OSTALI SEMINARSKI RADOVI
- PRAVO - |
|
|
|
AKCIONARSKO DRUŠTVO
POJAM AKCIONARSKOG DRUŠTVA
Akcionarsko društvo definisano je Zakonom o privrednim društvima iz 2004.
godine. Pre toga, Zakon o preduzećima iz 1996. godine takođe određuje
ovu formu, a i istoimeni akt iz 1988. godine koji je koristio termin „deoničko
društvo“. Akcionarsko pod ovim imenom sreće se i u Zakonu o akconarskim
društvima Kraljevine Srbije iz 1896. godine, kao i u jugoslovenskom Trgovačkom
zakoniku iz 1937. godine. Iz samog naslova zakona i oblika društva sledi
i razlika između termina „akcija“ i „deonica“. U teoriji su podeljena
mišljenja o tome kom terminu treba dati prednost. U našem zakonodavstvu
je prihvaćen termin akcionarsko društvo. Prema Zakonu o privrednim društvima
akcionarsko društvo može biti otvoreno i zatvoreno. Osnivačkim aktom se
određuje koja vrsta akcionarskog društva se osniva. Ukoliko izričitog
određenja vrste akcionarskog društvanema u osnivačkom aktu, smatra se
da je osnovano otvoreno akcionarsko društvo.
Akcionarsko društvo je vrsta privrednog društva, društva kapitala, za
čije se osnivanje sredstva pribavljaju izdavanjem akcija. Akcionarsko
društvo osniva jedno ili više pravnih i/ili fizičkih lica u svojstvu akcionara
radi obavljanja određene delatnosti, pod zajedničkim poslovnim imenom
koje sadrži oznaku „akcionarsko društvo“ skraćenicu „a.d.“ ili „ad“. Osnovni
kapital društva utvrđen je i podeljen na akcije. Osnovni kapital društva
čii zbir nominalnih vrednosti svih akcija.
Akcionarsko društvo je pravni subjekt, ima svoju imovinu koja je odvojena
od imovine osnivača. Ovo društvo odgovara u potpunosti svojom imovinom
za obaveze koje preuzima u pravnom prometu. Akcionari ne odgovaraju zaobaveze
društva, osim do iznosa ugovorenog a neuplaćenog uloga u imvinu društva.
Međutim, akcionari akcionarskog društva mogu prema trećim licima lično
odgovarati za obaveze društva ako zloupotrebe privredno društvo za nezakonite
ili prevarne ciljeve, ili ako sa imovinom društva raspolažu kao sa sopstvenom
imovinom kao da privredno društvo kao pravno lice ne postoji. Zloupotreba
pravnog lica je određena članom 15 Zakona o privrednim društvima,a bila
je kao institut probijanja pravnog subjektiviteta poznata i u Zakonu o
preduzećima iz 1996. godine.
Akcionarsko društvo ima tačno određen kapital neophodan za osnivanje.
Minimalni osnovni kapitaldruštva propisan je zakonom. Načelo fiksiranosti
osnovne glavnice je od posebnog značaja za treća lica,kao generalno obezbeđenje
za realizaciju njihovih potraživanja. Akcionarsko društvo je dužno da
vrednost svoje neto imovine stalno održava na nivou koji je jednak ili
veći od zakonom propisane vrednosti minimalnog osnovnog kapitala. U slučaju
da se osnovni kapital društva iz bilo kog razloga smanji ispod vrednosti
određene zakonom, akcionarsko društvo ima obavezu da ga obezbedi u roku
od šest meseci od dana smanjenja. Srugi način za rešenje problema smanjenja
osnovnog kapitala jeste promena pravne forme. Ukoliko društvo ne uspe
da održi vrednost neto imovine na nivou jednakom ili većem od zakonom
propisane vrednosti minimalnog osnovnog kapitala, nad njim će biti otvoren
postupak likvidacije. Osnivački kapital akcionarskog društva formira se
otkupom akcija u najmanjem iznosu zakonom propisane osnovne glavnice.
Propisivanje minimuma osnovnog kapitala i održavanje njegove vrednosti
jesu garancija trećim licima, ali su od značaja i za obavljanje delatnosti
društva. Akcionarsko društvo se može osnovati u svim svojinskim oblicima.
Vlasnički režim nad društvom zavisi od svojinsko režima sredstava koja
se ulažu u društvo. Osnivači mogu biti sva pravna i fizička lica, domaća
i strana.
