OSTALI SEMINARSKI RADOVI
- PRAVO - |
|
|
|
OMBUDSMAN
Ombudsman kao nezavisna institucija koja kontroliše
rad izvršnih vlasti radi zaštite ljudskih prava je relativno novijeg datuma.
Reč "ombudsman" u švedskom jeziku označava osobu koja
„ima sluha za narod".
Ombudsman je institucija švedskog porekla koja je uvedena 1809. godine
u cilju kontrole izvršne vlasti od strane parlamenta.
Ombudsman kao parlamentarni poverenik imao je za zadatak da spreči neprimenjivanje
zakona od strane upravnih vlasti i kralja, zahvaljujući ovlašćenju da
od njih zahteva izveštaje o primeni zakona, kao i ovlašćenja da pokreće
odgovarajuće postupke radi utvrđivanja odgovornosti upravnih službenika.
Proteklo je više od 100 godina do momenta kada je uspostavljena u još
nekoj državi izuzev Švedske. Tokom druge polovine XX veka, naročito u
njegovoj poslednjoj četvrtini, došlo je do prave ekspanzije ombudsmana
u mnogim državama, tako da danas ovaj organ postoji u više od dve trećine
država članica Organizacije Ujedinjenih Nacija.
Nadležnosti i funkcije institucije ombudsmana su u tom periodu postepeno
modifikovane jačanjem njene uloge u zaštiti i unapređenju ljudskih prava,
tako da je danas smisao postojanja ombudsmana praktično neodvojiv od zaštite
ljudskih prava.
Danas je ombudsman inokosni državni organ koji se stara o zaštiti i unapređenju
ljudskih sloboda i prava.
OMBUDSMAN U SVETU
U zakonodavstvima širom sveta normirane su različite organizacije ove
institucije ( u Austriji je ova institucija kolegijalno telo) kao i različiti
nazivi za ombudsmana:
- branilac naroda- Defensor del pueblo u
zemljama španskog govornog područja, kao što su Španija, Argentina, Peru
i Kolumbija.
- parlamentarni zastupnik za administraciju -
Parliamentary Commissioner for Administration, Šri Lanka, Velika Britanija.
- zaštitnik stanovnika - Protecteur du Citizen,
Kanada.
- branilac građana - Difensore Civico, Italija.
- zaštitnik građana u Srbiji.
Od momenta kada se institut ombudsmana pojavio on je u stalnoj ekspanziji,
i njegov uticaj je sve veći i veći.
OMBUDSMAN U SRBIJI I AP VOJVODINI
Institucija ombudsmana je u pravni sistem Autonomne Pokrajine Vojvodine
i Srbije prvi put uvedena 2003. godine, uspostavljanjem Pokrajinskog ombudsmana
kao nezavisne i samostalne institucije koja štiti ljudska prava kontrolom
nad zakonitošću, celishodnošću i efikasnošću rada organa uprave i drugih
nosilaca upravnih i javnih ovlašćenja.
U pravni poredak Republike Srbije institucija Zaštitnika građana uvedena
je 2005. godine kada je donet Zakon o Zaštitniku građana. Postojanje ove
institucije potvrđeno je i Ustavom Republike Srbije iz 2006. godine. Zaštitnika
građana bira i razrešava Narodna skupština Republike Srbije, kojoj je
ombudsman dužan da podnosi godišnje izveštaje o radu. Sadašnji, prvi republički
zaštitnik građana Saša Janković, stupio je na dužnost 23.07.2007. godine
polazući zakletvu pred Narodnom skupštinom.
Pokrajinski ombudsman je uveo i neke novine u način rada državnih institucija
u oblasti ljudskih prava i među prvima pokrenuo neka ranije zanemarena
pitanja. Tako je aktivnosti usmerene na podizanje svesti javnosti o ozbiljnosti
nasilja u porodici kao vida kršenja ljudskih prava, kao i na povezivanje
i koordinisanje institucija u Vojvodini radi suzbijanja porodičnog nasilja
započeo još krajem 2004. godine. Do tada pojava van fokusa interesovanja
institucija i javnosti postala je tema kojoj se posvećuje sve više pažnje.
