SEMINARSKI RAD IZ PSIHIJATRIJE
/ PSIHOPATOLOGIJE
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Multipla sklerozaMultipla skleroza (MS) je hronično oboljenje centralnog nervnog sistema koja se karakteriše procesom demijelinizacije kičmene moždine i mozga. Proces demijenilizacije podrazumeva gobitak bele supstance, mijelina koja je sastavni deo nervnog tkiva. Bolest je vrlo varjabilna, ispoljava se neurološkim simptomima i znacima, i karakterišu je česta pogoršanja, koja ubrzo zatim smenjuju nagla poboljšanja kliničke slike. Nastanak multiple skleroze rezultira problemima različitog stepena, od blage ukočenosti i otežanog hodanja do oslepljenja. UčestalostMultipla skleroza se može pojaviti u svakom životnom dobu. Bolest se obično pojavljuje između 20. i 40. godine života i češća je kod žena nego kod muškaraca. Trenutno u svetu ima 2.5 miliona ljudi koji boluju od ove bolesti. Uzrok nastankaMijelin je bela supstanca koja obavija nervno vlakno i formira mijelinsku opnu. Osnovna funkcija ove opne je izolacija i ubrzavanje prenosa nervnih signala kroz čitav centralni nervni sistem. Destrukcijom mijelinske opne u multiploj sklerozi dolazi do prekida u prenosu nervnih signala, tako da nastaju različite neurološke smetnje. Ukoliko se demijelinizacija odigra na nervnoj mreži koja prenosi poruke između mišića i mozga, tada mogu nastati problemi sa pokretljivošću. Ako se proces demijelinizacije dešava na nervima koji prenose senzorne informacije ka mozgu, multipla skleroza može prozrokovati probleme sa senzornim funkcijama, kao što je vid. Tačan uzrok nastanka bolesti i dalje nije poznat savremenoj medicini, mada se pretpostavlja da genetski faktor igra važnu ulogu u nastajanju multiple skleroze. Takođe, jedan od mogućih uzročnika je i pad imunog sistema u kombinaciji sa nekim infektivnim agensom. Ipak, većina lekara zastupa stav da zajedničkim dejstvom navedenih faktora dolazi do nastanka multiple skleroze. Simptomi multiple sklerozeSimptomi multiple skleroze ispoljavaju individualno. Ipak postoji određen
broj simptoma koji je vrlo karakterističan za većinu bolesnika, a to su:
slabost, zamor, ukočenost, inkoordinaciju, drhtanje, nejasan govor, depresiju,
spazam mišića, probleme sa ravnotežom, vidom, bubrezima i bešikom, seksualnom
funkcijom, pamćenjem i misaonim tokom, ili je moguća kompletna paraliza.
Vrlo često se multipla skleroza javlja u vidu slabog pojedinačnog simptoma,
kao što su zamućen vid ili klecanje nogu. Za mnoge ljude sa multipla sklerozom,
simptomi se javljaju i nestaju na nepredvidiv način. Dok kod jednih dalji
razvoj bolesti ne utiče znatno na njihov način života, kod drugih se javljaju
različiti simptomi koji mogu ugroziti njihove fizičke i mentalne sposobnosti,
nezavisnost ili život. Tok bolesti je vrlo nepredvidiv i satavljen je
od faza smirivanja (bez prisustva simptoma) i faza pogoršanja bolesti.