Akcionarsko društvo je vrlo pogodan oblik preduzeća za investicije većeg
obima. Sredstva se mogu prikupiti od velikog broja ulagača, pri čemu njihovi
pojedinačni ulozi ne moraju biti veliki. A za investitore je najbitnija
činjenica odgovornosti, jer u ovom obliku privrednog društva oni ne snose
nikakvu imovinsku odgovornost u vezi obavljanja njegove registrovane delatnosti.
Akcionarsko društvo se, dakle, kao pravni subjekt karakteriše određenim
osobenostima:
- osnovni kapital društva podeljen je na akcije određene nominalne
vrednosti,
- imovina društva odvojena je od imovine osnivača,
- akcije kao hartije od vrednosti garantuju određena prava njihovim vlasnicima,
- zakon određuje minimalni iznos osnovnog kapitala.
OSNIVANJE AKCIONARSKOG DRUŠTVA
Dva su uslova koja treba osnivači da ispune u cilju osnivanja akcionarskog
društva. Osnivači najpre moraju da donesu odluku o osnivanju akcionarskog
društva. Ova odluka, koja predstavlja u suštini osnivački akt donosi se
u pismenoj formi i overava sudskim putem. Osnivački akt je prvi, formalni,
uslov i sadrži:
- puno ime i prebivalište fizičkog lica, odnosno poslovno ime i sedište
pravnog lica svakog osnivača društva,
- poslovno ime i sedište društva,
- delatnost,
- označenje da li je društvo otvoreno ili zatvoreno,
- iznos osnovnog kapitala, upisanog i uplaćenog, i način njegovog unošenja,
odnosno formu uloga,
- broj akcija i njihovu nominalnu vrednost, odnosno kod akcija koje
nemaju nominalnu vrednost njihovu računovodstvenu vrednost, vrste i
klase akcija koje je društvo ovlašćeno da izda, kao i pravo akcija svake
klase,
- broj akcija svake vrste i klase koje su upisane i izdate,
- identifikaciju osnivača koji daje nenovčane uloge, opis tih uloga
i broj i vrstu akcija za te uloge,
-trajanje društva, osim ako je osnovano na neodređrno vreme, ukupni
ili procenjeni iznos troškova u vezi sa osnivanjem društva koji padaju
na teret društva, pre nego što je utvrđeno da društvo ispunjava uslove
za početak rada,
- posebne pogodnosti, do dana osnivanja društva ili do momenta kad je
društvo ovlašćeno da počne poslovanje, koje su date osnivačima ili drugom
licu koje je učestvovalo u osnivanju društva ili poslovima koji su bili
potrebni za dobijanje takvog ovlašćenja.
Osnivački akt akcionarskog društva može da sadrži i druge odredbe, na
primer ime i adresu prvog direktora, odnosno članova prvog upravnog odbora,
ovlašćenja koja se daju upravnom odboru, i druga pitanja.
Pored osnivačkog akta akcionarsko društvo može imati i statut kojim se
bliže uređuje poslovanje i upravljanje društvom. Statut se sačinjava u
pisanoj formi, ali se ne dostavlja uz prijavu za registraciju društva.
Pravno dejstvo statuta prema akcionarima nastupa danom njegovog donošenja.
Usvajanje i izmene statuta su u nadležnosti upravnog odbora akcionarskog
društva, osim kada su ova ovlašćenja izričito osnivačkim aktom poverena
skupštini akcionara. Ukoliko postoji neusklađenost između osnivačkog akta
i statuta akcionasrkog društva, primenjuje se osnivački akt društva.
Drugi oavezni uslov koji mora biti ispunjen u cilju osnivanja akcionarskog
društva je obezbeđenje osnovnog kapitala. Minimalni osnovni kapital akcionarskog
društva određen je zakonom. Novčani ulog osnovnog kapitala zatvorenog
akcionarskog društva na dan uplate iznosi najmanje 10 000€ u dinarskoj
protivvrednosti po srednjem kursu, a za otvoreno akcionarsko društvo najmanje
25 000€. Veći iznos novčanog dela minimalnog osnovnog kapitala može biti
određen posebnim zakonom za osnivanje banaka, organizacija u osiguranju,
kao i akcionarskih društava koji obavljaju zakonom određene delatnosti
u ovoj formi.
Osnovni kapital akcionarskog društva obezbeđuje se ulozima akcionara.
