tih razloga je prilično dug, i obuhvata stvari poput jeresa, podrivanja nacionalne sigurnosti, širenja revolucionarnih i nepoželjnih ideja, želje za vladanjem
svetom do sadizma, satanizma, čarobnjaštva, itd. Progonjeni su i doživljavali napade i zbog pojedinačnih ekscesa, npr. nikada razjašnjenog nestanka Williama Morgana kojeg su navodno ubili jer je prijetio da će odati njihove tajne. Izuzmemo li napade i progone zbog čarobnjaštva, bavljenja magijom, posjedovanja tajnih moći itd. većina napada se svodi na jedan od sljedeća dva slučaja :
širenje državi neprimerenih ideja i/ili zadobijanje previše moći, ili sukob sa Crkvom.
Masoni su progonjeni i zabranjivani u mnogim državama od strane svetovnih vlasti. Mnogi vladari prosvetitelji su ih progonili; drugi su sami bili masoni. U mnogim katoličkim zemljama su dugo vremena bili zabranjeni, u drugim ih se progonilo zbog sumnje da njihova tajnost
podrazumeva režim neprimerene ideje. U novije vreme to su radili Hitler i Mussolini. Jedan nacist pod pseudonimom dr. Custos, napisao je knjigu Slobodni zidar – svjetski vampir, u kojoj se masone optužuje za niz katastrofa i ratova. U Njemačkoj su za vreme trećeg reicha masone progonili i slali u koncetracione logore. U Italiji su samo bili zabranjeni, a i sam kralj Viktor Emanuel II je bio mason. Zanimljivo je da su masoni ponekad povezivani sa boljševizmom, pogotovo u nacističkoj propagandi, a 1922, je Kominterna osudila masoneriju kao degenerativni pokret koji zastupa buržujske i kapitalističke interese. I u socijalističkim zemljama ona zaista nije postojala sve do
početka 90 – ih 20. veka. Slobodno zidarstvo u javnosti mnogih zemalja ima karakter nečeg negativnog i nepoželjnog.
Netrpeljivost Crkve i slobodnih zidara je skoro pa legendarna. Već 1738. papa Klement XII donosi encikliku u kojoj se katolicima zabranjuje sudelovanje u masonskim ložama a, one koji su već pristupili se ekskomunicira. Benedikt XIV je ponovio njegovu encikliku i izdao drugu. Po
cijeloj Evropi, u zemljama u kojima je djelovala, inkvizicija je progonila i mučila masone. Crkvi su bili nepoželjni zbog svog antireligijskog usmjerenja, a pogotovo nakon Voltairovog povika "uništite bestidnicu". Osnovnu misao vodilju je pri tom izrekao već Klement XII, izjavivši da pošto skrivaju svoja učenja ona moraju nužno biti zla.
Nakon vjeka netrpeljivosti i progona, nakon drugog svjetskog rata masone više ne progone nigdje, (u socijalističkim zemljama nisu ni djelovali pošto su legalna organizacija), a započela je i normalizacija odnosa sa Crkvom. Od 1965. ne primjenjuje se više pravilo o ekskomunikaciji
katolika koji pristupe masonima, a od 1983. djeluju u međusobnom "dijalogu i uvažavanju". Mnogi biskupi Anglikanske crkve su deklarisani masoni, a vjerojatno i mnogi katolički biskupi i sveštemici. Postoj i primjeri pravoslavnih sveštenika kao masona.

Organizacija, obredi

Osnovni oblik društva je sledeći : svaka loža je podvrgnuta u formalnom smislu nacionalnoj velikoj loži, a sve su podvrgnute Velikoj loži Engleske. Ovo ne važi za Francusku, čiju središnju ložu, Veliki Orjent, Velika loža Engleske ne priznaje zbog ostavljanja slobode svojim članovima na ateizam. Naime običaj je da da se pri zakletvi pristupnici zaklinju na određenu svetu knjigu, što može biti hrišćanska Biblija, jevrejski Stari zavet, Kuran ili bilo koja druga sveta knjiga. Kako bi dokazao svoju apsolutnu toleranciju, Veliki Orjent je na svojim oltarima 1877. zamijenio Bibliju sa knjigom praznih listova. Ovaj primjer su sljedile nacionalne lože još nekih latinskih zemalja.
Svaka loža bira svog Velikog meštra, a onaj Velike lože Engleske je obavezno pripadnik visokog engleskog plemstva. Postoje i pomoćnici velikog meštra, te tela koja su u određenom smislu čelna.
Kandidati moraju biti muškarci, pristojni i ugledni građani, itd. No, naravno moraju se ispuniti određeni uslovi. Prvi i osnovni je vera u "Vrhovno Biće", koje Slobodni Zidari nazivaju Vrhovni Neimar Svemira. Ateisti ne mogu postati masoni. Osim toga, jedini preostali uslov je da kandidat nema krivični dosije. Potom se uputi molba nekom masonu za prijem. Onda, Majstor sa Savetom poseti mogućeg člana i njegovu porodicu da bi ih upoznao, saznao zbog čega osoba želi da postane mason i slično. Na osnovu izveštaja masoni odlučuju da li će primiti novog brata ili ne (obično je odgovor pozitivan). Može se, pak desiti da mason sam izabere neku osobu istaknutu u društvu za budućeg brata - kako se masoni međusobno oslovljavaju. Osoba može postati mason i ako joj je otac bio mason. To su lufoni. Svaki pristupnik postaje, nakon rituala, pripadnik prvog stepena. 1750. Ramsay je uveo složeni obred, koji je dobio ime Royal Arch (kraljevski luk). U originalu je uključivao samo tri stepena Plave (Ivanove) lože, kasnije je nadograđivan. Drugi osnovni sistem je Stari i prihvaćeni slobodnozidarski škotski red, utemeljen u Americi 1801. On se sastoji od 33 stepena sa vrlo živopisnim imenima. Nosioci 33. stepena su ujedno i članovi Vrhovnog savjeta.
Pretpostavka je da sa svakim stepenom kandidat dobija nova znanja i tajne. Navodno na prvom stepenu saznaje ime Boga. O samim ritualima u korištenoj građi nema previše podataka, osim što uključuju složenu ceremoniju, zidarsku simboliku, postavljanje pitanja od strane Velikog
meštra i unaprijed pripremljene odgovore od strane pristupnika, kao i polaganje zakltve tajnosti na prvom stepenu, a mrak, sveće, lobanje i sablje i sl. treba da učine što mističniji utisak na novoprimljenog i uvere ga u značaj masonstva.

Jedan od primjera inicijacije je i sledeći:

Učenik (Svetovnjak) koji stupa u masoneriju vodi se na usamljeno mesto gde mora skinuti sve sa sebe,sve predmete od metala koje ima na sebi: novac, ukrase, oružje, nakit.Cilj rituala da upozori kandidata da se mora odreći svega onoga što sija lažnim sjajem, jer zlato i njegova isprazna svojstva nisu cilj kojem učenik treba da teži; ovaj sjaj je veštački i lažan. Mason se ne primorava na siromaštvo već treba da shvati da je novac srestvo a nikako cilj. Odvojen od metala svetovnjak se uvodi u osamljenu sobu koja se zove soba za kontemplaciju s povezom na očima. Kandidat zatvoren u sobu mora uložiti napor da spozna svoju trenutnu situaciju i da o njoj dobro razmisli.
Ono što mu valja činiti jeste neprestano traganje ka mudrosti. On najpre treba da upozna mane s čvrstim ubeđenjem da ih prevaziđe i zameni vrlinama. Najači kvalitet jeste iskrenost svaka izgovorena reč treba da bude iskrena misao onoga ko je izražava; među braćom ne sme biti laži. Cilj ove kratke samoće jeste da usmeri novog učenika da razmišlja o tome šta treba da radi,da masoneriju ne smatra nekom vrstom društvenog kluba.

Neka društva koja se dovode u vezu s masonima:

Stari Egipat

3200. p.n.e. - zna se da postoji tajna egipatska ceremonija postavljanja hrama. Ona oslikava priču o Setovom ubistvu Ozirisa i tome kako je Izida oživela Ozirisovo telo, a zatim s njim dobila sina Horusa. Horus je u mučnom okršaju savladao Seta i postao kralj Egipta. Od tada je svaki sledeći kralj smatran inkarnacijom Horusa, „božjeg sina“. Kada bi kralj umro stopio bi se sa Ozirisom (božjim ocem). Kraljević bi postojao novi Horus, živi bog-kralj. Egipćani su poštovali koncept Maata - pravičnost, koji poštuju i masoni (osnovani 1717), ali se za ovaj koncept saznalo tek 1799. otkrićem kamena iz Rosete, pomoću kojeg je moguće čitati hijeroglife (dešifrovani 1828).
Zatim, faraon se predstavlja kao Jutarnja zvezda, što je veoma važan deo masonske cerimonije uzdizanja. Hijeroglif za Jutarnju zvezdu je ista zvezda sa pet krakova koja simboliše masonsko drugarstvo trećeg stepena. Svaki masonski hram ima dva stuba. U Severnom Egiptu u Anu nalazi se jedan obelisk, a drugi u Južnom Egiptu u Tebi. Ovako raspoređeni omogućavaju „ulazak“ Suncu u Egipat.
3000. p.n.e. Prvi egipatski hijeroglifi (sveto pismo) 1780. p.n.e. Avram putuje iz Ura da bi posetio Egipat 1573. p.n.e. Faraon Sekenenre Tao ubijen u hramu na isti način na koji legenda opisuje smrt Hirama Abifa. Dokaz za to je i njegova mumija sa jasno vidljivim ozledama na čelu, te
slepoočnicama. Ovu mumiju je otkrio Emil Brugš 1881. sa mumijom Ramzesa II. Pronađeno je i telo jednog od faraonovih ubica. Izgled te mumije prikazuje da je osoba umrla u agoniji, što odgovara masonskoj priči o Jubelu - jedan od ubica Hirama Abifa, koji je kastriran i živ sahranjen.
Ruke spomenute mumije drže mošnice, a usta su razvaljena od bola i u potrazi za vazduhom, pošto je živa obmotana i sahranjena. Treba napomenuti da izgled ovih mumija pronađenih krajem XIX veka odgovara ličnostima iz masonskih legendi s početka XVIII veka

Judaizam

U periodu 1450-1500 p.n.e. došlo je do Izlaska Jevreja iz Egipta. Predvodio ih je Mojsije, koji je odrastao na faraonovom dvoru te stoga je verovatno i znao o tajnama uspostavljanja egipatskih vladara. On je bio sledeća karika u prenošenju poruke. 972. p.n.e. godine Solomon stupa na presto Izraila i zida Hram za Jehovu. Hram je uništen 586. p.n.e. U Hramu se nalazila najvažnija predstava o snazi egipatske monarhije - simbol dva stuba - Voas i Jahin - Kralj i Sveštenik - Država i Crkva - pod kapom Nebeskom.