Krajem 2007. godine tim stručnjaka je, uz podršku Pokrajinskog ombudsmana
i Pokrajinskog sekretarijata za rad, zapošljavanje i ravnopravnost polova,
pripremio strategiju za suzbijanje nasilja u porodici u Vojvodini za period
2008-2012, koja se trenutno nalazi u skupštinskoj proceduri.
Ombudsman je i nosilac projekta „Ombudsman kao medijator“ u okviru kojeg
je, uz podršku Vlade Kraljevine Norveške i u saradnji sa Nansen dijalog
centrom iz Norveške, tokom prve dve godine trajanja projekta, veštinama
medijacije obučio oko 140 osoba, usmerenih na medijaciju u zajednici.
U saradnji sa novosadskom kancelarijom
Helsinškog odbora za ljudska prava Srbije, Pokrajinski ombudsman je realizovao
projekat „Pravo na prava“ u okviru kojega je sa učenicima određenih razreda
u svim osnovnim i srednjim školama u Vojvodini (ukupno oko 450 škola)
tokom školske godine realizovano po 6 radionica na različite teme u oblasti
ljudskih, prvenstveno, dečjih prava.
Institucija ombudsmana i njeno uvođenje u pravni prostor Republike Srbije
predstavlja jasan znak i jedan je od ključnih dokaza da je i na ovim prostorima
prihvaćen evropski orijentisan demokratski razvoj društva i države. Ustanovljenje
institucije ombudsmana čija se uloga sastoji u tome da se, kao nezavisaan
i samostalan državni
organ, bavi unapređenjem i zaštitom ljudskih prava i sloboda pokazuje
da je u Republici Srbiji, odnosno u AP Vojvodini jasno istaknuta namera
poštovanja, zaštite i unapređenja prava koja su slepa za boje i pravac,
koja ne poznaju ni desno ni levo, nego samo ono što je ljudsko.
U okviru ove materije institucija Pokrajinskog ombudsmana u svom radu
postupa po predstavkama građana koji smatraju da su njihova prava povređena,
ili da je došlo do nepravilnosti u radu organa uprave. Osim toga, Pokrajinski
ombudsman je ovlašćen da i po službenoj dužnosti (ex officio) istražuje
potencijalna kršenja ljudskih prava i nepravilnosti u cilju povećanja
pravne sigurnosti i bolje zaštite prava građana.
U kancelariji Pokrajinskog ombudsmana pored samog Ombudsmana, postoji
još pet zamenika, od kojih su dva zamenici opštih nadležnosti. Poslovi
koje obavlja zamenik opštih nadležnosti definisani su dvostruko:
-zamenici su nadležni da obavljaju poslove koje Odluka o Pokrajinskom
ombudsmanu predviđa za Pokrajinskog ombudsmana, izuzev poslova koji su
rezervisani isključivo za Pokrajinskog ombudsmana, dok je istovremeno
njegova nadležnost i negativno određena u odnosu na poslove koji su prvenstveno
vezani za zaštitu prava nacionalnih manjina, ravnopravnost polova i prava
deteta (što, naravno, ne znači da se u svom radu ne susreće i sa tim pitanjima).
Ovako definisana nadležnost za posledicu ima činjenicu da se najveći broj
predstavki podnesenih Porkajinskom ombudsmanu odnosi na pitanja koja se
nalaze u delokrugu opštih nadležnosti.
DELATNOST ZASTUPNIKA GRAĐANA
Zaštitnik građana postupa u okviru Ustava, zakona, drugih propisa i opštih
akata kao i ratifikovanih međunarodnih ugovora i opšteprihvaćenih pravila
međunarodnog prava. Posebnu pažnju posvećuje zaštiti: prava pripadnika
nacionalnih manjina, prava deteta, prava osoba sa invaliditetom, prava
lica lišenih slobode i ravopravnosti polova.
On postupa po pritužbi građana (usmenoj ili pismenoj pritužbi Službi zaštitnika
građana, koja po pravilu ne sme biti anonimna, i mora biti krajnje sredstvo)
ili po sopstvenoj inicijativi, po pitanjima vezanim za nepropisan rad:
organa uprave, republičkog javnog pravobranioca, odnosno organa i organizacija
koja vrše javna ovlašćenja. Pritom se u
obzir uzima i obaveza navedenih organa da pri postupanju sa strankama
postupaju sa savesnošću, stučnošću, nepristrasnošću, delotvornošću, uz
etičnost i neizbezno poštovanje dostojanstvenosti stranke.