Ugovoreni ulozi koje se unose u novcu uplaćuju se do registracije akcionarskog
društva, i to najmanje 50% nominalne vrednosti upisanih akcija, odnosno
50% računovodstvene vrednosti kod akcija bez nominalne vrednosti. Ostatak
se uplaćuje najkasnije u roku od dve godine od dana registracije društva.
Akcionari na osnovu svog uloga stiču pravo na izdavanje akcija. Ako se
akcije ili druge hartije od vrednosti stiču unošenjem stvari i prava,
plaćanje se vrši njihovim unošenjem u imovinu društva najkasnije u roku
od dve godine od dana registracije društva.
Zakon pored određenja minimalnog osnovnog kapitala akcionarskog društva
određuje i minimalnu nominalnu vrednost akcija. Akcionarsko društvo može
izdavati obične akcije sa nominalnom vrednošću i bez te vrednosti, odnosno
preferencijalne akcije sa nominalnom vrednošću. Najniža nominalna vrednost
akcija ne može biti manja od iznosa koji se dobija kada se dinarska protivvrednost
od 5€ zaokruži do najvišeg broja deljivog sa 10 u dinarskoj protivvrednosti
po srednjem kursu na dan podnošenja prijave za upis osnivanja akcionarskog
društva, odnosno podnošenje prijave za upis promene registrovanog osnovnog
kapitala društva. Ukupna vrednost izdatih akcija ne može biti niža od
iznosa osnovnog kapitala- 10 000, odnosno 25 000€. Akcije se ne mogu izdavati
za iznos koji je niži od nominalne vrednosti, odnosno računovodstvene
vrednosti kod akcija bez nominalne vrednosti. U osnovnom kapitalu društva
jednako učestvuju i obične akcije bez nominalne vrednosti. Učešće akcija
u osnovnom kapitalu određuje se odnosom vrednosti tih akcija i ukupne
vrednosti svih uplaćenih akcija- pri čemu je vrednost akcija jednaka zbiru
vrednosti akcija sa nominalnom vrednošću računovodstvenoj vrednosti akcija
bez nominalne vrednosti.
Osnivanje akcionarskog društva podrazumevaneophodne troškove. Troškove
osnivanja mogu snositit osnivači ili društvo, što se određuje osnivačkim
aktom društva. U slučaju da osnivačkim aktom nije drugačije određeno,
troškove osnivanja društva snose njegovi osnivači. Osnivačima se naknada
troškova osnivanja društva može odobriti samo do visine sredstava koja
je određena osnivačkim aktom. Sa druge strane, kada je osnivačkim aktom
određeno da samo društvo snosi troškove osnivanja, moguće su dve situacije:
1. troškovi mogu biti plaćeni iz osnovnog kapitala društva, i
2. troškovi mogu biti uneti u društvo kao deo uloga.
ZATVORENO I OTVORENO AKCIONARSKO DRUŠTVO
Zatvoreno akcionarsko društvo – Zatvoreno akcionarsko
društvo predstavlja vrstu akcionarskog društva čije se akcije izdaju samo
njegovim osnivačima ili ograničenom broju drugih lica, u skladu sa zakonom.
Broj akcionara u zatvorenom akcionarskom sruštvu je ograničen, što znači
da ovo društvo može imati najviše 100 akcionara. Ukoliko se broj akcionara
poveća i održi iznad navedenog broja akcionara u periodu dužem od godinu
dana, to društvo postaje otvoreno akcionarsko društvo.
Zbog svog karaktera zatvoreno akcionarsko društvo ne može vršiti upis
akcija javnom ponudom, a takođe, ne može ni na drugi način svoje akcije
nuditi javnim putem. U zatvorenom akcionarskom društvu akcionari koji
upisuju prvu emisiju akcija jesu osnivači ove vrste akcionarskog društva.
Zatvoreno akcionarsko društvo može postati otvoreno, kao što se otvoreno
može pretvoriti u zatvoreno. Ovaj postupak se vrši u skladu sa Zakonom
o privrednim društvima i zakonom kojim se uređuje tržište hartija od vrednosti.
Pretvaranje jedne vrste akcionarskog društva u drugu vrši se izmenom osnivačkog
akta, pri čemu se ne smatra da ovim putem dolazi do promene pravne forme
privrednog društva.
