|
Integralno upravljanje čvrstim otpadom
Tokom proteklih vekova svetska populacija naglo se povećala i postala
sve više potrošački orijentisana. Ovo je dovelo do kontinualnog povećanja
proizvodnje dobara. Tehnološke promene, kao i promene u društvu doprinele
su povećanom zahtevu za korišćenjem jednokratnih i zapakovanih proizvoda.
Ovi proizvodi, kao i njihova pakovanja vremenom postaju otpad. Povećana
proizvodnja je stoga dovela i do porasta stvaranja otpada.
Veliki procenat društvenog otpada proizvodi se i u domaćinstvima. Hrana,
baštenski otpad, papir, konzerve, flaše, plastične kese, čine deo otpada.
Ako se ne sakupljaju i ne odlažu u skladu sa sanitarnim zahtevima, lako
može doći do pojave bolesti i štetočina. Čovekovo rešenje bilo je da svoj
otpad odloži negde, bilo gde, što dalje. Mora, reke i predeli neupotrebljenog
zemljišta (često neupotrebljiva zemljišta kao što su močvare ili kamenolomi)
bili su omiljene lokacije za odlaganje.
Otpad iz domaćinstva do nedavno se smatrao bezopasnim, međutim, sada je
poznato da i ovaj otpad zagađuje životnu sredinu. Pored bezopasnog otpada,
otpad iz domaćinstava sadrži i toksične materijale. Neki od njih su boje,
rastvarači, baterije, mastilo iz štampača, pesticidi, rashladna sredstva,
sredstva za poliranje, dezinfekciona sredstva, veziva i lepkovi, hemikalije
iz bazena
Koncept integralnog upravljanja otpadom evoluirao je tokom godina i uključio
hijerarhijski pristup, što je sada i internacionalno prihvaćeni pristup
u upravljanju otpadom. U cilju razumevanja ovog pristupa i njegove pravilne
primene, potrebno je razumeti njegovu evoluciju. Na sličan način, potrebno
je prepoznati da će se isticanje različitih elemenata unutar hijerarhije
integralnog upravljanja otpadom razlikovati po kontekstima.
Osnovni sistemi upravljanja otpadom originalno su razvijeni sa idejom
da rešavaju problem nagomilanog otpada. Njihov zadatak bio je čišćenje
i uklanjanje otpada iz naseljenih područja, u cilju zaštite kvaliteta
života i ljudskog zdravlja. Ovo su osnovni zadaci upravljanja otpadom,
što je potrebno zapamtiti i primeniti pri formulaciji i implementaciji
bilo kog integralnog sistema upravljanja otpadom. Iako osnovni sistemi
mogu uključivati različite tehnologije i stepene sofisticiranosti, za
sve je zajedničko da uključuju skladištenje, sakupljanje, transport i
odlaganje otpada, uz dodatna logična unapređenja tehnologije, kao što
su sabijanje i prenos otpada (slika 1).
Skladištenje otpada obavlja se u prostorijama proizvođača
otpada, do momenta transporta do lokacije konačnog odlaganja. U domaćinstvima,
otpad se skladišti u ograđenim mestima, plastičnim kontejnerima, upotrebljenim
kesama za kupovinu, ili u nekoj drugoj formi materijala za pakovanje.
U pojedinim siromašnijim područjima i neformalnim, neuređenim naseljima,
za sakupljanje otpada koriste se kontejneri velikih zapremina koji su
postavljeni za korišćenje velikom broju domaćinstava. Pomenuti kontejneri
koriste se i za odlaganje otpada u velikim prodajnim centrima, zgradama
sa apartmanima, poslovnim zgradama, gradskim kompleksima sa velikom gustinom
naseljenosti, itd.
Sakupljanje otpada uključuje njegovo prebacivanje iz
kontejnera u vozila za sakupljanje otpada. Najčešći tip vozila za sakupljanje
otpada je kompaktor sa utovarivačem na zadnjem delu vozila (rear-end loader
- REL). Otpad iz kontejnera i plastičnih kesa ubacuje se u zadnji deo
vozila, gde se mehaničkim zbijanjem redukuje zapremina otpada i povećava
korisna nosivost vozila. Za sakupljanje otpada često se koriste i obični
kamioni – istovarivači. Veliki kontejneri prazne se podizanjem od strane
tegljača projektovanih za unos, ili vozila sa valjcima.
