Menadžment u Sportu

I ako postoje mnoge definicije menadžmenta, medžu mnogobrojnim autorima postoji veliko ne slganje sta je to menadžment, pa je sasvim izvijesno da nema ni opće prihvaćene definicije, kao modern i integralne nauke, obrazovne discipline ili vjestine, a shodno tome i kao profesije, zanimnja ili karijere. U literature se nailazi na različite pojmove mendžmenta, a najčešće da je to: nauka o upravljanu, vjestina upravljanja, process upravljanja, dok neki smatraju to filozofija upravljanja. Semanticki prevodeći sa engleskog znači upravljanje, odnosno rukovođenje, ali takva simplikacija pomocu koje bi se konstruilra njegova definicija, obavezno bi dovela do pogresnog pristupa i shavatanja, a sasvim izvjesno in a stramputicu. Rezimirajući ovkve pristupe i definicije moze se konstatirati da većina autora menadžment posmatra najćešće kao process, al ii aktivnost kojom se vrše određene funkcije, s ciljem na što efikasnoi način obezbijede, rasporede, iskoriste ljudski resursi, kako bi se postigao željni cilj. Shodno tome, za mendžment se može kazati da je: proces, koji u sebi sadrži niz povezanih i kontinuiranih aktivnosti, aktivnost, koja je usmjerena na ostvarivanju utvrđenih ciljeva, rad s ljudima, koji korištenjem resursa ostvaruju njegovu ulogu, nauka, obrazovanje, umijetnost i viještina, profesija, karijera i znimanje.
U savremenoj literaturi pojam menadžment se pojavljuje u tri različita značenja, i to kao: organizacija, upravljanje i rukovođenje.
Menadžment se uglavnom definiše i proučava kao aktivnost usmerena ka postizanju unapred postavljenih ciljeva, sa osnovnim funkcijama: planiranje, organizovanje, usmeravanje (motivisanje), vođenje i kontrola. Navedene funkcije predstavljaju faze ili podsisteme menadžmenta. Menadžment (upravljanje) je proces planiranja, organizovanja, motivisanja i kontrole u pravcu postizanja određenih kompanijskih ciljeva. Polazeći od ove definicije i izučavanja menadžmenta kao procesa, sa određenim fazama, rukovođenje (leadership) se javlja kao njegov deo koji predstavlja „alokaciju ponašanja pojedinaca i grupa usmerenu ka definisanim ciljevima kompanije“. Usmeravanje (directing) je uža aktivnost koja je deo rukovođenja, a označava upućivanje radnika (zaposlenog) na konkretan zadatak, koji ne mora da bude u sastavu aktivnosti definisane ugovorom o zaposlenju. U navedenom pristupu menadžment se javlja kao univerzalna upravljačka
aktivnost, čiji su principi primenljivi u svim oblastima ekonomije i društva: proizvodnji, bankarstvu, trgovini, poljoprivredi, sportu, armiji, umetnosti, religiji, zdravstvu.
Menadžment obuhvata veći broj međusobno povezanih funkcija koje su prisutne u svim organizacijama i na svim organizacionom nivoima. Kao proces, menadžment je u preduzeću usmeren na postavljanje i realizaciju postavljenih ciljeva. Kao ključne odrednice procesa menadžmenta javljaju se: odlučivanje, uticanje, komuniciranje, koordiniranje i povezivanje.