Otvoreno akcionarsko društvo – Način osnivanja otvorenog
akcionarskog društva je složeniji u odnosu na osnivanje zatvorenog akcionarskog
društva. Otvoreno akcionarsko društvo se osniva javnim upisom akcija (tzv.
sukcesivni način osnivanja). Javni poziv se može vršiti javnom ponudom
i prospektom u skladu sa Zakonom o privrednim društvima i zakonom kojim
se uređuje tržište hartia od vrednosti. Postupak izdavanja akcija je pod
nadzorom Komisije za hartije od vrednosti.
Karakteristika otvorenog akcionarskog društva je da može imati neograničen
broj akcionara, i ne može ograničiti prenos akcija trećim licima.
Otvoreno akcionarsko društvo može biti kotirano i nekotirano.
Postupak osnivanja otvorenog akcionarskog društva pretpostavlja sukcesivno,
odnosno postepeno ili „javno“ osnivanje. Postupak sucesivnog osnivanja
realizuje se kroz više faza. Kod sukcesivnog načina osnivanja, osnivači,
odnosno društvo, upućuju javnu ponudu i prospekt za upis i uplatu akcija,
uz objavljivanje informacija o društvu. Osnivači javni poziv za upis i
uplatu akcija čine u vreme osnivanja društva, a društvo nakon osnivanja.
Drugi deo akcija upisuju, uplaćuju, odnosno preuzimaju sami osnivači.
Sukcesivni način osnivanja sprovodi se u više faza:
1. zaključivanje ugovora o osnivanju društva,
2. upis, uplata ili unošenje uloga i preuzimanje dela akcija od strane
samih osnivača društva,
3. odobrenje prospekta od strane Komisije za hartije od vrednosti u skladu
sa Zakonom o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata
i objavljivanje javne ponude za upis i otkup akcija od strane trećih lica,
sa naznakom mesta dostupnosti prospekta i izvoda iz prospekta,
4. upis i uplata akcija ili unošenje uloga po javnoj ponudi od strane
drugih lica
5. upis i otkup eventualnih neupisanih akcija ponuđenih u javnoj ponudi
od strane osnivača,
6. eventualni postupak sa upisanim viškom akcija,
7. obaveštavanje Komisije za hartije od vrednosti o uspešnosti emisije
radi upisa u njen registrar emisije akcija,
8. održavanje osnivačke skupštine i imenovanje prvih organa društva,
9. podnošenje prijave za registraciju društva,
10. objavljivanje upisa.
Bitna karakteristika osnivanja otvorenog akcionarskog društva je da je
postupak propisan zakonom koji se u potpunosti mora poštovati.
Javno pozivanje na upis i uplatu akcija, koje ne otkupljuju sami osnivači,
pruža mogućnost svakom zainteresovanom licu da se odazove pozivu i upiše
ponuđene akcije. Sadržina javnog poziva treba da što potpunije informiše
zainteresovana lica o akcionarskom društvu i objavljuje se u celosti uz
odobrenje nadležnog organa.
Kod ovog načina osnivanja razlikujemo akcionare-osnivače društva i akcionare-druge
upisnike akcija. Svaki od osnivača ima mora upisat inajmanje jednu akciju.
Drugi upisnici akcija, sa druge strane, su akcionar koji upisuju akcije
prve emisije po javnom pozivu.
Osnivači i drugi upisnici akcija iz njihove prve emisije učestvuju u fazama
osnivanja otvorenog akcionarskog društva u cilju obezbeđenja minimalnog
iznosa osnovnog kapitala društva. Osnivačka (prva) emisija smatra se uspelom
ako se ponuđene akcije iz javne ponude i prospekata upišu u broju koji
je kao uspešan upis predviđen javnom ponudom i koji je kao takav označen
u prospektu, odnosno ako iznos uplaćenih akcija iznosi najmanje 50% nominalne
vrednosti upisanih akcija, odnosno 50% računovodstvene vrednosti kod akcija
bez nominalne vrednosti. Ukoliko se akcije iz javne ponude i prospekata
ne upišu i ne uplate u navedenom iznosu, smatra se da osnivanje akcionarskog
društva nije uspelo, jer nije obezbeđen jeda od osnovnih uslova- materijalni
uslov.
OSNIVAČKA SKUPŠTINA AKCIONARSKOG DRUŠTVA
Osnivačka skupština se saziva ukoliko je uspela prva emisija akcija.