Amerika

30. aprila 1789, Džordž Vašington podneo zakletvu kao prvi predsednik republike Velikom majstoru na masonskoj bibliji, koja predstavlja Sveti zakon lože Svetog Jovana. 13.oktobra 1792. Vašngton je položio kamen temeljac za „veliki dom“, Belu kuću. Dolar je usvojen kao valuta iste godine. Simbol dolara je latiničko slovo Ѕ sa dvema crtama - stubovi Voas i Jahin. 18. septembra 1793. položen kamen temeljac za Kapitol, Vašington i ostali prisutni obučeni kao masoni. B`nai B`rith – nezavisan red osnovan 1843. u New Yorku. Prima samo odrasle muškarce jevrejske vjeroispovesti. Iako načelno priznaje da su svi ljudi jednaki, smatra Jevreje izabranim narodom sa posebnom ulogom članova reda među njima. Ima vlastite obrede i rituale. Veliku buku su krajem 19. v. podigli Protokoli sionskih mudraca, navodno spisi iz jedne jevrejske lože u Francuskoj koji su došli u ruke pravoslavnog sveštenika Nusilova, koji ih je preveo na ruski. U njima se navodi
kako će Jevreji preko novca, banaka i trulosti hrišćanskih vlada zavladati svetom, a svi će im narodi služiti. U tome će im slobodno zidarstvo biti jedno od glavnih oružja. Protokoli su jedan od glavnih razloga za opšte poznato povezivanje jevrejstva sa masonstvom, kao i činjenica da su mnogi, pogotvo američki jevreji bogati kapitalisti i slobodni zidari. Iako je na suđenju u Švicarskoj 30-ih godina 20. veka presuđeno da su Protokoli originalan spis, danas se uopšteno drži da su krivotvorina. Moguće je, da Nusilov pisao po nalogu ruske tajne policije. Jevreji su i tako bili nepoželjni u Ruskom carstvu, a masoni su širili ideje neprijateljsom samodržavlju i pravoslavlju.
Apsurd je da se u predgovoru dovode u vezu masoni i boljševici kada je 1922. Kominterna osudila slobodno zidarstvo. Iluminati – utemeljeni 1776. u Bavarskoj od strane Adama Weishaupta. Mnogo toga su preuzeli od rojzenkrojcera. Weishaupt je u Ingolstadtu osnovao Tajnu školu mudrosti, a zatim red iluminata (prosvjetljenih). Članovi društva su imali pseudonime; uskoro su mnoga bavarska gospoda bili članovi, a zatim su ugašeni. Neke stepene su preuzeli od masona. Danas više službeno ne postoje. U 18. stoljeću je pomutnju u masoneriju unio Aleksandar grof Cagliostro, pravim imenom Giuseppe Balsamo. Predstavljao se kao okultist i mag. U biti je bio jedan od najvećih prevaranata svog doba. U Londonu je primljen u ložu; uskoro je osnovao "egipatski red" a sebe proglasio "Velikim Koptom". Osmisio je i ženske lože. Umro je u zatvoru u Vatikanu. Neka od drugih društava koja se ponekad dovode uvezu sa masonima su Kolumbijini vitezovi, Oddfellows, pa čak i Ordo Templi Orientis poznatog okultista Aleistera Crowleya.

Istorija masonerije u Srbiji

Prvi indirektni tragovi o formiranju Slobodnozidarskih Loža u Beogradu, datiraju u memoarima pisaca sa kraja osamnaestog veka. Iako nema direktne arhivske građe, zna se da je krajem tog veka u Beogradu postojala radionica, koja je verovatno radila na Turskom jeziku i među
čijim su se članovima nalazili vezir tadašnjeg beogradskog pašaluka, Hadži - Mustafa Paša, mitropolit Metodije, srpski ustanički vođa Janko Katić, trgovac Petar Ičko, kao i grčki pesnik i rodoljub Riga od Fere. Kakav je bio odnos Srba i Turaka u ovoj Loži, čije ime na žalost nije doprlo do nas, lepo ilustruje podatak da su Hadži Mustafa Pašu savremenici zvali "srpska majka". Turske dahije, odmetnici od Sultana, preuzimaju vlast u beogradskom pašaluku 1801. godine i ubijaju Hadži Mustafa Pašu. Petar Ičko odlazi u Zemun, koji se tada nalazio u sastavu Austro - Ugarske monarhije, sa namerom da osveti pašino ubistvo i da organizuje borbu za oslobođenje srpskog naroda. U tom cilju tražio je pomoć od svojih prijatelja, Slobodnih zidara, a pre svega od Mitropolita Stratimirovića, koji mu je, kao brat Mason, pružio diplomatsku podršku za rešavanje hrišćanskog pitanja u beogradskom pašaluku.
Petar Ičko se povezao i sa Slobodnim zidarima Aleksom Nenadovićem i Jankom Katićem kao i sa Karađorđem Petrovićem, koji nije bio Mason, kako bi organizovao oružanu pobunu u pašaluku. Dahije su saznale za pripreme za ustanak i to je 1803. godine dovelo do odmazde u kojoj je ubijen i brat Aleksa Nenadović. Međutim nasilje je samo pospešilo borbu protiv Turaka i dovelo je do ustanka, ili kako neki istoričari kažu srpske revolucije 1804. godine. Petar Ičko je zahvaljujući
Slobodnozidarskim vezama odigrao izuzetnu pregovaračku ulogu, a kasnije ga je vođa ustanka, Karađorđe postavio za prvog gradonačelnika slobodnog Beograda. U radu za dobrobit srpskog naroda i njegovo oslobođenje značajnu ulogu je odigrao i Dositej Obradović, koji je verovatno bio iniciran u Trstu. Iako je Dositej Obradović bio izrazito antiklerikalnih stavova, mitropolit Stratimirović ga je uz sve počasti primio u Sremskim Karlovcima. Slom ustanka 1813. godine doveo je do toga da je Slobodnozidarska aktivnost zamrla do sredine devetnaestog veka. Oko 1848. godine, postojala je u beogradskoj tvrđavi još jedna Loža čiji su članovi bili i Turci i Srbi. Ime te radionice bilo je "Ali Koč" i njen član bio je i pesnik Simo Milutinović Sarajlija.
Pojedini istoričari, posebno istoričari Slobodnog zidarstva, smatraju da je Knez Mihailo Obrenović bio Slobodni zidar. Tokom izgnanstva iz Srbije, knez je održavao redovne kontakte i imao bliske odnose sa Garibaldijem i Macinijem, obojicom slobodnim zidarima. Tome u prilog
govori i podatak da je stvaranje prvih potpuno srpskih Loža bilo pod direktnim uticajem italijanskih Masona. Tokom srpskog ustanka u Bosni i Hercegovini 1875. godine, jedan deo vođa, među kojima su bili vojvoda Mićo Ljubibratić, sekretar vođe ustanka Luke Vukalovića i Braća Jovan i Mihajlo Zega, bio je iniciran pod direktnim uticajem italijanskih Garibaldinaca, odnosno Đuzepea Macinija, ideologa Risorđimenta, pokreta za ujedinjenje Italije i zbacivanje Austro - Ugarske vlasti. Tokom srpsko - turskog rata 1876, postojala je u Beogradu jedna vojnička Loža, čije ime nije sačuvano u dokumentima, a odlaskom dobrovoljaca, među kojima je bilo i Italijana, formirana je iste godine, prva srpska Loža "Svetlost Balkana". Ona je radila pod zaštitom Velikog Orijenta Ićilo de la Bona, jedan od dobrovoljaca koji je bio i starešina ugašene vojničke Lože. Mićo Ljubibratić, inače lični Garibaldijev prijatelji i braća Zega, bili su članovi te Lože. Takođe, pod zaštitom Velikog Orijenta
Italije, radila je i Loža "Srbska Zadruga", osnovana 1881, koja je postojala svega dve godine i među čijim je članovima bio i dr Laza Paču, tada samo lekar, a dve decenije kasnije uspešni ministar finansija. Loža je kao i "Svetlost Balkana" zbog Timočke bune i burnih političkih previranja, koja su se odrazila i na srpske masone tog vremena, 1883. godine uspavana. Međutim te iste godine, ponovo pod uticajem Velikog Orijenta Italije, formirana je i Loža "Sloga, Rad i Postojanstvo" koju su uglavnom činili bivši članovi "Svetlosti Balkana" i "Srbske zadruge". Nezadovoljni potporom Velikog Orijenta Italije pojedini članovi Lože "Sloga, Rad i Postojanstvo" 1890. godine pod
zaštitom Simboličke Velike Lože Ugarske formiraju Ložu "Pobratim". Među njenim osnivačima bili su i tada još neinicirani, a po vanrednom postupku u Pešti primljeni, profesor Velike škole Andra Đorđević, industrijalac Đorđe Vajfert, advokat Tihomir Đorđević i kompozitor Stevan Mokranjac. Osnivači, dotadašnji članovi Lože "Sloga Rad i Postojanstvo" bili su Đorđe Milovanović, Svetomir Nikolajević i Maksa Antonijević. Osnivanje Lože "Nemanja" u Nišu 1892. godine, inicirano je u Loži "Pobratim" i to sračunatim primanjem i relativno brzim unapređenjem nekolicine Braće, koji su zatražili redovan otpust i formirali Ložu. Niška Loža je takođe radila pod zaštitom Simboličke Velike Lože Ugarske.
Majski prevrat, odnosno ubistvo kralja Aleksandra Obrenovića i njegove supruge Drage Mašin i danas izaziva istorijske nedoumice o učešću Masona u njemu. Iako nema pouzdanih dokaza da je Dragutin Dimitrijević - Apis, bio član i jedne Slobodnozidarske radionice, posebno se
nemačka obaveštajna služba i to sve do kraja Drugog svetskog rata trudila da dokaže njegovu masonsku pripadnost. Ono što se pouzdano može tvrditi jeste da je budući kralj Petar Karađorđević bio iniciran tokom svog boravka u Francuskoj pod imenom Petar Mrkonjić, koje je koristio i u hercegovačkom ustanku 1875. godine. Kontakt i ponudu da prihvati krunu zaverenici su sa njim ostvarili preko njegovog školskog druga Nikole Hadži Tome, industrijalca i člana Lože "Pobratim", dok je Đorđe Vajfert dao zaverenicima prilog od pedeset hiljada dinara za porodice zaverenika koji poginu u prevratu. Uz njih, u zaveri su učestvovala još četiri člana Lože "Pobratim", ali se na osnovu dostupnih podataka može reći da su to učinili kao pojedinci, Srbi nezadovoljni socijalno - političkom situacijom u ondašnjoj Srbiji.
Reagovanje evropske, a posebno britanske političke javnosti i dvora u Londonu na ubistvo kralja iz dinastije Obrenovića, bilo je više nego nepovoljno za Srbiju sa novom vlašću. Presudnu ulogu na ublažavanje stava britanskog dvora prema novoj vlasti u Srbiji, odigrao je poslanik u Rimu Milovan Milovanović, koji je u Italiji i iniciran i kome su veze sa italijanskim Masonima otvorile
mnoga zvanična vrata. Tokom 1904. i naredne 1905. godine, stav evropske javnosti prema Srbiji je ublažen i normalizovani su odnosi.
Presudan korak ka potpunom osamostaljivanju Slobodnih zidara u Srbiji i stvaranju Velike Lože, predstavljalo je držanje Simboličke Velike Lože Ugarske tokom takozvane aneksione krize. Austro - Ugarska je još od 1906. kovala planove za pripajanje Bosne. Nekadašnji poslanik u Rimu, a tadašnji ministar spoljnih poslova Srbije Milovan Milovanović, zahvaljujući masonskim vezama dobio je potvrdu te namere još početkom 1908, a srpskoj vladi masoni su javili i tačan datum objavljivanja odluke. Međutim zvanični Beograd u to nije verovao, a mladoturska revolucija i oslabljen Turski položaj u Bosni samo su uverili Beč da ne treba dozvoliti nikakvu demokratizaciju i izbore u Bosni i Hercegovini u kojoj je srpski živalj tada bio u većini i koji bi se sigurno odlučio za pripajanje matici. U Beogradu je 7. oktobra 1908. godine, kako kažu istorijski izvori, vladalo samoubilačko raspoloženje. Narod je bio spreman da se i goloruk suprostavi Austriji. U takvom trenutku i srpski masoni su poneseni nacionalnim idealima zatražili pre svega pomoć od Simboličke Velike Lože Ugarske, pod čijom zaštitom je jedino aktivna Loža "Pobratim" i radila. Međutim, ta pomoć je odbijena sa obrazloženjem da je reč o političkom pitanju i da je mešanje u njega protivno masonskim načelima. Reakcija na takav stav ugarske Velike Lože bili su zaključci Lože "Pobratim" doneti na radu od 10. oktobra 1908. godine. Ti zaključci jesu:
- Da se Prava i Potpuna Slobodnozidarska Loža "Pobratim" otkine ispod dojakošnje zaštiti
Simboličke Velike Lože Ugarske.
- Da se Loža "Pobratim" proglasi za nezavisnu Slobodnozidarsku radionicu u Srbiji.
- Da se o tom proglašenju izveste sve velike Slobodnozidarske svetlosti u svetu.
- Da od sada radionica dela u svima pravcima samostalno i neposredno i
- Da se odmah stupi u kontakt sa nezavisnim Ložama u Nemačkoj i da se umole za njihov postupak
u administriranju.