Transport otpada do objekata za odlaganje (najčešće deponija)
izvodi se direktnim prevozom vozilima za sakupljanje. U slučaju da je
deponija locirana dalje nego što je predviđena, ekonomski - isplatljiva
razdaljina koju vozilo može da pređe, potrebno je otpad prebaciti u vozila
predviđena za prelaženje većih razdaljina i u njima ga transportovati
do krajnje odrednice. Prebacivanje otpada izvodi se pomoću statičnih ili
pokretnih jedinica za prenos. Često se u okviru prenosa izvodi i zbijanje
otpada, ponovo u svrhu povećanja nosivosti vozila.
Odlaganje otpada, generalno u našoj zemlji u prethodnom
periodu, se izvodilo na organizovanim, a vrlo često i divljim smetlištima
a u poslednje vreme na novim sanitarnim deponijama. Pri iznošenju iz vozila,
otpad se razastirao po zemljištu guseničnim vozilima ili kompaktorima
sa čeličnim obrtnim valjcima što je bez drugih mera dovodilo do ugrožavanja
životne sredine. Na sanitarnim deponijama otpad se pokriva slojem zemljišta
ili građevinskog otpada da bi se sprečilo širenje mirisa, kao i razbacivanje
otpada i direktnog ugrožavanja životne sredine. U većini slučajeva, u
našoj zemlji otpad se, međutim, i dalje odlaže na otvorene deponije, bez
sabijanja i pokrivanja, pri čemu dolazi do paljenja otpada kao uobičajne
posledice ugrožavanja životne sredine.
Kao što je prikazano na slici 1. reciklaža se može naći
u sklopu osnovnih sistema za upravljanje otpadom tokom procesa proizvodnje
i sakupljanja otpada, kao i tokom prenosa i odlaganja. Trenutno, reciklaža
se spontano pojavljuje pri sakupljanju otpada od proizvođača, kroz centre
za reciklažu, kao i kroz formalne i neformalne akcije oporavljanja zemljišta
upotrebljenih za odlaganje otpada, kao i na samim neuređenim deponijama
gde nezaštićena radna snaga obavlja skupljanje i sortiranje upotrebljivog
otpada.
Hijerarhija pri upravljanju otpadom
U
industrijski razvijenim zemljama, u proteklom periodu su uočeni značajni
problemi pri upravljanju otpadom i razvijeni složeni hijerarhiski postupci
koji obuhvataju niz značajnih aspekata u procesu tretmana otpada prikazanih
na slici 2. Prevencija i minimizacija doprinela je smanjenju proizvodnje
otpada, kroz efikasne proizvodne metode i efikasno korišćenje resursa.
Protok otpada smanjen je i obnavljanjem resursa. Konačno, opasan otpad
izlaže se tretmanu pre krajnjeg odlaganja u cilju neutralizacije i mogućih
rizika.
Može se primetiti da hijerarhijski pristup upravljanju otpadom ne predstavlja
samo poboljšani oblik osnovnog sistema upravljanja otpadom, već i paradigmalni
prelaz. Korišćenjem pristupa od kolevke do groba, integrisani hijerarhijski
pristup upravljanju otpadom nastoji da smanji uticaj tretiranog otpada
na sledeći način:
Kroz uvođenje tehnologija čistije proizvodnje, namera je prevencija proizvodnje
nepotrebnog otpada u proizvodnim procesima, i smanjenje količine otpada
koji ulazi u konačni protok otpada, redukcijom materijala za pakovanje,
itd.
Količina odloženog otpada može biti smanjena reciklažom određenog tipa
otpada. Korišćenjem kontejnera sa posebnim obeležjima za tip otpada, materijali
koji bi se bacili, na ovaj način mogu se naći u ponovnoj upotrebi. Dodatno,
materijali pogodni za reciklažu kao što su papir, staklo, metali, plastika,
itd. mogu biti izdvojeni iz tokova otpada i sekundarno iskorišćeni kao
sirovina u proizvodnim procesima. Organski otpad kao što je baštenski
otpad može biti transformisan u kompost, vredan resurs, kojim se smanjuje
ukupna količina otpada koji je neophodno odložiti.