2. Menadžment u sportu

Menadžment u sportu prestavlja jednu od najvažnih i ujedno najsloženih djelatnosti, koja obezbeđje da se sportske i poslovne funkcije sprovede na što racionalniji, ekonomičniji i efikasniji način, u kome sportista,trener, i tim strućnjaka prestavljaju najvažni resurs. Bez sportske organizacije menadžment ne može da obezbjedi svoj funkcionalni sadržaj i obrtno bez menadžmenta sportska organizacija nema integralnu, odnosno optimalnu moc za svoje djelovanje i razvoj.
Kao nauka, menadžment korisi naucne metode i konstutitivni je elemenat teorije menadžmenta, koja se može definisati kao skup naučnih zakonitosti, rukovodećih ideja i kriterijuma, koji na sveobuhvatan, jasn i precizan nacin daovode u vezu sve relativne fenomene u toj oblasti. Sa stanovista obrazovne discipline, mendžment se izučava u obrazovnim institucijama, a sto se tiče viještine, on se zasniva na radnim sposobnostima, znanjima, kraciji, stvaralastvu i iskustvu menadžera.
Većina autora koji se bave teorijom i praksom menadžmenta smatraju da se ova djelatnost može posmatrati kao process koji prestavlja:
• koordiniranje i usmjeravanje, prije svega integralnih i organizacionih resursa radi ostvarivanja definiranih ciljeva,
• koordiniranje resursa, kroz proces planiranja, organiziranja, rukovođenja i kontrolirnja, kako bi se mogli ostvariti utvrđeni ciljevi,
• simplifikaciju funkcija, koja se ostvaruje preko njihovog odnosa u strukturi i dinamici poslovanja,
• rad sa ljudima, sa svrhom da bi se na efektivan nacin realizirali ciljevi organizacije putem efikasnog korištenja limitiranih resurs u uslovima promijenljivog okruženja i sl.

3. Osnovne funkcije menadžmenta

Kao začetnik teorije menadžmenta, Henri Fajol (Henry Fayol) je ustanovio sledeće osnovne funkcije menadžmenta: planiranje, organizovanje, naređivanje, koordinaciju i kontrolisanje. On je postavio tezu o univerzalnoj primenimenadžerskih funkcija, koja je kasnije potvrđena u brojnim školama i praksi menadžmenta u svetu.
Većina savremenih autora obrađuje i izučava četiri osnovne funkcije menadžmenta: planiranje, organizovanje, uticanje i kontrolu. Umesto uticanja, često se navodi funkcija vođenja, pa se proces menadžmenta može prikazati na sledeći način:

Četiri funkcije menadžmenta: planiranje, organizovanje, vođenje i kontrolisanje

Kunc i Donel (H. Koontz, O. Donnell) ukazuju na potrebu razlikovanja poslovnih funkcija, kao što su: proizvodnja, marketing, finansije, računovodstvo i dr., od funkcija menadžmenta, koje sačinjavaju: planiranje, organizovanje, upravljanje ljudima, vođenje i kontrolisanje. Ovi autori ističu da je suština uspešnog menadžmenta koordinacija, koja vrši krajnju kontrolu poslovanja i procesa i koja je povezana sa svim ostalim menadžerskim funkcijama.
U izboru i klasifikaciji menadžerskih funkcija, razrađuju se teze i mišljenja da je odlučivanje najznačajnija funkcija menadžmenta. Akio Morita, predsednik „Sony Company“, smatra da je primarna funkcija menadžmenta donošenje odluka, odnosno odlučivanje. Od svih područja menadžmenta, naučne metode se najviše primenjuju u procesu odlučivanja. Potreba za odlučivanjem u kompanijama je u toj meri prisutna, izražena i rasprostranjena da je odlučivanje postalo sinonim za upravljanje (managing). U praksi poslovanja kompanija menadžment ostvaruje svoju ključnu ulogu kroz procese donošenja odluka u preduzeću. Odlučivanje je imanentno svakoj menadžerskoj funkciji kao način ostvarivanja te funkcije.

3.1. Planiranje

Kao funkcija menadžmenta, planiranje uključuje izbor misije, ciljeva i akcija za njihovo ostvarivanje. Planiranjem se organizacija usmerava prema budućnosti, odnosno vrši izbor budućih smerova akcija između mogućih alternativa.
Iako se planiranjem profesionalno bave odgovarajuće službe u preduzeću, ono je „neophodna i neizbežna odgovornost svih menadžera“ (Schermerhorn). Uspešnost menadžera se i zasniva na njihovoj sposobnosti da „vide dalje“, razumeju dinamično okruženje i pronađu buduće odgovore za uspešno poslovanje preduzeća u novim i neprekidno promenjenim uslovima.
Kao polazna funkcija menadžmenta, proces planiranja se može posmatrati na osnovu sledećih faza:
1. definisanje ciljeva (na svim nivoima preduzeća),
2. procena realne pozicije preduzeća u funkcionalnom okruženju,
3. predviđanje budućih događaja,
4. postupak izrade planova,
5. implementacija planova i ostvarivanje rezultata poslovanja.