Skupštinu sazivaju osnivači koji osnivaju akcionarsko društvo javnim putem.
Sazivanje i održavanje skupštine mora biti obavljeno u roku od 60 dana
od dana isteka roka za upis akcija utvrđenog u javnoj ponudi i prospektu.
Rok za održavanje skupštine može biti produžen na osnovu sudske odluke
donete u vanparničnom postupku, a na zahtev osnivača koji poseduju najmanje
10% upisanih akcija, i to najduže na 30 dana. Svaki od upisnika dobija
poziv za prisustvovanje osnivačkoj skupštini, koji u prilogu sadrži osnivački
akt, izveštaj osnivača i ovlašćenih procenjivača, izveštaj o troškovima
osnivanja, spisak akcija po upisnicima na osnovu javne ponude i listu
lica koja su u svojstvu osnivača eventualno preuzela akcije bez upisa
na osnovu te ponude, uz naznačenje broja i vrste akcija koje je preuzelo
svako od tih lica.
Pravo da učestvuju na osnivačkoj skupštini imaju svi upisnici potpuno
uplaćenih akcija. Ova lica imaju pravo glasa na osnivačkoj skupštini.
Skupština može otpočeti svoj rad ukoliko sednici prisustvuju upisnici
čije uplaćene akciju predstavljaju prostu većinu akcija koje daju pravo
glasa o pitanjima njene nadležnosti. Sednicu otvara osnivač sa najvećim
brojem upisanih akcija, a ukoliko ima više osnivača ima takav status,
prioritet ima upisnik koji je prvi uplatio akcije. On sačinjava spisak
prisutnih upisnika akcija, odnosno njihovih punomoćnika, i da utvrdi uslove
za održavanje skupštine.
U slučaju da kvorum ne postoji, osnivači mogu sazvati skupštinu u roku
koji ne može biti kraći od 8 i duži od 15 dana. U slučaju da osnivačka
skupština nije uspela, smatra se da društvo nije osnovano. Osnivači su
tada solidarno odgovorni za povraćaj uplaćenih iznosa upisnicima akcija.
Ova obaveza odnosi se i na povraćaj uloženih nenovčanih uloga.
NADLEŽNOSTI OSNIVAČKE SKUPŠTINE
Osnivačka skupština akcionarskog društva:
- utvrđuje da li su propisno upisane i uplaćene akcije, odnosno da li
su uneti nenovčani ulozi,
- bira prvog direktora društva, odnosno članove prvog upravnog odbora,
ukoliko osnivači to nisu uradili osnivačkim aktom,
- odlučuje o posebnim pravima koje pripadaju osnivačima i odobrava posebne
pogodnosti osnivačima i drugim licima,
- donosi odluku o prihvatanju procene vrednosti nenovčanih uloga(ulozo
o stvarima i pravima),
- odlučuje o odobravanju ugovora koji su osnivači zaključili pre registracije
društva, a koji su u vezi s osnivanjem društva,
- utvrđuje iznos troškova osnivanja društva.
Osnivačka skupština može odlučivati i o prihvatanju upisanog viška akcija
ili njegovog dela, u situaciji kada je broj upisanih akcija veći, u odnosu
na ponuđeni broj akcija iz javne ponude. Akcionari koji su upisali akcije
o kojima je skupština odlučivala imaju pravo glasa na osnivačkoj skupštini
od momenta donošenja odluke.
Odluke se na sednici osnivačke skupštine donose većinom glasova akcionara
sa običnim akcijama. Međutim, zakonom ili osnivačkim aktom, a samim tim
i javnom ponudom i prospektom, može biti određen veći broj glasova potreban
za punovažnost odluke. Inače, na osnivačkoj skupštni svaka obična akcija
daje pravo na jedan glas.
Kada je odlučivanje u pitanju postoje još neka pravila. Osnivačka skupština
o prihvatanju procene uloga u stvarima i pravima glasa odvojeno za svaki
takav ulog. Pri tom,osnivači i upisnici akcija na osnovu ovih uloga nemaju
pravo glasa prilikom izjašnjavanja skupštine po ovom pitanju, niti se
njihovi glasovi računaju u kvorum glasova i potrebnu većinu za donošenje
odluke. Jednoglasnost, odnosno saglasnost svih upisnika uplaćenih akcija
je neophodna kada se odlučuje o izmeni odredbe osnivačkog akta o iznosu
osnovnog kapitala. Ova odredba ima dispozitivni karakter tako da osnivačkim
aktom akcionarskog društva može biti određeno drugačije rešenje. Kada
su troškovi osnivanja akcionarskog društva u pitanju i odlučivanje o njima,
na sednici osnivačke skupštine pravo glasa o ovom pitanju nemaju osnivači
koji su imali te troškove.