Preostale komponente u otpadnim tokovima mogu biti tretirane u cilju redukcije
toksičnog otpada, ili u cilju redukcije zapremine potrebnog odlaganja.
Od fizičkih tretmana, mogu se uključiti procesi kao što su baliranje i
sečenje. Hemijski i biološki tretmani uključuju različite hemijske i biohemijske
procese za smanjenje rizika u oblasti zaštite životne sredine povezanih
sa otpadom. Ovo se najčešće primenjuje na opasne otpade. Otpadni materijali
mogu se izložiti i različitim destrukcionim procesima kao što su vakuumska
piroliza, insineracija, gasifikacija i topljenje otpada.
Konačno, krajnji talog iz svih gore pomenutih procesa, kao i svaki otpadni
materijal koji ne može biti ekonomično tretiran ili ponovo iskorišćen,
mora biti odložen na način prihvatljiv za životnu sredinu i javnost, na
odobrenim, sanitarnim deponijama.
Reciklaža otpada
Reciklaža
je prerada odbačenih materija u nove materijale.To čini našu zajednicu
i planetu mnogo čistijom,a prirodu i čoveka mnogo zdravijim.
Ona ima važne osobine jer:
• vodi manjoj uptrebi,očuvanju sirovina
• smanjuje uticaj otpada na zagađenje
• čini našu okolinu lepom i čistom
• štedi prostor koji bi bio uništen za deponije otpada
• štedi prostor u prirodi koji bi bio uništen zbog sirovina
• štedi novac
• smanjuje količinu energije da bi se nešto proizvelo
Glavni materijali koji se ponovo upotrebljavaju tretiraju radi ponovne
upotrebe su:
• Organski materijali, drvo
• papir, karton
• plastika
• staklo
• crni metali
• obojeni metali
• tekstil
• baterije
• otpad od električne i elektronske opreme (WEEE)
• supstance kao što su rastvarači
Građani Srbije godišnje proizvedu 2,2 miliona tona otpada, što znači
da jedan stanovnik Srbije generiše oko osamsto grama otpada dnevno. Prema
trenutnim podacima, prerađuje se oko 10 odsto otpadnih materija. Industrija
stvara oko tri puta manje otpada od stanovništva. Tačnije, oko 800.000
tona godišnje.
Reciklaža papira
Za tržište papira se ne može isto reći, jer su reciklirana vlakna celuloze
postala veoma značajna. Procenjena stopa ponovnog iskorišćenja papira
varira od 74% u Nemačkoj, do 30% u Africi, 49,5% u SAD-u, 46% u Kanadi,
u proseku 44% u Aziju, i 36,5 u Portugaliji. U 2004. ukupna količina ponovno
upotrebljenih vlakana iznosila je 46,5 miliona tona u Evropskoj Uniji
(novi rekord) za osnovnu proizvodnju od 99,5 miliona tona, i 50,3 tona
u SAD-u, za osnovnu proizvodnju od 83 miliona tona
Sakupljena i ponovno iskorišćena reciklirana vlakna od celuloze u
Evropi u 2004 (000 tona)
Trgovina papirom koji se ponovno upotrebljava je u porastu, posebno u
Aziji, a naročito u Kini, čiji je uvoz konstantno u porastu ( od +5 miliona
tona između 2004 i 2005 (+40%) do 17 miliona tona.
Proces reciklaže papira se odnosi na recirkulaciju otpadnog papira kao
sekundarne sirovine koja se upotrebljava za dobijanje novog proizvoda.
Postoje neke razlike kod reciklaže različitih vrsta papira i kartona,
ali osnovni proces reciklaže im je zajednički i odvija se u nekoliko faza.
Prva faza predstavlja mešanje vode sa otpadnim papirom, uz primenu mehaničkog
mešanja, kako bi se razdvojila vlakna papira, a čime se dobija papirna
pulpa.
Druga faza se odnosi na separaciju vlakana pulpe i parazitnih materijala.