Planiranje je povezano sa ostalim menadžerskim funkcijama, a posebno sa funkcijom kontroleBilo kakav pokušaj kontrole bez plana besmislen je i nerealan. Pravi plan u praksi postoji tek kada menadžment donese odluku o ulaganjima i pokretanju ljudskih ili materijalnih resursa. Sve dotle postoje samo planska studija ili projekcija, analiza ili predlozi rešenja.

3.2. Organizovanje

Da bi se planirani ciljevi kompanije ostvarili, potrebno je odrediti uloge koje će pojedini delovi ili članovi organizacije obavljati – što predstavlja zadatak funkcije organizovanja. Pojam „uloge“ označava da one aktivnosti koje pojedinac, grupa ili timovi rade, imaju svoju određenu svrhu i cilj.
Funkcija organizovanja uspostavlja, klasifikuje i grupiše sve potrebne i propisane aktivnosti u preduzeću prema načelima organizacije. Ona delegira poslove, aktivnosti i uloge pojedinim organizacionim jedinicama, menadžerimai zaposlenima i obezbeđuje njihovu koordinaciju u procesu poslovanja. Osnovni zadatak funkcije organizovanja jeste „određivanje uloga ljudima koji rade zajedno“, odnosno uspostavljanje odgovarajuće strukture uloga za zaposlene u organizaciji.
U zavisnosti od uticajnih faktora koji deluju u konkretnoj organizaciji, definišu se ključne dimenzije organizacione strukture. Shodno tome, u svakom preduzeću se formira određeni nivo formalizacije organizacionih resursa i odnosa zaposlenih, složenosti i centralizacije poslova i funkcija. Ove dimenzije organizacije utiču na način obavljanja ukupnih menadžerskih funkcija.

3.3. Upravljanje ljudskim resursima

Ovoj funkciji menadžmenta se u poslednje vreme pridaje izuzetan značaj. Pošto je čovek jedini živi faktor organizacije, ne postoji univerzalni obrazac u radu i odnosu sa ljudima koji bi garantovao uspeh kompanije.
Zadatak funkcije upravljanja ljudskim potencijalom u organizaciji odnosi se na: popunjavanje i održavanje radnih mesta u organizacionoj strukturi, obrazovanje, usavršavanje i trening zaposlenih.
Sistem upravljanja ljudima u širem smislu obuhvata istraživanje ljudskih resursa, kadrovsko popunjavanje, razvoj zaposlenih, njihove naknade i zarade, unapređenje na poslu, brigu o zdravlju i životu zaposlenih, odnose sa zaposlenima i sindikatima.
Selekcija kadrova sama po sebi ne garantuje uspeh preduzeću, ukoliko je ne prate akcije stalnog usavršavanja, obrazovanja i obuke, ali i zadržavanja kvalitetnih kadrova. U vreme kada se znanja zaposlenih proširuju i umnožavaju u sve kraćem vremenskom periodu, uspeh i opstanak svakog preduzeća uslovljen je stalnim razvojem i usavršavanjem zaposlenih kadrova.
Samo one kompanije koje su sposobne da pridobiju, razvijaju, podstiču i zadrže svoje zaposlene, biće sposobne da ostvare svoje planirane ciljeve i opstaju na tržištu. Preduzeća se, pri tome, moraju ekipirati i stalno „obnavljati“ kvalitetnim kadrovima, kako bi ostvarila planirane ciljeve. Osnovni cilj upravljanja ljudskim resursima u svakoj kompaniji jeste da prave ljude postavi na prava radna mesta.

