Fudbal je igra milionske populacije dece, omladine i odraslih rasprostranjena
na svim kontinentima. Kao kreativni izraz širokog socijalnog i kulturnog
spektra fudbal se kreće u prostoru od pet ljudskih fenomena. O tome
svedoči i veoma razuđena sportska infrastruktura ( od improvizovanih
terena na kojima dominira igra do fudbalskih dvoraca na kojima se isprobanom
komunikacijom demonstriraju rezultati rada ) bogat kadrovski potencijal
( igrači oba pola, menadžeri, naučnici, novinari i dr. ), dominacija
medijskim prostorom, finansijske mega dimenzije, kao i drugi brojni
indikatori.
U svemu tome, posebno mesto zauzimaju višemilionske socijalne grupe
stratifikovane po posebnim kriterijumima ( od emocionalnih i racionalnih
do lokalnih i nacionalnih ) označene kao publika i navijači koji sa
fudbalom i među sobom komuniciraju na sebi svojstven način. Ta komunikacija
ima posebno, spektakularna obeležja u završnim klupskim i reprezentativnim
takmičenjima kao što su : Kup evropskih klubskih prvaka, Prvenstvo Evrope
i Prvenstvo sveta u kojima učestvuju nacionalne selekcije.
2. Nastanak fudbala
Pouzdani istorijski izvori govore da se prva igra loptom pojavila
kod Kineza. Naime, kineski imperator Huang
Ti, poznat kao ujedinitelj kineske imperije, podsticao je upražnavanje
borbene igre loptom pod imenom “cu – ki “ ( zu-ki ) ( cu –
gurati; ki – lopta ). Lopta je bila od kože, punjena perjem i krznom
životinja. Igra je ubrzo postala veoma popularna u narodu. Smisao igre
sastojao se u tome da su dve ekipe, postavljene jedna nasuprot druge,
gurale loptu svim delovima tela, osim ruku, u pravcu dveju vertikalno
postavljenih bambusovih trski. Pobednikom se smatrala ekipa koja bi
prva proterala loptu između bambusovih trski. U igri je učestvovao veliki
broj igrača. Tačan broj igrača nije poznat. Postoji sumnja da li je
taj broj bio i podjednak sa obe strane.
Ova igra kasnije prelazi granice Kine i pojavljuje se u Japanu.
2.1 GRČKA
U koljevci Olimpijskih igara upražnjavane su, takođe, igre loptom. Jedna
od najstarijih igara starih Grka poznata je po imenu episkuros. Igrala
se malom punjenom loptom ( pilla ) i većom, od životinjske bešike, koja
je bila opšivena kožom ( folis ).
U igri su nastupale dve ekipe sa jednakim brojem igrača. Nije bilo određeno
koliki je to broj. Polje igre označeno je sa dve paralelne linije. Srednjom
linijom igralište je bilo podeljeno na dva dela. Linije su bile povučene
( označene ) kamenčićima složenim u nizu.
2.2 ITALIJA
Seneka i još neki autori spominju “ harpastum “, jednu grubu i oštru
igru loptom koju su upražnjavali rimski legionari. Ona je bila slična
grčkoj igri, a veruje se da je i stvorena po grčkom uzoru. Pisani spomenici
svedoče i o igri velikom loptom “ calcio “ . Ove igre međusobno su se
razlikovale , kako po veličini lopte tako i po mestu u kojem su se igrale
( Padova i Firenca ).
“ Padovski fudbal “ igrali su uglavnom studenti. Igralište je po obliku
i dimenzijama odgovaralo današnjem terenu za fudbal. Broj igrača varirao
je od 20 do 40 na svakoj strani. Lopta je bila napunjena travom. Bila
je teška oko 280 gr., a po obimu nešto manja od današnje. Igra je počinjala
sa sredine igrališta. Igrači su bili raspoređeni u četiri linije, te
su se u toj formaciji kretali po terenu. Igra je bila vrlo slična današnjem
ragbiju, što znači da se igralo rukama i nogama. Gol je bio označen
sa dva štapa, a dimenzija igrališta omeđena konopcem.