Takav, radikalan raskid sa Simboličkom Velikom Ložom Ugarske bio je i povoljno tlo za formiranje Lože "Ujedinjenje", koja je 1909. godine formirana pod zaštitom Velikog Orijenta Francuske. Jedan broj članova Lože "Pobratim" dobio je otpust i formirao, na veliko oduševljenje
tadašnjeg francuskog poslanika u Beogradu Leona Dekoa, koji je postao i njen član, novu Ložu. Najagilniji u afirmisanju rada nove Lože bio je njen Starešina Vasa Jovanović. Loža "Pobratim" pružala je punu podršku radu nove radionice, iz koje je kasnije, što je posebno interesantno veći broj članova, kao civil, pristupio organizaciji "Ujedinjenje ili smrt", poznatijoj kao "Crna ruka".
Loža "Pobratim" bila je matica Loža i za Ložu "Šumadija" koja je osnovana aprila i svečano osvećena 7. jula 1910. godine. Iako je "Šumadija" tada bila pod zaštitom Velike Lože Hamburga, ona je izuzetno sarađivala i koordinirala rad sa Ložom "Pobratim". Bez obzira na to što je
" Pobratim" bio jedina radionica nepokrivena zaštitom neke Velike Lože i što je proglašena samostalnom radionicom uz podršku Velike Lože Rumunije, zajednički rad, planiranje aktivnosti i saradnja te dve lože pokazivale su specifičan pristup srpskih masona u odnosu na slobodne zidare i burne ekonomsko političke prilike u svetu tokom godina s početka veka.

Kao što smo napomenuli, Loža "Pobratim" bila je nepokrivena zaštitom neke Velike Lože iz inostranstva, a vrhovne vlasti organizacije Slobodnih zidara u tom trenutku u Srbiji nije bilo.
Međutim, odmah posle odluka od oktobra 1908. godine i odvajanja od zaštite Velike Lože Ugarske, braća okupljena u "Pobratimu" preduzela su sve da dobiju zaštitu za samostalan rad. U tom cilju, pod zaštitom Velike Lože Rumunije, 1909. godine osniva se Kapitel, organizacija viših stepena, po Škotskom ritualu, koje su pojedini članovi "Pobratima" dobili od Vrhovnog Saveta Rumunije. S obzirom na to da je Kapitel formiran marta, a da je u februaru formirana Loža "Ujedinjenje", očigledno je da su srpski Masoni težili da preko uspostavljanja institucija i organa škotskog sistema i da su računajući na uspostavljanje minimuma od tri Lože težili potpunom osamostaljivanju
jovanovskog sistema i formiranju nezavisne Velike Lože Srbije.
U to vreme, neposredno pred balkanske ratove, zanimljivo je da je osim Vrhovnog Saveta Rumunije, pomoć u konačnom osamostaljivanju masona u Srbiji nudio i Veliki Orijent Turske 1910. godine. Međutim, početkom 1911. godine Slobodni zidari Srbije, ipak se odlučuju da Velika Masonska vlast koja će obezbediti konačnu samostalnost bude Vrhovni Savet Grčke. Iako tada u Srbiji postoje tri Lože - "Pobratim", "Ujedinjenje" i "Šumadija", čvrsta veza "Ujedinjenja" sa Velikim Orijentom Francuske potakla je srpske masone da ponovo ožive rad, odnosno da probude Ložu "Sloga, Rad i Postojanstvo". To je i učinjeno sredinom februara 1912. godine uz potpunu saglasnost Velikog Orijenta Italije pod čijom zaštitom je Loža i osnovana 1883. godine. Velika italijanska masonska vlast bila je potpuno saglasna da se Loža stavi pod zaštitu Vrhovnog Saveta Srbije, zarad čijeg osnivanja je i došlo do njenog reaktiviranja. Najzad 9. maja 1912. godine specijalni delegat Vrhovnog saveta Grčke, Brat Cefalas, uzdigao je snagom svoje masonske vlasti na 33 stepen Đorđa Vajferta, Svetomira Nikolajevića, Jovana Aleksijevića, Milutina Perišića, Dimitrija Jankovića, Petra Šrepalovića, Manojla Klidisa, Petra Pačića, Dimitrija Mijalkovića i Pavla Horstiga. Istog dana na zajedničkom radu Loža " Pobratim" i "Šumadija", doneta je odluka da "Pobratim" koji je do tada radio kao nezavisna radionica od tada radi pod zaštitom Vrhovnog Saveta Srbije, a da Loža "Šumadija" zatraži otpust ispod zaštite Velike Lože Hamburga i stavi se pod zaštitu srpskog Vrhovnog Saveta. Sledećeg dana, na drugoj svečanoj sednici novoformiranog Vrhovnog Saveta, pročitan je grčki patent o formiranju Vrhovnog Saveta Srbije i izabran je Đorđe Vajfert za najmoćnijeg Suverena Velikog Komandera i Velikog Majstora Vrhovnog Saveta Srbije. Na trećem svečanom radu održanom 11. maja izabrani su i ostali Veliki Oficiri.
Konačno priznanje nezavisnosti srpskih masona koji su primili drevni i prihvaćeni Škotski obred usledilo je na internacionalnoj konferenciji saveznih vrhovnih saveta Škotskog reda, održanoj oktobra 1912. u Vašingtonu, čiji je domaćin bio Vrhovni savet južne jurisdikcije SAD. Od tog trenutka, sve lože u Srbiji, osim Lože "Ujedinjenje", koja je i dalje bila pod zaštitom Velikog Orijenta Francuske, radile su pod zaštitom Vrhovnog Saveta Srbije.
Početak balkanskih i Drugog svetskog rata, doveo je do toga da masoni moraju pre svega da odgovore svojim obavezama prema državi i do zamiranja organizovanog slobodnozidarskog rada do 1918. godine. Formiranje Kraljevine SHS dovelo je i do potrebe reorganizovanja masonerije sa bivših prostora Srbije i Austro - Ugarske monarhije. U Zagrebu je devetog juna 1919. godine održana vanredna skupština svih srpskih, hrvatskih i slovenačkih loža. S obzirom na to da su sve lože dobile otpust od odgovarajućih vlasti, kako one koje su bile pod Obedijencijom Vrhovnog Saveta Srbije, tako i one koje su bile pod Obedijencijom Velike Simboličke Lože Ugarske, ove radionice su proglasile Veliku Ložu Srba, Hrvata i Slovenaca - "Jugoslavija", čije je sedište smešteno u Beograd. Prvi Veliki Majstor bio je guverner Narodne Banke, Đorđe Vajfert, dok su mu zamenici bili dr Adolf Mihalić iz Zagreba i profesor Sveta Stojković iz Beograda. Istorijski izvori
kažu da je Velika Loža Jugoslavije na početku svog postojanja imala oko 300 članova. Velika Loža Jugoslavije je bila 1926. godine, u Beogradu domaćin Međunarodnog masonskog kongresa - "U znaku mira". Pod pokroviteljstvom međunarodne masonske asocijacije
kongresu je prisustvovalo pedeset šest predstavnika dvadest nacionalnih obedijencija iz petnaest evropskih država kao i predstavnici dve prekomorske obedijencije.
Masoneriju u Jugoslaviji između dva svetska rata činila je elita svih društvenih klasa bez obzira na veru. Slobodno zidarstvo u Jugoslaviji imalo je u svom članstvu pravoslavno više sveštenstvo, katoličke sveštenike, rabine.
Stvoreno je nekoliko dobrotvornih ustanova: u Beogradu je osnovan dom za siročad i obrazovni centar za decu iz južne Srbije "Sveti Sava Geselschaft". Otvorena je ustanova za gluvonemu decu "Kralj Dečanski". Formirana je fondacija "Sveti Đorđe" za pomoć deci i ratnim
invalidima. U Zemunu je ustanovljen Dom za slepe i obrazovni centar za omladinu. Organizovana je akcija pomoći nezaposlenima pod nazivom "Hleb nasušni". Stvoreni su savezi za borbu protiv prosjačenja, za borbu protiv tuberkuloze i slični.
Sredinom tridesetih godina dvadesetog veka bilo je oko hiljadu članova Obedijencije koji su radili u preko dvadeset loža. Delatnost radionica proširila se osim filozofske aktivnosti i na proučavanje istorijskih, ekonomskih, društvenih i socijalnih problema.
Međutim pritisak nacističke Nemačke na Jugoslaviju bio je toliko jak da su slobodni zidari zaključili da će jugoslovenske vlasti zabraniti i raspustiti masoneriju u tadašnjoj Kraljevini.
Uviđajući neminovnost novog svetskog sukoba i shvatajući kakav bi bio odnos tadašnjih vlasti prema slobodnim zidarima, Velika Loža Jugoslavije, da bi predupredila zabranu 22. juna 1940. godine donosi odluku o zamrzavanju svog rada, ili masonskim rečnikom govoreći odlučuje se na samouspavljivanje.
Pokušaji da se reaktivira slobodno zidarstvo na tlu Jugoslavije posle drugog svetskog rata završili su se bez uspeha. Konačno, posle rušenja berlinskog zida dolazi i do otvaranja prema idejama Slobodnog zidarstva u istočnoevropskom bloku i do stvaranja uslova za njegovu obnovu.
Krajem 1989. i početkom 1990. godine, nekoliko braće jugoslovenskog porekla je došlo na ideju o obnavljanju Velike Lože u tadašnjoj SFRJ. Dana 23. juna 1990. godine, probuđeno je slobodno zidarstvo na prostoru tadašnje Jugoslavije, koje uprkos nedaćama traje i dan danas.