4.4. Vođenje

Vođenje predstavlja stalnu funkciju i „najvažniji aspekt“ menadžmenta.
Voditi znači uticati na ljude kako bi doprineli uspehu organizacije i grupnim ciljevima. Za razliku od vođenja koje je vezano za menadžere, sve ostale funk-cije menadžmenta se profesionalno obavljaju, u odgovarajućim organizacionim jedinicama preduzeća.
Kao jedna od funkcija menadžmenta, vođenje obuhvata veći broj aktivnosti usmerenih na interakciju između menadžera i saradnika. Vođenje podrazumeva sledbenike, odnosno praćenje vođe, a ljudi teže da prate i slede one menadžere koji im nude alternative zadovoljavanja njihovih ličnih i kolektivnih potreba, želja i ambicija.
Suština vođenja je sposobnost vođe da utiče na ljude (saradnike), kako bi oni svojim radom i akcijama doprineli ostvarivanju zajedničkih ciljeva. Vođenje se bavi međuljudskim dimenzijama i aspektima menadžmenta, pa stoga uključuje motivisanje, stilove vođenja i komuniciranje.

3.5. Kontrolisanje

Kontrolisanje je merenje i ispravljanje pojedinačnih i grupnih aktivnosti, kako bi se poslovi i procesi odvijali prema utvrđenom planu. Kontrolisanjem se upoređuju ostvareni rezultati sa planiranim i povezuje, odnosno integriše i zaokružuje celokupni proces menadžmenta.
Kao funkcija menadžmenta, kontrola predstavlja nadzor nad poslovnim aktivnostima preduzeća, njegovih delova i nosilaca svih funkcija. Proces kontrolisanja upoređuje ostvarene rezultate sa standardima i zadacima koje je kompanija postavila kao svoje ciljeve u obliku planova ili drugih razvojnih dokumenata.
Značajan korak kontrole je merenje ostvarenih rezultata u odnosu na planove, a sledeći je otklanjanje odstupanja od postavljenih planova i standarda. Iako planiranje mora da prethodi kontrolisanju, planovi se ne ostvaruju automatski, sami po sebi. Menadžeri se rukovode planovima u korišćenju resursa preduzeća, kako bi se realizovali postavljeni ciljevi.
Da bi kontrola bila efikasna, ona mora biti blagovremena. To se posebno odnosi na preventivnu kontrolu, ali isto tako i na tekuću kontrolu. Treća vrsta je naknadna ili post festum kontrola.
Savremeni pristup kontroli kao menadžerskoj funkciji polazi od pristupa TQM (Total Quality Management), tj. potpunog upravljanja kvalitetom. Ova vrsta kontrole podrazumeva postojanje i primenu kontrolisanja na svakom radnom mestu, organizacionim.

4. Modeli menadžmenta koji se najviše koriste u sportu

• model strategiskog menadžmenta
• model menadžmenta prema ciljevima

4.1. Model strategijskog menedžmenta

U savremenom polovnom svijetu predstavlja jedan od najrasprotranijih modernih menadžmenta, koji se oslanja na adekvantne resurse organizacije i ispitivanja šansi koje ogrganizacija može imati na osnovu saznaja iz okruženja u smislu promjena kje se događaju u njemu.
Osnovni cilj strategiojskog menadžnmenta je upravljanje strategijskm planiranjem,koji ima zadatak da dugoročno definira ciljeve, strategije razvoja organizacije, kao i da obazbijedi potrebne kadrovske potencijale u rukovođenju njegove realizacije.
Ključen karakteristike modernog menadžmenta su da je orjentiran na dugoročnu budućnost integralnog organiziranog sistema, da favorizuje top mendžment u procesu odlučiovanja, da priznaje hijararhijske odnose, što ukazuje da nije dovoljno demokratičan.
Zbog svojih čvrstih kanona i unaprijed isplaniranjei programskih rješenja ostavlja malo prostora za ispoljavanje kreativnih sposobnosti ljudi, tako da se u sportu njemu mora prići veoma barivo.