U Firenci za vreme “ Medičija “ igrao se fudbal koji se razlikovao od
onoga u Padovi. Fudbal je bio privilegija plemstva, a igrao se u vreme
praznika na najpoznatijim trgovima. Naročito su bile zapažene igre u
okviru velikih svečanosti koje su održavane u čast stranih velikana.
U njima je učestvovalo čitavo plemstvo i veliki ibroj građana Firence.
Za tu priliku trg je bio bogato okićen zastavama koje su postavljene
na tribine i šatore. Igralište je bilo pravougaonog oblika 100x50m.
Po dužini, s jedne strane bio je zid, a s druge jarak. Uže strane igrališta
služile su kao gol, a bile su izrađene u obliku ograda od dasaka. U
središtu polja bila je ugrađena mermerna ploča sa koje je započinjala
igra.
Ekipe su bile sastavljene od 27 igrača. İgrači su bili raspoređeni u
4 linije. U prednjem redu bilo je 15 igrača ( 3 grupe po 5 igrača ).
U drugoj liniji nalazilo se 5 igrača “ sconciatori “ ( koji ometaju
); u trećoj 4 igrača “ datori inananzi “. U zadnjoj liniji bilo je četiri
igrača.
Igrači su bili obučeni u plavu i crvenu odeću usko priljubljenu uz telo.
Sudije su bile na dominantnim mestima na tribinama. Na prvi znak trube
igralište se praznilo. Kod drugog znaka igrači bi zauzimali svoja mesta,
a kod trećeg pojavio bi se sudija s loptom u ruci, obučen u dres čija
boja je prestavljala sintezu boja takmičarskih ekipa. Na sredini igrališta,
sudija je bacanjem lopte označavao početak igre.
Igralo se nogama i rukama, ali se lopta nije smela nositi, već samo
udarati. Gol je bio postignut kada je lopta proterana preko označene
linije na suprotnoj užoj strani igrališta. Posle svakog gola strane
su se menjale. Usput je vršen mimohod oko igrališta uz mahanje zastave
pobednika, dok je druga ekipa nosila spuštene zastave. Igra je trajala
sve dok sa gradske kule sat nije otkucao 24 časa. Ekipa koja je postigla
više golova kao nagradu za pobedu dobijala je protivničku zastavu. Kod
nerešene igre obe strane zadržavale su svoje zastave. Pred utakmicu
odvijala se svečana parada uglednih gostiju na tribinama. Na čelu povorke
bili su trubači i bubnjari, zatim rukovodioci, sudije zastavnici i igrači
obe ekipe, svrstani u kolone po parovima. Na kraju je najstariji igrač
nosio loptu, a iza njega su išli još i zastavnici i kneževska garda.
Vrhovni nadzor nad igrom bio je poveren istaknutoj ličnosti u gradu.
Ova funkcija je bila nasledna i vezana uz jednu porodicu. Ove svečanosti
imali su istaknute učesnike i igrače iz redova visokog plemstva. Među
poznatim igračima bili su Giulio Mediči, kasnije papa Klement VII, Aleksandar
Mediči, kasnije papa Leo XI i Maffeo Barberini, kasnije papa Urban VIII.
“ Fiorentinski calcio “ odigran je poslednji put 1902.godine.
2.3 FRANCUSKA
Igre nalik na današnji fudbal mogle su se prepoznati i u igrama loptom
koje su se i u Francuskoj održavale svake godine na pokladni dan,Božić
i Uskrs.Igra pod nazivom “ Choule “ bila je slična rimskoj igri . U
njoj se obično takmičilo selo protiv sela. Druga igra koja se spominje
u Francuskoj nazivala se “ shoulage “, a odigravala se na igralištu
pravougaonog oblika dugačkog 300m.
Dok su kralj Filip V ( 1683 – 1746 ) i Karlo V ( 1500 – 1558 ) zabranjivali
ovu igru ( “ ludus soularum ) u nekim crkvenim zadužbinama su podsticane.