Dodatak:

Masonski simboli

Osnovni simboli su uglomer (prikazan sa stranama na gore i uglom na dole) i šestar (sa kracima na dole). Ovakva postavka ponekad sadrži i latinično slovo "G".
Svevideće oko. Obično predstavljeno u trouglu; simbol prisutan u mnogim kulturama

Davidova zvezda ili Grb Kralja Solomona. Koristio je Isus jer je želeo da postane Davidova zvezda; ne pojavljuje se ni u jednoj staroj hebrejskoj knjizi; primenjivala se na Bliskom
istoku zajedno sa svastikom. Davidova zvezda je simbol Kraljevskog Luka.

T. Simbol „tau“ (T) je jevrejski simbol koji su nosili keniti pre nego ih je Mojsije pronašao u Sinajskoj pustinji; na takvom krstu je razapet Isus, ne na ovakvom - +; egipatski hijeroglif u obliku krsta znači Spasitelj - jevr. Ješua - grč. Isus; stoga, ovaj znak (+) ne predstavlja oblik raspeća već njegovo ime.
Trostruki „tau“. Masonsko obeležje koje predstavlja kralja, sveštenika i proroka. Riba. Simbol nazoreja, na arapskom nazarani - male ribe, otuda Isus Nazarećanin; oznaka za sveštenstvo.
Mitra. Mitra sa razdvojenim prednjim i zadnjim delom je i danas kapa biskupa. Jakov Pravednik je bio prvi biskup; hijeroglif za boga Amon-Ra. Amon iliti amin.

Osnovna načela masonerije
- uzeto sa strane Velike Lože Srbije -

I
Slobodno zidarstvo je Bratski savez slobodnih ljudi čiji je osnovni temelj vera u Boga koji se
poštuje i slavi pod imenom Veliki Neimar Svih Svetova. Ono potiče iz srednjovekovnog bratstva

Slobodnih zidara i počiva na čistom etičkom zakonu koji nalazi svoj izraz u slobodnozidarskim
propisima, a posebno u "Osnovnim načelima" i "Starim dužnostima Slobodnih zidara" iz 1723.
godine.
II
Svi ljudi, bez obzira na njihovo poreklo, versku, političku ili rasnu pripadnost, zvanje ili profesiju,
materijalno stanje ili položaj: onako kako su rođeni pod jednakim zakonima prirode, imaju jednaka
prava u društvu. Stoga se Slobodni zidari susreću kao Braća i svoj Savez smatraju Bratstvom. Oni
neguju i šire bratsku ljubav i prema bližnjima u profanim krugovima.
III
Bratstvo Slobodnih zidara prima u svoje redove samo slobodne i časne ljude na dobrom glasu, koji
su poneseni željom da neguju vrline i moral u društvu. Oni prihvataju svoje slobodnozidarske
obaveze zakletvom nad otvorenom Knjigom Svetog Zakona.
IV
Sav rad i ceo život u Bratstvu zasnovan je na ljubavi, istini, pravičnosti i čovečnosti. Bratstvo te
vrline prenosi i u profano društvo:
- posredstvom simboličkih obreda i običaja u Kraljevskoj Umetnosti;
- vaspitnim negovanjem osećaja humanosti prema bližnjima;
- urednim porodičnim i ličnim životom;
- primernim radom na svemu što je dobro, lepo i korisno za celinu i pojedince.
V
Bratstvo je otvoreni protivnik sputavanja slobode savesti, veroispovesti i mišljenja. Ono brani svim
legalnim sredstvima te individualne neprikosnovenosti. Kao pobornik ličnog prava i ubeđenja, ono
je protivnik svih vrsta pritiska ili sprečavanja ispoljavanja verskih i političkih ubeđenja.
VI
Bratstvo ne pripada nikakvoj sekti ili dogmi niti je samo sekta i ne vrši nikakav kult. U njemu je
svaki Brat mio, ma koje vere bio.
VII
Bratstvo toleriše različita verska i politička ubeđenja, ali ne stvara verske ili političke zajednice i ne
vrši nikakav verski ili crkveni obred. Ono ne raspravlja i ne izjašnjava se o verskim i političkim
pitanjima, niti učestvuje u verskom i političkom životu. Ali, uzajamno obaveštavanje o verskim,
političkim i opšte društvenim pitanjima nije zabranjeno ako je u granicama slobodnozidarskih
načela. Lično samoodređenje izvan Lože, pak, slobodno je.
VIII
Slobodni zidari vole svoju Otadžbinu: oni su joj odani i verni. Oni smatraju svojom dužnošću da
brane njenu slobodu i samostalnost i da sarađuju na održavanju unutrašnjeg reda i mira rečju,
pismom i delom. Oni mogu da učestvuju u svakom javnom poslu, ali uvek treba da se rukovode
slobodnozidarskim načelima. Tako radeći u svojoj Otadžbini, oni doprinose blagostanju celog
čovečanstva.
IX
Slobodni zidari se izvan profanog sveta okupljaju u Ložama kao spokojnim i zatvorenim
radionicama, u kojima su uvek izložene tri Velike Svetlosti: Knjiga Svetog Zakona, Ugaonik i
Šestar, kako bi u njima marljivo i predano radili prema ritualima, a u skladu sa ovim Ustavom i
drugim propisima Slobodnog zidarstva.
X
Istorija, načela i ciljevi Slobodnog zidarstva nisu nikakva tajna. Ali, najstrože je zabranjeno
odavanje važećih unutrašnjih rituala i utvrđenih znakove za raspoznavanje.
XI
Slobodni zidari su dužni da budu verni i odani zakonima svoje Lože. Oni čuvaju njenu
nepovredivost od svakog onog ko ne pripada Bratstvu, brane slobodnozidarske interese i izbegavaju
da u profanim krugovima raspravljaju Masonska pitanja. Ali, svaki Slobodni zidar može slobodno
da istupi iz Bratstva, u skladu sa postojećim propisima, kad god to nađe za shodno.
XII
Porodični život među Slobodnim zidarima, neposredan odnos prema njihovim porodicama ili odnos
prema njihovim porodicama u profanim krugovima, neguje se na najvišoj moralnoj osnovi i smatra
se svetinjom.

ANDERSONOVE ODREDBE
DREVNE DUŽNOSTI SLOBODNOG ZIDARA

- uzeto sa strane Velike Lože Srbije -

Drevni zapisi prekomorskih loža
Da budu pročitani pri ustoličenju novog brata
ili kada majstor to naloži

I O BOGU I RELIGIJI

Mason je, po svom Položaju, obavezan da se pokorava moralnom zakonu; i ako pravilno shvata Umetnost, nikada neće biti glupi Ateista ili bezveran razvratnik. Ako su u drevna Vremena Masoni bili obavezni da ispovedaju Religiju svoje Zemlje ili Nacije, kako god da je bilo, to je sada prikladnije obavezati ih na onu Religiju o kojoj se svi Ljudi slažu, ostavljajući lična Uverenja njima samima; to jest, da budu dobri i čestiti Ljudi, ili Ljudi od Časti i Poštenja, bez obzira na Veroispovesti ili Uverenja po kojima se mogu razlikovati; čime Masonerija postaje Središte
Ujedinjavanja i Sredstvo usklađivanja istinskog Prijateljstva među Ljudima koje mora ostati trajni cilj.

II O GRAĐANSKOJ VLASTI

Mason je miroljubiv i podčinjen je Građanskoj Vlasti, gde god živi ili radi, i nikada nije umešan u Spletke i Zavere protiv Mira i Blagostanja Nacije, niti se ponaša neposlušno prema nižoj Vlasti; pošto je Masonerija uvek štetila od Rata, Krvoprolića i Nereda, to su drevni Kraljevi i Prinčevi bili skloni podsticanju Zanatlija, zbog njihove Miroljubivosti i Odanosti, kojom su odgovarali na Primedbe svojih Protivnika, i unapređivali Čestitost i Bratstvo, koje je svagda napredovalo u Vreme Mira. Pa ako Brat bude Pobunjenik protiv Države, ne treba da bude podržan u svojoj Pobuni, ma koliko on može biti žaljen kao neki nesrećni Čovek; i ako nije osuđen za neki drugi težak Zločin, Odano Bratstvo mora i treba da se odrekne njegove Pobune, i ne da povoda Ljutnji ili osnov za političku Surevnjivost Vlade, oni ne mogu da ga isteraju iz Lože, i njegova Veza sa njom ostaje neokrnjena.

III O LOŽAMA

Loža je mesto gde se Masoni sastaju i rade; Otuda se taj Zbor, ili ispravno organizovano Društvo Masona, zove Loža, i svaki Brat treba da pripada jednoj, i da se potčinjava njenim Uredbama i Opštim Propisima. Ona je ili posebna ili opšta, i biće najbolje shvaćena prisustvovanjem, i Propisima Opšte ili Velike Lože uz ovu pripojena. U drevna Vremena, ni jedan Majstor ili Pomoćnik nije mogao da odsustvuje iz nje posebno kad je bio upozoren da se pojavi u njoj, bez izlaganja strogoj Osudi, dok se ne bi odbranio pred Majstorom i Oficirima da ga je čista Nevolja sprečila. Priznati Članovi Lože moraju biti dobri i čestiti Ljudi, slobodni, u zrelom i razboritom Dobu, ne Robovi i Žene, ne nemoralni ili sramotni ljudi, nego na dobrom Glasu.