4.2. Model menadžmenta prema ciljevima - MBO (Magagement by objectives)

Se primjenjuje u slučajevima kada se želi blagovremeno odrediti smijernice organizacione djelatnosti i izraditi programe rada za postizanje konkretizovanog cilja.
Za razliku od modela strategijskog menadžmenaat,model MBO menadžmenta se ogleda u činjenici da se ciljevi ostavruju na demokratski način, jer moraju biti prihavćeni od većine članova organizacije.
Za MBO menadžment, koji se primjenjuje u oko 100 zealja svijeta karakteristično da permanentno obnavlja ciljeve i da sposobnost organizacije leži u činjenjcnici njenih moči, da u kontinuitetu i iznova definira akutuelne ciljeve, a vještina i znanja upravljanja se ogledajući u flekksibilnijiem pristupu i postupcima.
Zavisno iz koje se pozicije posmatra i šta se njime želi postići u praksi, MBO može biti u isto vrijeme pristup, sistem, model i tehnika menadžmenta. MBO model ne priznaje strukturnu podjelu ljudi na takozvano podređene i nadređene.
To praktično znači da MBO sistem podržava i inicira ispoljavanje stvarlačkih i kreativnih sposobnosti velikog broja ljudi. Kao rezultat MBO model je da omoguæuje ostvarivanje ciljeva i od strane običnih ljudi.
Konkretno, sportski menadžment predviđa sportski razvoj, planira opšte razvoje u oblasti sporta organizuje resurse proces i funkcije, ostvaruje politiku ravoja ljudskih resursa, organizuje sportsku i poslovnu funkciju, obezbjeđuje kominukaciju i koordinaciju,, kontrolira procese i eleminiše destruktivne konflikte. U sportskom menadžmentu najvažniji resurs je sportista i njegov trener, kao i grupe ljudi koje donose veoma važne odluke za ravoj sportske rganizacije i postizanja visokih sportskih vrijednosti
Obzirom da se u svim sferama ljudskog rada i djelovanja, u današnje vrijeme, teži prema tomo, da se u relativno kratkom vremenskom periodu postigne sto optimalnija efektivnost tehnickog procesa kao i visoka efektivnost specijaliziranih proizvoda ljudskih resursa, i u sportu posljednjih godina, operacionalizacija ove ljudske težnje po mogucnosti se ostvaruje u što kraćem vremenu i na interdisciplinaran način koristeći pri tome sve raspoložive poznate i nepoznate sportske i poslovne funkcije ljudskih potencijla, kako bi se došlo do optimizacije tehnološkog procesa i visoko vrijednog sportskog ostvaranja.

 

Zakljucak

Menadžment kao koordinacija aktivnosti usmjerenih prema postizanju ciljeva nužna je funkcija koja se obavlja u svakoj organizacijskoj jedinici bez obzira na njezinu veličinu i aktivnost. Često se kaže „Dobar menadžer može prevladati loše uvjete na tržištu, ali loš menadžer vjerojatno neće uspjeti niti u dobrim uvjetima“, ali pri dimenzioniranju menadžmenta u svakoj organizaciji na umu valja imati sve različitosti koji proizlaze iz vlasničkog statusa, veličine poduzetničkog poduhvata kao i karaktera temeljne aktivnosti. Tu je raznolikost vrlo jednostavno prepoznati u brojnim mogućnostima koje pruža ruralni turizam, pri čemu stvaranje dodane vrijednosti ovisi o pokretanju različitih aktivnosti usmjerenih na kreiranje turističkog doživljaja posjetitelja i interesnoj koordinaciji različitih interesnih skupina i poduzetničkih poduhvata.