ORGANI AKCIONARSKOG DRUŠTVA
U zavisnosti da li je reč o otvorenom ili zatvorenom društvu možemo razlikovati
i njihove organe. Organi zatvorenog akcionarskog društva su:
- Skupština;
- Direktor ili upravni odbor;
Zatvoreno akcionarsko društvo moža da ima i izvršni odbor i generalnog
direktora. Osnivačkim aktom ili statutom može se odrediti da društvo ima
internog revizora ili odbor revizora. Na predlog manjinskih akcionara
koji raspolažu sa najmanje 20% osnovnog kapitala društva, skupština može
da izabere stručnog poverenika radi pregleda finansijskih izveštaja i
poslovnih knjiga društva u poslednje tri godine.
Organi otvorenog akcionarskog društva su:
- Skupština;
- Upravni odbor;
- Izvršni odbor;
- Generalni direktor;
Kod kotiranog otvorenog akcionarskog društva obavezni organi su nadzorni
odbor ili odbor revizora i interni revizor, a ima i sekretara.
SKUPŠTINA
Skupština predstavlja mesto gde se nalaze i okupljaju svi osnivači akcionarskog
društva. Svi akcionari su članovi skupštine. Skupština predstavlja organ
u kome su skoncentrisana najvažnija ovlašćenja i ovo iz razloga jer je
čine osnivači samog društva.
Skupština odlučuje o najvažnijim pitanjima za rad i poslovanje društva.
Prema Zakonu o privrednim društvima skupština odlučuje o sledećim pitanjima:
1. izmenama osnivačkog akta, uključujući naročito i promene koje ustanovljavaju,
povećavaju ili smanjuju odobreni broj akcija ili promene prava ili povlastica
bilo koje vrste ili klase akcija, povećavaju ili smanjuju osnovni kapital,
ali ne uključujući promene koje može izvršiti upravni odbor u skladu sa
zakonom;
2. statusnim promenama, promeni pravne forme u drugu formu privrednog
društva i sticanje i raspolaganje imovinom velike vrednosti, u skladu
sa zakonom;
3. raspodeli dobiti i pokriću gubitaka, ako osnivačkim aktom ili statutom
nije drukčije određeno;
4. usvajanju finansijskih izveštaja, kao i izveštaja upravnog odbora,izveštaja
revizora i nadzornog odbora, ako postoji, u vezi sa finansijskim izveštajima;
5. politici naknada i nagradama članovima upravnog odbora;
6. izboru i razrešenju članova upravnog odbora društva;
7. prestanku društva;
8. izboru i razrešenju revizora;
9. pitanjima podnetim skupštini akcionara na odlučivanje od strane upravnog
odbora društva, u skladu sa zakonom;
10. izdacima po osnovu nagrađivanja direktora društva ili članova upravnog
odbora putem izdavanja akcija, varanata i drugih finansijskih i nefinansijskih
davanja;
11. drugim pitanjima navedenim u ovom zakonu ili osnivačkom aktu društva.
Odluke donete na sednici skupštine akcionara unose se bez odlaganja u
knjigu odluka.
Pored redovne godišnje skupštine zakon predviđa još nekoliko vrsta skupština
i to:
- Vanrednu skupštinu;
- Skupštinu po nalogu suda;
- Vanrednu skupštinu zatvorenog akcionarskog društva;
- Vanrednu skupštinu akcionarskog društva u slučaju poslovanja sa gubitkom.
Pismeni poziv za redovnu godišnju sednicu upućuje se svakom akcionaru
najkasnije 30 dana i najranije 60 dana pre održavanja sednice, dok je
taj rok za vanrednu sednicu skraćen i iznosi najkasnije 15, a najranije
30 dana pre dana sednice.
UPRAVNI ODBOR
Upravni odbor je obavezan organ kod otvorenog akcionarskog društva,
dok zatvoreno može a ne mora imati upravni odbor. Ukoliko se u osnivačkom
aktu zatvorenog akcionarskog društva ne predvidi upravni odbor, umesto
njega se bira direktor.