IV O MAJSTORIMA, OFICIRIMA, POMOĆNICIMA I UČENICIMA

Svako prvenstvo među Masonima je zasnovanovano isključivo na stvarnoj Vrednosti i ličnoj Zasluzi; tako da Upravnici mogu biti dobro usluženi, da Braća ne budu Posramljena, ni Kraljevski Zanat prezren: otuda ni jedan Majstor ili Oficir nije izabran prema Starosti, nego zbog svoje Zasluge. Nemoguće je ove stvari opisati Napismeno, nego svaki Brat mora zauzeti svoje Mesto, i naučiti ih na Način svojstven ovom Bratstvu: Samo što Kandidati mogu znati da ni jedan Majstor neće uzeti Učenika ako on nema Dovoljno Posla za njega, i ako on nije savršen Mladi čovek koji nije Osakaćen i nema Mane na Telu koje ga mogu učiniti nesposobnim za učenje Umetnosti služenja Gospodu njegovog Majstora, i za postanje Bratom, a zatim Pomoćnikom u odgovarajuće Vreme, čak pošto je odslužio onaj Rok Godina koji Običaji Zemlje regulišu; i on treba da bude potomak čestitih Roditelja; tako da, kad je inače osposobljen on može steći Počast da bude Oficir, a potom Majstor Lože, Veliki Oficir, i konačno Veliki Majstor svih Loža, saglasno njegovoj Zasluzi. Ni jedan Brat ne može biti Oficir dok on nije položio službu Pomoćnika; niti Majstor dok on nije delao kao Oficir, niti Veliki Oficir dok on nije bio Majstor Lože, niti Veliki Majstor dok on nije bio Pomoćnik pre svog Izbora, ko je još plemenitog roda, ili Gospodin najboljih Manira, ili neki istaknuti Naučnik, ili neki osobit Arhitekta, ili drugi Umetnik, potomak čestitih Roditelja, i koji je slične velike Zasluge po Mišljenju Loža. Ovi Rukovodioci i Upravljači, vrhovni i potčinjeni, drevne Lože, na dotičnim Položajima treba da budu uvažavani od sve Braće, saglasno starim Nalozima i Propisima, sa svom Poniznošću, Poštovanjem, Ljubavlju i Revnošću.

V O UPRAVLJANJU ZANATOM U RADU

Svi Masoni će raditi čestito u Radne Dane, tako da mogu da žive časno u Svete Dane; i vreme određeno Zakonom Zemlje ili utvrđeno Običajem biće obeleženo. Najveštiji od Pomoćnika treba da bude izabran ili određen Majstorom ili Nadzornikom Posla Gospodnjeg; koji će biti zvan Majstorom od onih koji rade pod njim. Zanatlije izbegavaju svaki pogrdan Jezik, i da se ne oslovljavaju neljubaznim Imenom, nego Brate ili Druže; i da se međusobno ophode učtivo u i izvan Lože. Majstor, svestan svoje Veštine, poduhvatiće se Posla Gospodnjeg što je razumnije moguće, ipošteno deliti njegova Dobra kao da su njegova sopstvena; neće dati veću Platu bilo kom Bratu ili
Učeniku nego što je on stvarno zaslužuje. I Majstor i Masoni primajući svoje Plate pravično, biće verni Gospodu i čestito će završiti svoj Posao, bilo Zadatak ili putovanje; ne dodajući posao Zadatku koji je bio uobičajen za Putovanje. Niko ne treba da pokaže Zavist na Napredovanje nekog Brata, niti ga potisnuti, ili mu oduzeti njegov Posao, ako je on sposoban da završi isti; jer niko ne može završiti tuđ Posao na Dobrobit Gospoda, sem da je temeljno upoznat sa njegovim Planovima i Skicama koji su ga započeli. Kada je Pomoćnik izabran za Nadzornika Rada pod Majstorom, on treba da bude iskren i prema Majstoru i prema Drugovima, treba brižljivo da nadgleda Rad u
odsustvu Majstora na Gospodnju dobrobit; i njegova Braća treba da ga slušaju.
Svi zaposleni Masoni treba pokorno da prime svoju Platu bez Gunđanja ili Pobune, i da ne napuštaju Majstora dok Rad nije završen. Mlađi Brat treba da bude obučen za rad, da bi se sprečilo oštećivanje Materijala zbog nedostatka Rasućivanja, i zbog povećanja i nastavljanja bratske ljubavi.
Sve Alatke korišćene u radu treba da budu odobrene od Velike Lože. Ni jedan Radnik neće biti upotrebljen za pravi Rad Masonerije; niti će Slobodni Masoni raditi sa onima koji nisu slobodni, bez preke Potrebe; niti će učiti Radnike i neprihvaćene Masone kao što će učiti Brata ili Druga.

VI O PONAŠANjU

1. U LOŽI U ZASEDANJU
Ne održavaj privatne Odbore, ili izdvojene Razgovore bez dozvole Majstora, niti ne pričaj nešto
neprikladno ili nedolično, niti ne prekidaj Majstora ili Oficire, ili nekog Brata dok razgovara sa
Majstorom: Niti se ne ponašaj smešno ili šaljivo dok je Loža zauzeta nečim što je ozbiljno ili
svečano; niti ne koristi neki nepriličan Jezik sa ma kakvim Izgovorom; nego odaj dužno Poštovanje
svom Majstoru, Oficirima, i Drugovima, i ukaži im Čast. Ako se iznese neka Tužba, Brat za koga je
ustanovljena krivica treba da se suoči sa Presuditeljima i Dosuditeljima Lože, koji su prikladne i
nadležne Sudije svih takvih Sporova (ukoliko Žalbom ne preneseš to na Veliku Ložu), i kojima oni
treba da budu upućeni, ukoliko Posao Gospodnji ne bi bio ometen u međuvremenu, u kojem slučaju
se posebno Obaveštenje može sačiniti; ali se nikada ne smeš obratiti Zakonu u vezi sa onim što se
tiče Masonerije, bez potpune neophodnosti očigledne Loži.

2. PONAŠANJE PO ZATVARANJU LOŽE DOK BRAĆA NISU OTIŠLA
Možeš da uživaš u bezazlenom Veselju, čašćavajući jedan drugoga u skladu sa Mogućnostima, ali
izbegavajući svako Preterivanje, ili prisiljavanje nekog Brata da jede ili pije izvan njegovih
Sklonosti, ili sprečavajući ga da ide kada mu njegove Potrebe to nameću, ili radeći ili govoreći bilo
šta uvredljivo, ili šta može da spreči komotan Razgovor, jer to bi uništilo našu Slogu, i osujetilo
naše hvale vredne Namere. Stoga nikakve privatne Ljutnje ili Prepirke ne smeju biti unete na Vrata
Lože, još manje nikakve Prepirke o Religiji, ili Nacijama, ili Državnoj Politici, pripadajući, kao
Masoni, jedino gore pomenutoj Univerzalnoj Religiji, mi pripadamo takođe svim Nacijama,
Jezicima, Rodovima, i Govorima, i odlučni smo protiv svake Politike, koja nikada nije vodila ka
Napretku Lože, i nikada ni neće. Ova Odredba je uvek bila strogo naložena i uvažavana; a posebno
od Reformacije u BRITANIJI, ili od Raskola i Odvajanja ovih Nacija iz Zajednice pod okriljem
RIMA.

3. PONAŠANJE KADA SE BRAĆA SRETNU BEZ PRISUSTVA STRANACA, A PRE
OTVARANJA LOŽE
Treba da se međusobno pozdravljate na učtiv Način, kao što ćete biti poučeni, nazivajući jedan
drugog Bratom, dragovoljno uzajamno dajući uputstva koja bi se smatrala podesnim, bez da se bude
viđen ili prisluškivan, i bez da se međusobno uznemiravate, ili umanjivanja dužnog Poštovanja
prema Bratu, ne bio on Mason: Jer neprikosnoveno svi Masoni su kao Braća na istom Nivou, još
Masonerija ne oduzima Čast koju je čovek imao ranije; ne, pre ona dodaje njegovoj Časti, posebno
ake je zaslužio zahvalnost Bratstva, koje mora ukazati Čast onome kome sleduje, i izbegavati rđavo
Ponašanje.

4. PONAŠANJjE U PRISUSTVU TUĐINACA KOJI NISU MASONI
Treba da budeš obazriv u Izjavama i Ophođenju, tako da najpronicljiviji Tuđinac ne bude u
mogućnosti da otkrije ili nađe ono što nije dobro da bude obznanjeno, i ponekad treba da skreneš
Razgovor, i vodiš ga smotreno u Čast uvaženog Bratstva.

5. PONAŠANJE KOD KUĆE, I U SUSEDSTVU
Treba da se vladaš kao što dolikuje moralnom i mudrom Čoveku; konkretno da ne dozvoliš
Porodici, Prijateljima i Susedima da znaju Stvari u vezi Lože, nego mudro da vodiš računa o
sopstvenoj Časti, i onoj drevnog Bratstva, iz razloga koji neće biti ovde navedeni moraš takođe da
vodiš računa o svom Zdravlju, ne ostajući skupa do kasno, ili predugo van Kuće, nakon završetka
Radnog vremena Lože; i izbegavajući Proždrljivost ili Pijanstvo, tako da vaše Porodice ne budu
zanemarene ili povređene, ni vi onesposobljeni za posao.

6. PONAŠANJE PREMA NEPOZNATOM BRATU
Pažljivo ga ispitaj, na Način na koji te Obazrivost upućuje, tako da ne budeš nasamaren od neke
neznalice, lažnog Poznavaoca, koga treba da odbiješ sa prezrenjem i Porugom, i pazi se da mu ne
daš bilo kakve Nagoveštaje Znanja. Ali ako otkriješ da je on iskren i istinski Brat, sledstveno ga
poštuj; i ako je u Oskudici, moraš mu pomoći ako možeš, ili ga uputiti kako može da si pomogne;
moraš ga zaposliti na nekoliko dana, ili mu dati preporuku za posao. Ali nisi obavezan da radiš
preko svojih mogućnosti, samo da pretpostaviš sirotog Brata, koji je dobar i iskren Čovek bilo
kojim drugim sirotim Ljudima u istim okolnostima. Konačno, Svih se ovih Odredbi pridržavaj, i
takođe onih koje će ti biti predate drugim Putem; negujući Bratsku Ljubav, Temelj i Vršni kamen,
Cement i Slavu ovog Drevnog Bratstva, izbegavajući sve kavge i svađe, sva Klevetanja i
Ogovaranja, ne dozvoljavajući drugima da oklevetaju nekog poštenog Brata, nego braneći njegovu
Ličnost, pružajući mu Usluge, sve dok je to u skladu sa tvojom Čašću i Bezbednošću, i ne preko
toga. I ako ti iko od njih učini Nepravdu moraš se obratiti svojoj sopstvenoj ili njegovoj Loži, a
odatle se možeš obratiti Velikoj Loži, na Tromesečnom Saopštenju a odatle godišnjoj Velikoj Loži,
kao što je bilo drevno hvale vredno Rukovođenje ali kad se Slučaj ne može drugačije rešiti, i
strpljivo slušajući iskren i prijateljski Savet Majstora i Drugova kada oni sprečavaju tvoj odlazak na
Sud sa Neznancima, ili bi te pobudili da skratiš Trajanje svih Parnica, tako da možeš da brineš o
Poslovima Masonerije sa više Revnosti i Uspeha; ali što se tiče Braće ili Drugova na Sudu, Majstor
i Braća treba ljubazno da ponude svoje Posredovanje, koje mora da bude sa zahvalnošću predloženo
sukobljenoj Braći; i ako je taj predlog neizvodiv, oni moraju, ma kako, nastaviti svoj Proces, ili
Parnicu, bez Gneva i Zlopamćenja (ne Na uobičajen način) ne govoreći ili radeći ništa što može da
omete Bratsku Ljubav, i Usluge da budu obnovljene i nastavljene; tako da svi mogu da vide
povoljan Uticaj Masonerije, kao što su svi iskreni Masoni činili od početka Sveta, i što će činiti do
Kraja Vremena.