Sažimanje rečenog u stručnom dijelu ovog modula čini se da zahtijeva naglašavanje sposobnosti menadžera da realno sagleda obilježja i segmente posla koji vodi te svoju aktivnost podrediti usklađivanju procesa i funkcija usmjerenih na pružanje kvalitetne usluge i ostvarivanje postavljenih ciljeva. U tom smislu, posebno se važnim čini, bez obzira da li se radi o novom ili postojećem poslovnom poduhvatu, kontinuirano analizirati kretanja na tržištu i obilježja kupaca te konkurenciju, značajke poslovnog procesa kao i očekivane kvalitativne i kvantitativne ciljeve. To će omogućiti i pravodobno poduzimanje koraka potrebnih za prevladavanje vlastitih slabih strana, ali i pokretanje aktivnosti za neutraliziranje opasnosti i rizika iz okruženja te time, naravno, uz koordinaciju brojnih drugih aktivnosti, i uspješno poslovanje.

Literatura

1. Tehnologija sporta i sportskog treninga, Sarajevo 2004, Julijan Malacko, Izet Rađo.
2. Menadžment ljdskih resursa u sportu Julijan Malacko, Izet Rađo.
3. M. Jovanović: Interkulturni menadžment, Beograd, 2002, str. 92.
4. H. Mintzberg: The Managers Job, New York, 1990, str. 169.
5. http://www.hrks.hr/skole/17_ljetna_skola/464-469.pdf
6. http://www.uns.ac.rs/sr/centri/menSport/programMenSportM.pdf
7. http://www.uiss.org.rs/Dokumenta/Seminari/Seminar2009_10/Predavanja/Menadzment_1.pdf
8. http://www.apeiron-uni.eu/Nastavniplanovi2010/FSN.pdf

PROCITAJ / PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:

ASTRONOMIJA | BANKARSTVO I MONETARNA EKONOMIJA | BIOLOGIJA | EKONOMIJA | ELEKTRONIKA | ELEKTRONSKO POSLOVANJE | EKOLOGIJA - EKOLOŠKI MENADŽMENT | FILOZOFIJA | FINANSIJE |  FINANSIJSKA TRŽIŠTA I BERZANSKI    MENADŽMENT | FINANSIJSKI MENADŽMENT | FISKALNA EKONOMIJA | FIZIKA | GEOGRAFIJA | INFORMACIONI SISTEMI | INFORMATIKA | INTERNET - WEB | ISTORIJA | JAVNE FINANSIJE | KOMUNIKOLOGIJA - KOMUNIKACIJE | KRIMINOLOGIJA | KNJIŽEVNOST I JEZIK | LOGISTIKA | LOGOPEDIJA | LJUDSKI RESURSI | MAKROEKONOMIJA | MARKETING | MATEMATIKA | MEDICINA | MEDJUNARODNA EKONOMIJA | MENADŽMENT | MIKROEKONOMIJA | MULTIMEDIJA | ODNOSI SA JAVNOŠCU |  OPERATIVNI I STRATEGIJSKI    MENADŽMENT | OSNOVI MENADŽMENTA | OSNOVI EKONOMIJE | OSIGURANJE | PARAPSIHOLOGIJA | PEDAGOGIJA | POLITICKE NAUKE | POLJOPRIVREDA | POSLOVNA EKONOMIJA | POSLOVNA ETIKA | PRAVO | PRAVO EVROPSKE UNIJE | PREDUZETNIŠTVO | PRIVREDNI SISTEMI | PROIZVODNI I USLUŽNI MENADŽMENT | PROGRAMIRANJE | PSIHOLOGIJA | PSIHIJATRIJA / PSIHOPATOLOGIJA | RACUNOVODSTVO | RELIGIJA | SOCIOLOGIJA |  SPOLJNOTRGOVINSKO I DEVIZNO POSLOVANJE | SPORT - MENADŽMENT U SPORTU | STATISTIKA | TEHNOLOŠKI SISTEMI | TURIZMOLOGIJA | UPRAVLJANJE KVALITETOM | UPRAVLJANJE PROMENAMA | VETERINA | ŽURNALISTIKA - NOVINARSTVO

Besplatni Seminarski Radovi

SEMINARSKI RAD