Nakon filtriranja pulpa odlazi u centrifugalne mašine na pranje, pri čemu
se izdvajaju materijali gušći od pulpe, a koji se nisu izdvojili pri prvoj
filtraciji.
Posle centrifugalnog pranja papir se odvodi u rezervoar za flotaciju gde
se mulju od papira i vode (pulpi) dodaje surfaktant, pri čemu se u smešu
injektuje vazduh. Mehurovi vazduha prikupljaju čestice mastila i boje
koji se izdvajaju iz pulpe i zadržavaju u peni koja se formira na površini.
Uklanjanjem boje i mastila, pulpa dobija svetliju boju.
Peti korak predstavlja primenu mehaničkog rada poput presovanja kako bi
se usitnile sve primese koje su se zadržale u pulpi i kako bi se razbile
grudvice koje su se eventualno formirale.
Nakon presovanja, papir se ispira vodom pri čemu se uklanjaju sve preostale
sitne čestice koje se nalaze u pulpi.
Ukoliko je potrebno da se dobije beli papir, tada se pulpi dodaju peroksidi
ili hidrosulfati kako bi se pulpa izbelila.
Čista i/ili izbeljena papirna vlakna se potom koriste za dobijanje recikliranog
papira, pri čemi je postupak isti kao kod proizvodnje papira od celuloze.
Voda koja je korištena u procesu recikliranja se priprema za ponovnu upotrebu
u procesu.
Otpadni materijal (smeša mastila, plastike i kratkih vlakana) iz procesa
reciklaže, se deponuje ili se koristi kao gorivo za dobijanje energije
ili ga lokalni farmeri pak koriste kao đubrivo.
Reciklža plastike
Plastika sa svojim kvalitetom, da je lagana, a jaka i još jeftina, zaposela
je naš svakodnevni život. Iako je svojevremeno zbog svojih osobina proglašena
za materijal čudo danas je ona zbog svoje nemogucnosti da se biološki
razgradi, postala veliki ekološki problem.
Nažalost u nekim zemljama samo se 50 % plastike reciklira.
Nepažljivo odlaganje plastike zaustavlja propuštanje vode kroz zemlju
i blokira tokove podzemnih voda. Plastika izaziva poremećaj u radu bakterija
koje se nalaze u zemlji i koje tako izmenjene, ako se progutaju izazivaju
smrt. Obojena plastika sadrži u sebi veoma otrovne teške metale, pa je
u razvijenim zemljama zabranjena. Koristi se bezbojna plastika.
Plastične kese takode mogu zagaditi hranu toksičnim materijama koje kese
sadrže i prenoseći bakterije.
Stepen recikliranja plastičnog otpada u OECD zemljama je još uvek relativno
nizak. Sudeći po procenama Udruženja Proizvođača Plastike u Evropi (Plastics
Europe), prosečna stopa recikliranja plastičnog otpada u Evropi iznosi
oko 15% (22,5% plastike se ponovno iskorišćava za dobijanje energije iz
otpada). Sudeći po procenama Agencije za Zaštitu Životne Sredine, stopa
recikliranja komunalnog otpada u SAD-u je 5,5 %.
Količine recikliranog otpada konstantno rastu i danas u Evropi iznose
oko 3 miliona tona (pomnoženo sa tri, za deset godina), za količinu plastičnog
otpada od 22,5 miliona tona.
Različite vrste plastike se proizvode od različitih vrsta polimera. Postoji
oko 50 različitih vrsta plastike od kojih su tri osnovne, koje su ujedno
i najrasprostranjenije. Tu spadaju PET (Polyethilene Terephthalate
ili Polietilen tereftalat), PVC (Polyvinyl Chloride ili Polivinil
hlorid) i HDPE (High Density Polyethylene ili polietilen visoke
gustine). Većina plastičnih proizvoda sadrži simbol koji govori od
koje vrste polimera je taj proizvod dobijen.
Mašina za recikliranje i reprocesuiranje otpadne plastike
Reciklaža PET ambalaže
PET ambalaža se sortira po boji na zelenu, plavu, bezbojnu i mešavinu
ostalih boja, zatim se tako sortirani materijal balira i odnosi u reciklažni
centar. Najcenjenija plastika je bezbojna, dok je, sa druge strane, mešavina
najmanje cenjena. U reciklažnom centru se materijal usitnjava, zatim,
tako usitnjeni materijal odlazi na separaciju stranih materijala poput
papira, metala i drugih vrsta plastike, nakon čega se odvodi na čišćenje.