AMIN, I NEKA BUDE TAKO.

DŽEJMS ANDERSON I NJEGOVO DELO

Džejms Anderson (James Anderson) rođen je, najverovatnije, 1680. godine u Aberdinu (Aberdeen) u Škotskoj, gde se i školovao. Otišao je u London 1708. godine, bio je imenovan za pastora škotske prezbiterijanske crkve, objavio je nekoliko tekstova ostajući veran kalvinističkom učenju, a umro je 28. maja 1739. godine. Sahranjen je uz Masonski ritual o kome je prvi put u istoriji izašao izveštaj u novinama. Nije poznato kada je postao Mason, ali je potpuno jasno da je bio vrlo ugledan među Braćom pošto mu je 29. septembra 1721. godine Velika Loža dala zadatak da uredi stari Gotski Ustav na novi i bolji način, što je on i uradio do 27. decembra iste godine. Tada je Velika Loža odredila Komitet od četrnaest učenih članova sa zadatkom da pregledaju Andersonov rad. Komitet je sastavio izveštaj 25. marta 1722. godine, pa je, nakon nekoliko amandmana, Andersonov rad i formalno odobren i naloženo je štampanje, koje je i usledilo sledeće godine. Drugo izdanje izašlo je
iz štampe 1738. godine i, zajedno sa prvim, danas predstavlja raritet neprocenjive vrednosti. Andersonova Knjiga Ustava, koja je u prvom izdanju imala 110 strana, sastoji se iz Istorije Slobodnog Zidarstva, ili preciznije Arhitekture, Drevnih Odredbi i Opštih Pravila, kao i nekoliko
Masonskih himni. Značaj ovog dela pre svega leži u tome što je to bila prva štampana knjiga sa Drevnim Odredbama i Pravilima rada Masonerije. Pre ove knjige, u opticaju su bili samo rukopisi koji su Masone u pisanoj formi upućivali u suštinu Slobodnog Zidarstva i pravila u radu u Ložama.
Stoga je Andersonov poduhvat bio ogroman. On je morao ne samo da sakupi mnoge od tih rukopisa, već i da sistematizuje i na koncizan način iskaže sve bitne elemente Kraljevske Umetnosti. Važnost Andersonove knjige je i u predstavljanju Slobodnog Zidarstva profanom svetu.
Naime, treba se setiti da se samo nekoliko godina pre njenog izlaženja, tačnije 1717. godine, Masonerija prvi put otvoreno pojavila na javnoj sceni. Od trenutka kada je objavljeno ujedinjenje četiri Lože u Veliku Ložu u Londonu, interesovanje za Masoneriju je počelo da raste, pa je bilo nužno da se profanom svetu detaljnije prikažu svi bitni aspekti Slobodnog Zidarstva, što je Anderson svojim delom i uradio.
Najznačajniji deo Andersonove knjige svakako je onaj o Odredbama jer su one, u skoro neizmenjenom obliku, ušle u Ustave ogromne većine Velikih Loža. I danas se neki iskazi iz ovog dela analiziraju, tumače i pojašnjavaju, a najveću pažnju privlači poglavlje O Bogu i Religiji.

Priče, legende i teorije o masonima

Hiram Abif i hram kralja Solomona
Hiram Abif je bio arhitekta hrama kralja Solomona. Trojica Zanatlija koji su radili na izgradnji hrama želeli su da pre vremena doznaju tajne koje su bile dostupne samo trojici Majstora.
Nakon podnevne molitve Hiram Abif se uputio prema hramu. Na putu su ga preslela trojica Zanatlija zahtevajući da im oda tajne Majstora. On im je objasnio da te tajne znaju samo trojica u svetu (Solomon - kralj Egipta, Hiram - kralj Tire, i on sam), i da on bez njih niti može niti želi da ih otkrije. Ali, iskreno veruje da će strpljenje i istrajnost doneti svakom zidaru pristup tim tajnama.
Pošto odgovor nije zadovoljio napasnike silovoto su ga udarili. Prvi ga je udario na južnoj kapiji hrama u desnu slepoočnicu, drugi ga je na zapadnoj kapiji udario libelom u levu slepoočnicu, teturajući se Majstor je otišao do istočne kapije gde ga je treći udario u čelo kamenim maljem. Tako je umro Hiram Abif. Napasnici su ga sahranili ispod bagrema i tu su ga pronašli izaslanici kralja Solomona. Imena napasnika su simbolična: Jubel, Jubela, Jubelo. Jedan od ubica je, shvativši šta je učinio, želeo da bude najstrože kažnjen za svoj postupak. Kastriran je pa živ sahranjen.
Na ovaj način su izgubljene "prave" tajne Majstora zidara. Za simboličku Masoneriju se zato kaže da "traži izgubljene tajne".