Bitno je napomenuti da odredbe Zakona o privrednim društvima koje regulišu
upravni odbor za otvoreno akcionarsko društvo prmenjuju se i na direktora
zatvorenog akcionarskog društva.
Prema zakonu upravni odbor ima najmanje 3 a najviše 15 članova, s tim
da se broj članova utvrđuje osnivačkim aktom društva. Članovi upravnog
odbora se biraju na svakoj godišnjoj skupštini, a mogu se birati i na
bilo kojoj vanrednoj sednici koja je sazvana radi tog izbora. Članovi
upravnog odbora mogu podneti ostavku i ona ima pravno dejstvo od dana
podnošenja, osim ako nije u njoj naveden neki drugi dan. Razrešenje članova
upravnog odbora je pravo skupštine, koja može u obrazloženju odluke navesti
razloge ali i ne mora.
Članovi upravnog odbora mogu imati svojstvo nezavisnih i neizvršnih članova.
Pravilo je da kotirano akcionarsko društvo mora u upravnom odboru imati
većinu neizvršnih članova, od kojih su najmanje dva nezavisna.
Mandat članova upravnog odbora i direktora kod zatvorenog akcionarskog
društva, ističe na prvoj sledećoj godišnjoj skupštini nakon njihovog izbora,
a zakon nije ograničio broj mandata koji mogu biti povereni ovim licima.
Upravni odbor među svojim članovima bira predsednika. Predsednik se bira
većinom od ukupnog broja članova. Upravni odbor je osim za izbor predsednika
nadležan i za njegovo razrešenje. Predsednik upravnog odbora je generalni
direktora društva, osim ako osnivačkim aktom nije drugačije regulisano.
Zakon propisuje da upravni odbor odlučuje ako je prisutna većina članova
upravnog odbora i da odluke donosi većinom glasova prisutnih članova.
Izričito je propisano da upravni odbor mora imati najmanje četiri redovne
godišnje sednice, a može imati i vanredne sednice.
Najvažnija zakonska ovlašćenja upravnog odbora su:
1. kontrolu tačnosti finansijskih izveštaja i informacija;
2. upravljanje razvojem društva i strategijom i nadziranjem izvršnih direktora
i administracije društva;
3. utvrđivanje ili odobravanje poslovnog plana društva;
4. sazivanje sednice skupštine akcionara i utvrđivanje predloga dnevnog
reda;
5. daje i opoziva prokuru;
6. utvrđivanje predloga odluka skupštine akcionara i kontrola njihovog
sprovođenja;
7. određivanjedana sa koim se utvrđuje lista akcionara sa pravom učešća
na skupštini;
8. izdavaje akcija u okviru limita utvrđenog osnivačkim aktom i ovim zakonom;
9. izdavanje zamenljivih obveznica, obveznica, varanata ili drugih hartija
od vrednosti, u okviru limita predviđenog osnivačkim aktom i ovim zakonom;
10. utvrđivanje vrednosti akcija i druge imovine u skladu sa ovim zakonom;
11. izbor i razrešenje izvršnih direktora, odobravanje uslova ugovora
koje društvo zaključuje sa njima i utvrđivanje njihova naknade;
12. utvrđivanje iznosa i dana dividende, dana plaćanja i postupka plaćanja
dividendi, kad mu osnivački akt društva da takvo ovlašćenje;
13. donošenje odluka o drugim pitanjima u skladu sa ovim zakonom, osnivačkim
aktom ili statutom društva.
IZVRŠNI ODBOR
Izvršni odbor je obavezan organ u otvorenom akcionarskom društvu, dok
je kod zatvorenog akcionarskog društva ovo fakultativan organ. Članove
izvršnog odbora bira i razrešava upravni odbor društva. Zakon o privrednim
društvima propisuje da su članovi izvršnog odbora direktori akcionarskog
društva. Oni su izvršni direktori društva kako ih zakon naziva.
U izvršni odbor mogu biti birani članovi upravnog odbora i druga lica,
s tim da članovi upravnog odbora čine manje od polovine ovog odbora.
Izvršni odbor nadležan je za sprovođenje odluka upravnog odbora i sva
pitanja povezana sa vođenjem poslova i tekućim poslovanjem društva. Upravni
odbor dužan je da stalno i potpuno informiše izvršni odbor o svim pitanjim
koji su u njegovoj nadležnosti.
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski
Radovi
SEMINARSKI RAD
|
|