Nakon pranja se dobijaju čiste PET granule koje se koriste za proizvodnju
drugih proizvoda koji bi inače bili izrađeni od poliestera. Granule se
takođe mogu koristiti i za proizvodnju PET ambalaže, ali je njihov udeo
u novom proizvodu najviše 25% kako se ne bi izgubile fizičko-hemijske
osobine materijala
Kompostiranje
Kompost je delimično razloženi oblik organske materije, tamnosmeđe do
crne boje, grudvičast i prijatnog mirisa na zemlju. Dobija se enzimskom
razgradnjom biljnog materijala. Pod biljnim materijalom se podrazumevaju
prvenstveno ligno-celulozni materijali koji grade biljno tkivo kod svih
vrsta biljaka. Enzime proizvode mikroorganizmi koji to čine u prirodnim
ekosistemima (bakterije, gljivice...)
Kompostiranje je biološka razgradnja biootpada u prisustvu zraka, pri
čemu nastaju ugljen dioksid, voda, toplota i kao konačni proizvod kompost
- humus ( lat. compostium - đubrivo od biljnog otpada i zemlje).U
osnovi to je prirodan proces razgradnje organskih tvari poznat i primjenjivan
još u antičko doba. Kompostiraje je najstariji i najprirodniji način recikliranja
otpada. Osim što obogaćuje tlo, kompostiranjem štitimo prirodnu okolinuUpotrebom
komposta smanjujemo količine kućnog otpada za 30%, dajemo zemlji hranjive
sastojke koji su potrebni za rast i razvoj biljaka, smanjujemo upotrebu
vještačkih đubriva..
Proces kompostiranja se odvija u više faza:
1. faza traje nekoliko dana (zavisno od materijala) i odvija se na temperaturi
25-37oC u aerobnim uslovima. Ako je hrpa vlažna, usporava se proces ili
se uništava razlaganje
2. faza se odvija na temperaturi 55-60 0C (do 80 oC ). Ako se temperatura
previše poveća postoji rizik da se izgubi (previše razloži, mineralizuje)
organska materija. Zato se u
slučaju opasnosti od pregrejavanja kompostne hrpe, pristupa njenom miješanju
ili zalivanju vodom. Ova faza kompostiranja je veoma važna jer na 55 oC,
se deaktiviraju ljudski patogeni
(salmonela, ...) i veći broj fitopatogena (larvi i jaja), a na 60 oC se
devitalizira seme korova. Ukoliko se ove temperature zadrže najmanje 2-3
dana, može se smatrati da je kompost
higijenski čist. Smanjenje pH vrednosti doprinosi formiranju svežeg komposta,
dobre nutritivne vrednosti,ali još uvijek nedovoljne stabilnosti.Ova faza
traje 2-3 mjeseca.
3. fazu karakteriše ponovno snižavanje temperature. U ovoj fazi se razgra|uju
složene organske materije I dobija se nova stabilna i kompleksna organska
materija - humus sa odnososm C:N=20. Kompost dobijen u ovoj fazi ima malu
nutritivnu vrednost,ali je stabilan.
4. faza je završna faza i traje najduže. Formira se ZRELI KOMPOST
koji ima odnos C:N=15.Ostaje samo da se razlože celuloza I lignin, što
se nikada ne postiže do kraja.
Termički tretman otpada
Spaljivanje je savremeni način uništenja otpada. Sve više stanovništva
spaljuje otpad, što važi posebno za velike gradove sa manjkom lokacija
za deponije, nedovoljnim kapacitetima postojećih deponija, odnosno zbog
velike udaljenosti deponija od centra prikupljanja otpada. Spalionica
(Toplotna stanica sa uređajima za spaljivanje otpadaka) može biti smeštena
u centru grada, jer elektrofilteri osiguravaju čišćenje izlaznih plinova,
tako da aerozagađenja praktično nema: ukloni se 99.5% prašine i mnogi
teški metali, a kontrolom uslova gorenja i daljim čiščenjem, uklone se
preostali teški metali.