Intervju sa Dejanom Lučićem
- uzeto sa internet stranice -
Sagovornik je Dejan Lučić povodom knjige »Kraljevstvo Hazara«.
Istorijska revizija mnogih događanja poslednjih tri stotine godina, posebno onih iz dvadesetog veka, zaokuplja pažnju sve više istoričara i novinara širom sveta. Razlog je otkrivanje tajnog, ali presudnog uticaja moćnih neformalnih grupa i finansijskih i dinastičkih klanova u kreiranju
nacionalnih politika u mnogim evropskim zemaljama, kao i u SAD i Rusiji. Formalne državne administracije bile su decenijama samo servilne poluge u njihovim rukama, baš kao sto su to i danas. Dejan Lucic, pisac i publicista, jos od 1988. piše o ljudima i događajima koji su obeležili
vek, a da ih ni jedan zvanicni udzbenik istorije nije evidentirao. Njegova poslednja knjiga »Kraljevstvo Hazara« otkriva začudjujuce veliku ulogu i moć Jevreja u poslednjih 200 godina, posebno u Prvom i Drugom svetskom ratu, ali i u Trećem, koji se upravo sprema ili je vec počeo.
Ovih dana pojavio se prvi tom ove knjige. Ko su ti pojedinci i grupe, za koga rade, odakle im novac, zašto baš Jevreji, da li je i Srbija u njihovim kandžama i da li su ti Jevreji zaista Jevreji? Svi odgovori dati su u ovoj knjizi, koja predstavlja pravi bukvar za sve one koji tek počinju da se bave teorijom i praksom takozvane Svetske zavere.
PITANJE (P): Većina srpskih istoričara i intelektualne i političke elite kod nas u ovu »zaveru« ne
veruje, a vas smatraju sarlatanom.
DEJAN LUCIC (D.L.): U svetsku zaveru ne veruju samo oni koji u njoj učestvuju i budale. Gde spada
naša intelektualna i politicka elita, vi sami procenite. Ja inače »teoriju zavere« definišem teorijom
interesa.
P: Kako ta zavera izgleda u praksi?
D.L. Uzmimo za primer Prvi svetski rat. Pravi razlog za pokretanje rata protiv Nemacke je dogovor
izmedju Nemaca i Turaka da se gradi pruga Berlin - Bagdad. Odmah je stvorena organizacija
»Ujedinjenje ili smrt« na čelu sa Apisom koji je likvidirao dinastiju Obrenovića, koja je bila pro
nemacka, i doveo na presto Karađorđeviće, koji su bili u službi francuskih i engleskih interesa. I bili
su masoni, jer na Zapadu su danas svi političari masoni i ta priča da oni vladaju svetom apsolutno je
tačna. Danas su masoni kao nekadašnji naš »socijalistički savez«. Masonerija je na Zapadu
masovna pojava. Dakle, bilo je potrebno preseći nemački prodor na Istok i načiniti prepreku
njihovom kontaku sa sirovinama, i iračkom naftom. Zato je izbio Balkanski rat i doslo je do Prvog
svetskog rata. Rezultat je stvaranje Kraljevine Jugoslavije koja je trebala da bude čep za prodor
Nemačke na Istok. Nemačka je taj čep uspela jedno vreme da razbije stvaranjem kvislinske
tvorevine NDH, stvaranjem Velike Albanije, Velike Mađarske, a onda je po diktatu vladara iz
senke, ponovo napravljena Jugoslavija na čelu sa Josipom Brozom, koji je u stvari bio nemački
agent sa imenom Vajs. To ime označava Jevrejina, preciznije Hazara. Oni imaju ta imena Vajs,
Grin, Svarc, Braun, Red itd. I taj čep su opet razbili Nemci zajedno sa Vatikanom, jer su i jedni i
drugi u tom poslu nasli zajednički interes - širenje ka Istoku. Tako je nemačko-vatikanska zavera
zaista bila prisutna u poslednjem rasturanju Jugoslavije.
P: Gde su tu Jevreji?
D. L. Od današnjih Jevreja, 90% su poreklom Hazari. To je jedno tursko-monglosko pleme, koje je
primilo jevrejsku veru sredinom 8. veka. Kada im se carstvo u 10. veku raspalo naselili su se širom
Rusije i Evrope, a kasnije i na američkom kontinentu. Oni su konvertiti i uopste nemaju semitsko
poreklo. Semitski Jevreji potiču iz Palestine i njih je otprilike 7 do 10%. Dakle, radi se o lažnom
predstavljanju, baš kao što se i Franjo Tudjman predstavljao kao Hrvat, a bio je Hazar. Hrvatska
nacija je upravo tako i nastala, što se svako mogao izjasniti kao Hrvat. I ustašku ideologiju je napiso
Josip Frank, austrijski agent od uticaja, takodje Hazar. Zna se da su nemački agenti bili i Artuković
i Lorković, ali su istovremeno bili i engleski agenti. Lorković je predložio Artukoviću da se sastane
sa ljudima iz Saveta za inostrane odnose u Londonu. Inace, Artuković je potomak iz Njegoševe
familije, dakle Srbin konvertit. Ćerka Josipa Franka se udala za Didu Kvaternika, sina Eugenovog,
koji je bio veliki ustaša i mason iz loze »Libertas«. Tu je i bio Vladimir Bakarić odnosno Vladimir
Kupferstajn, Hazar i duga je to priča, ali oni su utemeljivači ideje o stvaranju NDH i taj posao na
kraju je zavrsio Hazar, Tudjman.
Uticaj Hazara u formiranju nezavisne Hrvatske išao je preko Zvonka Goldštajna. U Srbiji, hazarska
linija uticaja ide danas preko Borisa Tadića u cijem kabinetu su sve mladi »savetnici« školovani u
Britaniji i SAD, na celu sa Vukom Jeremićem, koji je po ženskoj liniji potomak komunističke
familije Pozderaca, Hakije i Hamdije. Da je Đindjic živ, verovatno Tadić ne bi bio ni kandidovan za
predsednika. Sve ostalo zaključite sami.
P: Koliko je istina da su oba svetska rata orkestrirana upravo od strane Hazara?
D.L. Hitlera je u rasističku teoriju gurnuo covek po imenu Alfred Rozenberg, litvanski Hazar.
Hitlerova baba je bila Siklgruber i kao sobarica imala je vezu sa svojim gazdom Solomonom
Majerom Rotsildom u Beču. Hitler je potomak iz te vanbračne veze, znači u srodstvu sa Rotsildima.
Gering je bio Hazar. Hitlerova ljubavnica, Eva Braun je bila Hazarka. Verner Fon Braun kreator
nemačkog oružja i stručnjak za rakete je Hazar. Sa druge strane, na istoku imate crvene
revolucionare Trockog i Lenjina, takodje Hazare. Lenjin je bio agent za uticaj Rotsilda, Trocki
agent Rokfelera. Čercil je bio Hazar, po majci, kao i Franklin Ruzvelt. Staljin sa imenom
Džugašvili, a koje u prevodu znaci »mali Jevrejin«, Hazar. Citava engleska vladajuća loza je
odavno orodjena sa Hazarima tako da Hazari već trista godina imaju kontrolu nad čitavom
engleskom ekonomijom i politikom.
I Georgi Dimitrov je bio nemački agent. I suđenje Georgi Dimitrovu u vezi paljenja Rajhstaga je
zapravo bila farsa. On je pod »pritiskom« javnog mjenja pušten, ali se zbog pritiska javnog mnjenja
nije odustalo od okupacije Česke ili Poljske. Ali ko diktira javno mjenje? Mediji. A ko kontroliše
već stotinu godina sve vodeće medije u zemljama zapada? Hazari, naravno.
Kao agent nemačcke Dimitrov je pobio čitavu garnituru srpskih komunista i doveo na čelo Tita,
odnosno Vajsa.
P: Kakva je uloga Hazara u poslednjoj Jugoslovenskoj drami?
D.L. Ja sam u knjizi objavio spisak, koji odavno cirkuliše u našoj javnosti, sa imenima Jevreja
(Hazara) koji su učestvovali u Jugoslovenskoj krizi, cepanju države i konačno u zločinačkom
bombardovanju korišćenjem NATO-a. Naći cete tu i Madlen Olbrajt i Veslija Klarka i Holbruka,
Sorosa, Bzezinskog, Kusnera, De Mikelisa, Spilberga, Cimermana, Kozirjeva, Stajnera, Jeljcina i
jos stotinu njih iz SAD, Britanije, Nemačke, Francuske, Italije, Rusije, Srbije... Ali to je samo
stotinak ljudi zbog kojih neupućeni Srbi i danas misle da »ne mogu ići protiv celog sveta«. Ali ti
Hazari nisu »ceo svet«, vec oni samo skrivaju svoj zločin iza Jevreja kao nacije, kojih ima preko 15
miliona, iza ostalih država u čije su se vlade infiltrirali i iza onoga sto se zove »medjunarodna
zajednica« a što su oni i stvorili i kontrolišu. Upravo sa tim ciljem. I Robert Badinter, Hazar,
proglasio je avnojevske granice SFRJ državnim granicama kada je bilo potrebno SFR Jugoslaviju,
tj. čep za Nemačku, rasparčati. Predsedenik Haskog suda Teodor Meron je Hazar. Bivsa tužiteljka u
Hagu, Luiz Arbur, sada u Ujedinjenim Nacijama je Hazarka. Ideolog Rotsilda i glavni strateg
globalizacije Zbignjev Bzezezinski je Hazar iz poljskog Crnog plemstva. Ali to nije ništa novo.
Kada je nemački agent Tito stigao prvi put u Beograd, sačekao ga je Jasa Rajter, sa nemačkim
kulturnim atašeom i odveo u Botićevu ulicu kod Ribnikara tj. Fisera, takodje Hazara. Tu je Tito
planirao kako da srpski pokret otpora raspoluti na dva dela i da se Srbi medjusobno zakrve.
Infiltracuju komunističke ideje u Srbiji izvršili su Ribari tj. Fišeri, Ivo Lola i Jurica koji su glavom
platili svoju popularnost i likvidirani su. Hazari danas kontrolisu »Politiku« preko levičarske
hazarske kompanije »WAZ« koju svi Arijevci u Nemačkoj preziru.
P: Odakle sve to znate?
D.L. Ja samo prenosim ono sto znaju ozbiljni svetski političari i politički analitičari. I ozbiljni
istoričari i novinari.
P: Zasto onda nasi istoričari to uporno ignorišu?
D.L. Nasa umna profesorska i intelektualna elita odbacije logiku i zdrav razum i igra se naučnika sa
istorijskim konstrukcijama koje su napravili i za udžbenike istorije napisli upravo Hazari.
Pogledajte ko su pojedinci na čelu današnjih vodećih svetskih univerziteta, izdavačkih kuća,
naučnih instituta, medija... Uglavnom su Hazari. Oni jednostavno kontrolišu i kreiraju informacije i
znanje. Zasto bi to radili ako im nije cilj da lažu? Ili mislite da su se tu našli slučajno? Čak i oni naši
slobodoumniji profesori koji su nešto malo dalje otišli u svojim saznanjima, stigli su samo do
Trilateralne komisije i uloge nevladinih organizacija. Ali to su samo sitni izvršioci politike koja je
kreirana sasvim na drugom mestu.
P: Sta je konacni cilj Hazara? Da li je to samo materijalni interes?
D.L. Glavni cilj je da se napravi Pax Judaica, a sto ja nazivam - Kraljevstvo Hazara. Svega 10%
hrišćana u Francuskoj danas se krsti. Hrišćanstvo je u Evropi ozbliljno u odumiranju i zato su i
izabrali papu Racingera da malo povrati Evropljane u hrišćansku veru i zaustavi prodor islama.
Hazari podrzavaju islamski prodor u Evropu i to pre svega iz ekonomskih razloga, jer Evropljana
ima sve manje koji rade, pa bi se penzioni fondovi ispraznili bez nove jeftinije radne snage.
Fransuski predsednik Sirak je povlađivao Muslimanima, jer su mu oni bili brojni glasači. Zato je
bio protiv Izraela, a podrzavao Palestince. Šreder u Nemačkoj je podržavao Muslimane, jer od
austrougarskog vremena oni nisu vise ratovali sa Muslimanima i uz njihovu saradnju i partnerstvo
Nemci bi mogli da osvoje prakticno ceo svet. Nemci nisu hteli da dođu u sukob sa Iracanima jer je
pruga Berlin - Bagdad njihova životna težnja. Zato Šreder nije hteo da podrži Ameriku u pohodu na
Irak i zato je izgubio izbore. U Francuskoj su tako pokrenute demonstracije siromašnih i brojne
paljevine, sto je bio veoma orkestriran bunt uz pomoc dela mobilne telefonije koju država nije
kontrolisala. Sa jedne strane ovaj bunt je palila Amerika, preko CIA, kao upozorenje Francuskoj u
slučaju dalje nesaradnje i podrsku Huseinu, a sa druge strane su ga raspaljivali Izraelci, preko
Mosada, jer Irak podržava Muslimane, neprijatelje Izraela. Iznutra je požar raspaljivao fancuski
ministar unutrasnjih poslova, Sarkozi, Jevrejin iz Soluna. Secate se kako je vređao demonstrante i
jos vise ih izazivao. Ali i u Izraelu su danas dve struje. Na strani Srba su Saron i Toni Lapid, koji je
isao u gimnaziju u Novom Sadu zajedno sa Eugenom Verberom i odlično govori srpski, a protivnici
Srba su Natanjahu i Tedi Kolek gradonačelnik Jerusalima.
P: Sta se igra na Balkanu?
D.L. Amerikanci tuku Srbe na Balkanu i podržavaju Muslimane, ali ih pri tome tretiraju kao
korisno oružje. Tako bacajuci plen Muslimanima u Bosni i na Kosovu oni samo potpiruju vatru, da
bi mogli da nađu opravdanje za navodnu borbu protiv terorista, jer oni, u stvari, žele rat sa čitavim
islamskim svetom. Dakle, mora se raspaliti velika vatra. Albert Pajk je bio general Juzne
konfederacije i sef južne jurisdikcije američke masonerije u 19. veku i napisao je knjigu »Moral i
dogma«. U njoj je još tada rekao da ce masoni morati da naprave tri svetska rata i da ce treci biti
veliki hrišćanski rat protiv Muslimana. Dakle, Treći svetski rat, koji je zapravo već počeo
projektovan je jos u 19. veku. Takodje, 1953. u Bukureštu na sastanku rabina rečeno je da se mora
napraviti Treći svetski rat koji bi rešio problem muslimanske opasnosti prema Izraelu. Zato Hazari,
neokonzervativci iz Bušove administracije, Volfovic, Perle, Feit, Certov, Libi... guraju SAD u rat sa
Irakom, Iranom, Sirijom...
P: Ko u Srbiji sprovodi te zadatke?
D.L. Da bi ste to otkrili, morate znati ko u Srbiji za koga radi. A to se vidi ko u nekom događaju,
sukobu ili aferi izvlači dobit. Takodje treba znati da postoji važno zanimanje a to je agent od
uticaja. To nije špijun koji čeprka kako bi došao do informacija, već neko ko plasira ideju koja ce
ostvariti nečije interese. Setite se afere sa ubistvom vojnika u topčiderskoj kasarni. Sta se stvarno
dogodilo nikada nije otkriveno, ali su zato Batić i Prelević medijski podizali prašinu oko afere.
Efekat je taj da je ugled vojske izuzetno opao. I to je očito bio cilj. Nije im bio važan ubica, jer
njega oni nisu ni tražili. Ali ta igra je uvek prikrivena. Na primer, kod nas sada imate hajku na
nekakv Nacionalni stroj, ali nemate hajku na komunističke zločinačke organizacije kao sto je partija
Čede Jovanovića, jedna tipična skojevska organizacije koja zeli da inficira srpsku omladinu
anarhistickim idejama. Njihova izdaja Kosova ima isti efekat kao albanski teror. Ako imate
ekstremnu levicu i ekstremnu desnicu, u čemu je razlika? Zašto je Staljin bio bolji od Hitlera? Zašto
su Čedini »Liberali« bolji od »Nacionalnog stroja« ili »Obraza«? U principu sve terorističke
nacional-socijalisticke organizacije u svetu vode obaveštajne službe susednih zemalja. Takvu
organizaciju u Vojvodini vodi covek koji se zove Dragan Jovanovic iz Požarevca i on zivi u Pragu i
radi za BND. Sada prema Vojvodini u prvom planu rade Hrvatska i Mađarska obaveštajna služba i
njima koordinira BND. Naravno svuda su prisutni engleski prsti. Isto se radi i sa srpskom crkvom.
P: Ko ima korist od formiranja Evropske Unije?
D.L. EU je velika obmana. Hazari su napravili SSSR jer su želeli da uništi ruski kapitalizam koji je
posle rata sa Japanom 1905. godine imao izuzetno visoku profitnu stopu. Radna snaga im je bila
jeftina, kao i sirovine, a ruski kapitalisti su počeli da uvode moderne mašine i razvijaju industriju.
Ruska carska porodica je bila najbogatija dinastija na svetu, bogatija od Rotsilda.
Za dvadset godina bi se Rusija toliko razvila da bi zgazila i Evropu i Ameriku. Zato je kapitalizam u
Rusiji trebalo uništiti. Onda su Rusiji nametnuli da dugove plaća, ne u parama, nego u sirovinama.
Cenu sirovina su određivali kapitalisti na Zapadu, tako da su troškovi proizvodnje sirovina bili nizi
nego stvarni. Uveli su i robovski rad da bi cenu proizvodnje sirovina što vise smanjili. Zato su
stvarani gulazi, zapravo koncentracioni radni logori. A kada je citav eksperiment propao, onda su
crvenu zastavu sa Kremlja preselili u Brisel. Sve evropske zemlje su danas u dugovima, a radna
snaga je skupa. Evropska Unija koja se danas stvara sa sedištem u Briselu je upravo takva tvorevina
- novi Sovjetski Savez i zato se i radi upravo po planu Marksa - komunizam se uvodi tamo gde su
razvijene proizvodne snage. Komunizam predviđa i uništavanje nacija i drzava. U SSSR-u ste imali
sovjetskog građanina, ovde imate evropskog građanina. Svi cemo biti pod istom zastavom sa žutim
zvezdicama. Žuto plavo su boje dinastije Rotsilda. Tamo je bila jedinstvena rublja, ovde je evro.
Prica o našoj »svetlijoj buducnosti« kada udjemo u EU je ista ona priča koju su plasirali Titovi
komunisti. Sasvim je i razumljivo zašto su danas na političkoj sceni u Srbiji vodeći bas bivši
komunisti odnosno njihova deca: Kovačević - Vučo - ćerka Titovog genarala, Biserko - bivsa šefica
kabineta Budimira Lončara, Tadić, Korac, Milica Minić, Zika Kovacević, Labus...
P: CIA u svojoj projekciji sveta za 2020. godinu ovaj prostor ne vidi kao deo EU.
D.L. Naravno. Dejvid Rokfeler se nasmejao Evropskoj Uniji jer ona neće ni postojati kada SCG po
planu navodno treba da joj se prikljuci. Ovde se pravi Balkanska konfederacija i to ista kakvu je
Tito hteo da napravi sa Enverom Hodžom. Samo ova nova treba da sadrži i Tursku. Turska je
saveznik Izraela i zato je Amerikanci guraju u Evropu. Ali, umesto jedne postojaće tri Evrope.
Zapadna Evropa koju ce ciniti Nemacka, Francuska, Britanija, Austrija... Zatim Nova Evropa od
Estonije, Litvanije prema jugu do Mađarske i Slovenije i to je katolicka istocna Evropa kojoj treba
prikljuciti i Vojvodinu i Hrvatsku, zapravo zemlje podunavskog regiona, odnosno Habsburške
monarhije. One ce biti pod ekonomskim uticajem Nemačke, avojnim patronatom Amerike. Zato je i
važno osloboditi Vojvodinu srpskog uticaja i srpskih poseda na cemu rade Čanak, Kostreš, Pajtić...
Kada zemlju pokupuju Nemci , Madjari i Hrvati i dobije status države ona se moze priključiti
Podunavskoj konfederaciji. Naravno, pod uslovom da to Amerikanci dozvole. Moguće je i
rasparčavanje, pri čemu bi se regionalne administrativne granice u Vojvodini priznale kao državne.
Na jugu ce biti Balkanska konfederacija sa Rumunijom, Srbijom, BiH, Bugarskom, Makedonijom i
Turskom. To ce biti Treca Evropa, i služice kao čep za prodor Islama na evropsko tlo. Treba
napomenuti da je Sekularna Turska masonska tvorevina jer je Ataturk bio Jevrejin. Balkanska
konfederacija treba da bude centar za formiranje balkanskih antiteroristickih jedinica. Ovde treba da
se naprave balkanska obavestajna i kontraobavestajna sluzba koje ce delovati prema Bliskom
Istoku. Poljaci i Srbi vaze kao najpouzdaniji voinici, jer u ratu nikada ne izdaju svoje saveznike i
Amerika to zna. U okviru toga jedna linija ce pokusavati da napravi Veliku Albaniju, i to je ta
hazarska struja iz americke Demokratske stranke - Holbruk, Klinton, Olbrajt, Vesli Klark...
Ja, inace, prognoziram da ce na ovom podruciju doci i do novog ratnog sukoba i velike seoba
Albanaca sa Kosova u Albaniju, koja ce početi da razvija jeftin turizam za zapadne radnike.
Albanska mafija ce dobiti nalog da investira tamo..