Po pažljivo razmotrenoj pritužbi zaštitnik građana je ovlašćen da na uviđene
propuste upozori nadlezne organe i zatraži od njih da propuste isprave.
Ukoliko to ne učine on može preduzeti radikalnije mere kao što su obaveštavanje
Skupšine, Vlade i javnosti, odnosno preporučivanje da se utvrdi odgovornost
rukovodilaca organa uprave.
Osim ovog procesnog ovlašćenja zaštitnik građana ima pre svega savetodavna
ovlašćenja u oblasti unapređenja ljudskih prava, delujući preventivno
i edukativno. Zaštitnik građana nije ovlašćen da kontroliše rad predsednika
Republike, Vlade, Narodne skupštine, Ustavnog suda i sudova i javnog tizilaštva.
Opšta nadležnost ombudsmana obuhvata sledeće pritužbe i žalbe gađana:
-pritužbe građana u odnosu na nadležnosti Pokrajinskog ombudsmana odnose
se na rad inspekcijskih službi, posebno građevinske i komunalne, kako
opštinske tako i pokrajinske
-najviše pritužbi je na rad opštinskih i republičkih organa vlasti u vezi
sa pitanjem službene upotrebe jezika i pisama. Pomenuti organi vlasti
u mnogim slučajevima nedosledno primenjuju propise koji regulišu službenu
upotrebu jezika i
pisama nacionalnih zajednica, najčešće na štetu pripadnika nacionalnih
manjina.
- pritužbe u oblasti zaštite prava deteta odnose se na siromaštvo i probleme
u vezi sa njim (npr. prava na materijalno obeštećenje porodice, dečjeg
dodatka, itd.), na postupke centara za socijalni rad (najčešće u vezi
procene roditeljskih sposobnosti), te škole (od organizcije rada sa decom
i odnosa nastavnika i dece, do vršnjačkog nasilja).
Primetan je porast broja neposrednog obraćanja dece, što govori i o tome
da je korpus njihovih znanja koja se tiču dečjih prava dosegao kritičnu
tačku na osnovu koje sami procenjuju nedoslednosti i kršenja.
-žene se najčešće žale zbog problema u vezi sa radnim odnosima, penzijama
i socijalnim davanjima, zbog nerešenog stambenog pitanja i loših uslova
stanovanja, siromaštva, tačnije
nezaposlenosti, nedovoljnih prihoda. Ipak, najviše pritužbi odnosi se
na porodične probleme zbog razvoda braka i poveravanja dece i nasilja
u porodici. U poslednje vreme sve su češće žalbe zbog uznemiravanja na
poslu (mobinga).
ZAKLJUČAK
" Ombudsman", "zaštitnik građana",
"čuvar zakonitosti" je kontrolna institucija koja vrši
nadzor nad radom pre svega organa državne uprave, javnih službi, organa
lokalne samouprave, dakle nad radom onih subjekata koji neposredno odlučuju
o pravima i obavezama građana, a čijim radom, odnosno neradom mogu biti
povređena nečija
zagarantovana prava ili slobode.
To nije ni organ uprave, ni sudski, ni zakonodavni organ, kao ni organ
instancione pravne kontrole i zato nema ovlašćenja da donosi meritorne
odluke o pravima i obavezama građana, a njegove intervencije nemaju pravno
obavezujuću snagu.
Njegova aktivnost se ispoljava u obliku mera upozorenja, ukazivanja, davanja
mišljenja, predloga i inicijativa. On predstavlja specifičan vid spoljne,
javne kontrole rada pre svega uprave, u funkciji zaštite i unapređenja
ostvarivanja sloboda i prava čoveka, pri čemu deluje autoritetom svoje
javne funkcije.
BIBLIOGRAFIJA
http://en.wikipedia.org/wiki/Ombudsman
http://www.ombudsmanapv.org/
http:/www.projuris.rs
http://www.zastitnik.gov.rs/
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski
Radovi
SEMINARSKI RAD
|
|