DijagnozaDijagnoza multiple skleroze se postavlja poprilično teško. Lekar pre svega na osnovu kliničke slike i čestih ponovnih javljanja karakterističnih simptoma postavlja dijagnozu. Putem magnetne rezonance mogu se otkriti karakteristične povrede u mozgu, gde se dogodilo ili je u toku zapaljenje. Da bi se dala dijagnoza multipla skleroze, doktori moraju naći dokaze za najmenje dve povrede na različitim mestima centralnog nervnog sistema. Mada, postoje i slučajevi kada je potvrđena dijagnoza MS, a same povrede nisu vidljive. Lečenje multiple sklerozeMultipla skleroza je bolest kod koje ne postoji izlečenje, ali se adekvatnom terapijom otklanjaju simptomi i poboljšava kvalitet života bolesnika. Najčešće se u terapiji koriste kortikosteroidi (prednizon), koji mogu olakšati simptome između napada bolesti, ali ne utiču na moguću pojavu dugotrajne invalidnosti. Dugotrajna terapija kortikosteroidima retko je opravdana, jer može dovesti do brojnih komplikacija kao što su osteoporoza, šećerna bolest i čir. Vrlo često se primenjuje terapija beta-interferonom koja smanjuje učestalost recidiva. Ukoliko navedene terapije ne daju rezultate mogu se davati gamaglobulin, jednom mesečno intravenski, koji pomažu u kontroli ponovne pojave bolesti. Mešavina sintetičkih polimera služi kao prevara za imuni sistem i na taj način smanjuje njegove napade na mijelinsku opnu. Nekoliko lekova može se koristiti za olakšavanje spazma, zamora i problema sa bešikom. Ljudi sa MS često govore da im tretmani u kojima se ne koriste lekovi, kao što su vežbe i adekvatan odmor, pomažu da svoj život održe aktivnim. Fizička aktivnost i vežbe mogu znatno ojačati oslabljenu muskulaturu i poboljšati koordinaciju. Osnovne karakteristike i uzročni faktori nastanka multiple sklerozeMultipla skleroza (MS) je kronična autoimuna demijelinizacijska bolest
središnjeg živčanog sustava (mozga i leđne tj. kralježničke moždine),
obilježena propadanjem mijelinske ovojnice živčanih vlakana i upalnom
reakcijom. To dovodi do usporenja ili blokade prijenosa živčanog impulsa
između živčanih stanica. Karakteristično je stvaranje ožiljaka, tzv. "demijeliniziranih
plakova" na mjestima nestanka mijelinske ovojnice u strukturama mozga
ili u kralješničkoj moždini. Simptomi multiple skleroze i oblici bolestiBudući da mozak i kralježnička moždina imaju velik rezervni kapacitet,
mnoga područja na kojim je došlo do oštećenja mijelinske ovojnice, što
se zbiva u početku bolesti, neće dati nikakvih simptoma. Manje promjene
koje zahvaćaju mijelinsku ovojnicu usporavaju provođenje živčanih impulsa
i obično ne dovode do većih neuroloških ispada, ali se smatra da su odgovorne
za nastanak opće slabosti na koju se često bolesnici žale. Simptomi multiple
skleroze ovise o mjestu zahvaćanja i stupnju upale mijelinske ovojnice
aksona tj. produžetaka živčanih stanica. To je razlog zbog čega su simptomi
bolesti različiti, a tijek bolesti teško predvidjeti. Progresijom bolesti,
na mjestima nestanka mijelinske ovojnice nastaju ožiljci koji se nazivaju
skleroza, plak ili lezija. Dijagnostika multiple sklerozeMultipla skleroza se može manifestirati najrazličitijim simptomima te
se ranije s pravom nazivala "kraljicom neurologije". Upravo
zbog toga na početku bolesti može ostati neprepoznata ili se zamijeniti
s nekom drugom neurološkom bolešću. Zahvaljujući sve većim dijagnostičkim
dostignućima danas se bolest dijagnosticira najčešće već pri prvom napadu
bolesti. Dijagnostika multiple skleroze mora početi detaljnim uzimanjem
anamneze tj. povijesti bolesti i kliničkim pregledom bolesnika. Nakon
toga je potrebno učiniti laboratorijske testove da se isključe drugi mogući
uzroci simptoma. Od karakterističnih pretraga kojima se dokazuje bolest
svakako su; analiza cerebrospinalne tekućine, evocirani moždani potencijali,
magnetska rezonanca mozga i vratne, a po potrebi i cijele kralješnice.
preuzmi seminarski rad u wordu » » » |