Spisak poznatih ličnosti masona:

Aleksandar Karađorđević
Dositej Obradović
Dr. Nikolaj Velimirović
Đorđe Vajfert
Živojin Mišić
Ivo Andrić
Jovan Dučić
Josif Šakabenta
Knez Mihajlo Obrenović
Milan Grol
Mitropolit Metodije
Mitropolit Stefan Stratimirović
Petar Ičko
Petar Mrkonjić (Petar I Karađorđević)
Petar II Petrović Njegoš
Sima Milutinović Sarajlija
Stanislav Binički
Stevan Mokranjac
Stevan Sremac
Vladika Platon
Josip Broz Tito
14 Američkih predsednika počevši od George Washingtona
Andrew Jacksona
oba predsjednika Roosevelta
Gerald Forda
Harry Trumana
Lincoln
Braće Mocart
Goethe... itd

LITERATURA:

· Luiđi Troizi: Rečnik masona, ezoterizma, hermetizma, religija, mitova i simbola, „Filip Višnjić“
· Džon Robinson: Rođeni u krvi (Izgubljena tajne masonerije), „Narodna knjiga“
· Kristofer Najt i Robert Lomas: Hiramov ključ, „Kairos“, 2000, Novi Sad
· Majkl Bejdžent, Ričard Li i Henri Linkoln: Sveta krv, Sveti gral, „Bata knjiga“
· Majkl Bejdžent, Ričard Li i Henri Linkoln: Mesijansko zaveštanje, „Bata knjiga“
· Majkl Bejdžent i Ričard Li: Hram i loža, „Bata knjiga“
· Majkl Bejdžent i Ričard Li: Svici sa Mrtvog mora (obmana), „Bata knjiga“
· Danijel Ligu: Rečnik slobodnih zidara, „Paidea“
· Ralf Eperson: Nevidljiva ruka, „Plavi krug“
· Volter Lesli Vilmšurst: Značenje slobodnog zidarstva
· Robert Lomas: Hiramova knjiga, Hiram-Smederevo
· Branko Šomen : Amenkamen – slobodnozidarska čitanka, Lumen, Zagreb, 2001
· Jasper Ridley : Slobodni zidari, Prometej, Zagreb, 2000
· Norman MacKenzie : Tajna društva, AGM, Zagreb, 2002

PROČITAJ / PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:

ASTRONOMIJA | BANKARSTVO I MONETARNA EKONOMIJA | BIOLOGIJA | EKONOMIJA | ELEKTRONIKA | ELEKTRONSKO POSLOVANJE | EKOLOGIJA - EKOLOŠKI MENADŽMENT | FILOZOFIJA | FINANSIJE |  FINANSIJSKA TRŽIŠTA I BERZANSKI    MENADŽMENT | FINANSIJSKI MENADŽMENT | FISKALNA EKONOMIJA | FIZIKA | GEOGRAFIJA | HEMIJA I INFORMACIONI SISTEMI | INFORMATIKA | INTERNET - WEB | ISTORIJA | JAVNE FINANSIJE | KOMUNIKOLOGIJA - KOMUNIKACIJE | KRIMINOLOGIJA | KNJIŽEVNOST I JEZIK | LOGISTIKA | LOGOPEDIJA | LJUDSKI RESURSI | MAKROEKONOMIJA | MARKETING | MATEMATIKA | MEDICINA | MEDJUNARODNA EKONOMIJA | MENADŽMENT | MIKROEKONOMIJA | MULTIMEDIJA | ODNOSI SA JAVNOŠĆU |  OPERATIVNI I STRATEGIJSKI    MENADŽMENT | OSNOVI MENADŽMENTA | OSNOVI EKONOMIJE | OSIGURANJE | PARAPSIHOLOGIJA | PEDAGOGIJA | POLITIČKE NAUKE | POLJOPRIVREDA | POSLOVNA EKONOMIJA | POSLOVNA ETIKA | PRAVO | PRAVO EVROPSKE UNIJE | PREDUZETNIŠTVO | PRIVREDNI SISTEMI | PROIZVODNI I USLUŽNI MENADŽMENT | PROGRAMIRANJE | PSIHOLOGIJA | PSIHIJATRIJA / PSIHOPATOLOGIJA | RAČUNOVODSTVO | RELIGIJA | SOCIOLOGIJA |  SPOLJNOTRGOVINSKO I DEVIZNO POSLOVANJE | SPORT - MENADŽMENT U SPORTU | STATISTIKA | TEHNOLOŠKI SISTEMI | TURIZMOLOGIJA | UPRAVLJANJE KVALITETOM | UPRAVLJANJE PROMENAMA | VETERINA | ŽURNALISTIKA - NOVINARSTVO

preuzmi seminarski rad u wordu » » » 

Besplatni Seminarski Radovi