Spalionica je higijensko-sanitarna jedinica grada, koja doprinosi higijensko-sanitarnim
uslovima življenja u naseljenim krajevima.
Izgled i šematski prikaz savremene spalionice
Termičke metode su zasnovane na potpunom uništenju otpada putem spaljivanja,
sušenja ili pirolize u specijalnim postrojenjima.
Ukoliko se želi održivi sistem upravljanja otpadom, neophodno je sagledati
sve opcije tretmana otpada. Nove tehologije, ukoliko su pouzdane i konkurentne
u poređenju sa ostalim opcijama, takođe mogu zauzeti svoje mesto u sistemu.
Neke od ovih opcija su sledeće:
Piroliza - je razlaganje supstance pod uticajem visoke temperature
bez uticaja drugih agenasa (recimo kiseonika, oksidacionih ili redukcionih
sredstava).
Gasifikacija - Ovaj tretman otpada odnosi se na zagrevanje otpada
koji sadrži ugljenik u prisustvu vazduha ili pare radi dobijanja gorivih
gasova. Tehnologija je zasnovana na poznatom procesu proizvodnje gasa
iz uglja i zahteva industrijska postrojenja.
Insineracija - Insineracija je proces kontrolisanog sagorevanja
otpada, sa ciljem uništavanja ili transformisanja otpada u sastojke koje
su manje opasni, manje kabasti, i lakše ih je kontrolisati. Insineracija
predstavlja proces koji se može koristiti za tretiranje raznih tipova
otpada uključujući komunalni čvrsti otpad, komercijalni, medicinski, kao
i određenih tipova industrijskog otpada. Iza deponovanja, insineracija
predstavlja metodu za upravljanje komunalnim čvrstim, koja je najzastupljenija
Plazma - je alternativni sistem
Predstavlja energiju oslobođenja električnim pražnjenjem u inertnoj atmosferi.
Temperatura otpada dostiže do 10000 C,pretvarajući organski materijal
u gas.
Gas je pogodan za dobijanje električne energije
Prednosti termičkih metoda sastoje se u tome da se lokalitet postrojenja
može izabrati relativno blizu područja opsluživanja, što utiče na smanjenje
troškova transporta otpada. Mogu se postići značajne uštede u građevinskom
zemljištu. Dalje prednosti se ogledaju u korištenju toplote i gorivih
plinova koji se formiraju prilikom gorenja otpada za proizvodnju električne
energije i toplifikacije. Ostatak nastao nakon spaljivanja se može koristiti
u industriji građevinskih materijala ili odlagati na deponije.
Nedostatak postupka spaljivanja se ogleda u tome što se otpad uništi,
a da se prirodi ne vrati bar deo sirovina u vidu recikliranja.
Deponovaje otpada
Odlaganje otpada na sanitarne deponije predstavlja samo jedan deo u
kompleksnom procesu upravljanja čvrstim otpadom koji obuhvata tretiranje
otpada od nastanka do konačnog odlaganja finalnog ostatka na deponiju.
Sanitarne deponije predstavljaju odabrano mesto za odlaganje otpada, kao
što su prirodna ili veštačka ulegnuća, jarkovi, ili posipanje po ravnom
zemljištu, gde se određenim tehnološkim postupcima otpad kompaktira do
najmanje praktične zapremine i pokriva slojem zemlje ili drugog inertnog
materijala na sistematičan i sanitaran način. Pre nego što se počne sa
ovakvim radom, mora se odabrati, pregledati i pripremiti teren koji će
se koristiti. Potom se moraju izgraditi putevi, izvršiti odgovarajuća
drenaža i odabrati odgovarajuća oprema.
Jedan od najvažnijih zadataka funkcije odlaganja, jeste planiranje načina
korišćenja rekultivisanog zemljišta. Mnogi sportski tereni, parkovi i
otvorena skladišta izgrađeni su na mestima gde se nekad nalazila deponija.
Planiranje treba vršiti vrlo pažljivo, kako ne bi došlo do gradnje iznad
mjesta gde se odvija razlaganje organskih materija. Planiranje mora da
se izvede pre popunjavanja, tako da mesta gde će se podizati zgrade budu
popunjena samo zemljom.
Sanitarne deponije su aktuelne u svakoj kombinaciji, kad je u upotrebi
i neki oblik tretmana čvrstih otpadaka, jer uvjek postoji jedan deo otpadaka
koji se mora odložiti deponovanjem. Nekontrolisana smetlišta se moraju
napustiti uz nužnu sanaciju ili sanirati pa iskoristiti za dalje odlaganje
putem deponovanja, što je čest slučaj u praksi. Sve to zahteva poznavanje
niza različitih pojmova, postupaka i aktivnosti, koji treba da omoguće
pravilno planiranje, projektovanje, izvođenje, eksploatisanje i finansiranje
deponija i kontrolu njihovog uticaja na životnu sredinu. Sanitarna deponija
je raspoloživo zemljište za odlaganje čvrstog otpada na kojem se inženjerske
metode odlaganja koriste na način na koji su opasnosti po životnu sredinu
smanjene. Odlaganje čvrstog otpada se vrši u tankim slojevima, kompaktiranjem
do najmanje praktične zapremine, i primenom i kompaktiranjem pokrivnog
materijala na kraju svakog operativnog dana.
Ključni principi sanitarne deponije uključuju:
- primenu dnevnog pokrivača
- zaštitu površinskih i podzemnih voda od procednih voda (filtrata) iz
deponije
- kontrolu deponijskog gasa
- zabranu otvorenog (nekontrolisanog) paljenja otpada.
Izgradnja sanitarnih deponija čvrstih otpadnih materija podrazumeva aktivnosti
u više faza kod kojih je neophodno poštovati određeni redosljed. Uglavnom
se proces odvija u četiri faze:
- određivanje (izbor) lokacije (terensko-istraživački postupak)
- utvrđivanje lokacije (kroz prostorno-urbanističku dokumentaciju) i izrada
uslova za njeno privođenje nameni
- izrada dokumentacije za izvođenje (tehnička dokumentacija)
- izgradnja deponije.
Svaka od ovih faza podleže specifičnim zakonskim i stručnim uslovima,
kao i specifičnoj proceduri obezbeđenja podataka, iznalaženja optimalnih
rešenja i revizije svake faze posebno.
Mehaničko biološka obrada(MBO) I stabilizacija (inertizacije) pre konačnog
odlaganja
Prethodno neobrađeni kućni otpad se na nekontrolisanim deponijama razlaže
I do 400
godina. Kroz to vreme raspadanja (bio razgradnja – truljenje) deponirani
otpad emituje otpadne materije u procedne vodu i otpadne gasove u atmosferu
između ostalog i metan (CH4)
Kontrolisana (sanitarna) deponija rešava problem zagađenja na taj način
što hermetičkim zatvaranjem sprečava emisiju metana i procednih voda u
okolinu međutim jednako kao što tako inkapsulirani otpad, pod uslovom
da je stalno kontrolisan, predstavlja rešenje za sprečavaje njegove štetne
emisije u okolinu,hermetičko zatvaranje dovodi do njegovog isušivanja
i do privremenog zaustavljanja procesa bio razgradnje i do novog, trenutno
manjeg, ali dugoročnijeg problema „mumifikacije kućnog otpada“.
Postupak mehaničko biološkog tretmana prikazanom na dijagramu toka dole
zahteva da se otpad mehanički usitni,da se zatim odloži na privremenu
deponiju za biološki tretman koji traje oko 9 meseci te da se tek nakon
toga prebaci na trajnu deponiju. Ovaj postupak, međutim, sa sitnjenja
otpada, zatim 9 meseci odležavanja i ponovnog prebacivanja na trajno deponovanje
značajno poskupljuje ceo proces što nerazvije zemlje sa niskim nacionalnim
dohotkom teško mogu da prihvate.
Literatura
www.well.org.rs
www.plastika-stroj.com
www.nives.rs
www.izzs.ns.ac.yu
www.tk-info.net
www.clivus-era.com
www.sunce.org
www.kompostiranje.com
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski Radovi
SEMINARSKI RAD |
|