Tako npr., radi upražnjavanja te igre, sveštenstvo je za svoje redovnike
predviđalo nabavku 7 lopti godišnje.
U arhivi francuskog manastira Auxere nađena su pravila igranja loptom
iz 1396.godine, kojih su se u igri pridržavali redovnici. Pored toga,
svaki redovnik bi poklanjao loptu. Veličina lopte određena je tako “
da se ne može obuhvatiti jednom rukom “. Prezentacija igre “ shoulage
“ obavljena je poslednji put 1900.godine za vreme Svetske izložbe u
Parizu. Igra “ shoulage “ još uvek se zadržala u mestu Folot.
2.4 BRITANIJA
Na Britanska ostrva igru loptom doneli su rimski legionari. Engleski
hroničar William Fitzstephen u zapisima koji potiču iz XII veka pominje
veoma omiljenu igru loptom koja se, kao i na kontinentu, igrala u vreme
pokladnih praznika. Igra se u početku odvijala na poljanama, a zatim
je ušla i u gradske ulice, koje su za tu priliku bile posebno osigurane.
Iz bezbedonosnih razloga bili su zabarikadirani svi prozori a sve što
nije čvrsto uzidano bilo je sklanjano. İgra je bila vrlo surova. Zbo
toga su stanovnici Londona tražili da se ova igra zabrani. Tako je Edvard
III , kralj Engleske, 1314.godine bio primoran da izda nalog kojim se
ova igra zabranjuje. Izdao je proklamaciju sledeće sadržine : “ Zbog
velike buke u gradu, izazvane guranjem velikih lopti iz čega bi moglo
nastati ogromno zlo, naređujemo i zabranjujemo, i ime kralja, pod pretnjom
kazne zatvora, dalje igranje ovih igara u gradu “.
I pored toga igra se upražnjavala i dalje pa je kralj Edvard III izdao
1349.godine novu naredbu kojom se zabranjuje “ glupa i škodljiva igra
nogom “.
Obično je igralo selo protiv sela, ulica protiv ulice, s dogovorenim
brojem igrača sa svake strane. Bilo je određeno mesto kroz koje se uz
snažan otpro protivničke strane morala progurati lopta. Igre su bile
poput pravih bojeva veoma oštre.
Igra je u to vreme dobila i svoj današnji naziv “ foodball “ iako se
još igrala i rukama. Kasnije se ovim zabranama, na insistiranje sveštenika,
pridružila i kraljica Elizabeta obrazloženjem da je fudbal “ razuzdana
i surova igra koja ometa nedeljni mir “, pa čak i da je “ fudbal sam
po sebi pronalazak đavola “.
3. Pojava savremenog fudbala
Početkom XIX veka u engleskim školama intenziviraju se igre loptom.
Kako su se igre odvijale bez univerzalnih pravila, posebno onih koja
regulišu prava o kontaktu sa loptom, došlo je do neodložne potrebe da
se ona definišu.
Ove potrebe delimično su zadovoljene već 1862.godine, kada je M. Tring,
rektor škole u Uppinghamu, izdao prva fudbalska pravila. Pravila su
bila situirana u 9 tačaka obuhvativši : opis igre nogom, zaustavljanje
lopte ( nogom i rukom bez prava udaranja lopte nogom u vazduhu ), postizanje
gola i dr. Ovim pravilima i klupskim zatvorenošću tadašnje elite pokušala
je da prisvoji fudbalsku igru. Međutim, kako su fudbaleri i navijači
poticali iz istog ( radničkog ) socijalnog miljea, toj tendenciji uspešno
su odoleli. Nastajanje klubova, pre svega, u gradovima sa radničkim
četvrtima ( Arsenal, Mančester, Totenhem i dr. ) to najbolje i potvrđuje.
U pokušaju da se izvrše određena preciziranja u Tringovim pravilima,
u decembru 1863.godine u Londonu, organizovano je značajno savetovanje
o fudbalskim pravilima. Na tom savetovanju došlo je do nepremostive
polarizacije između pristalica „ ragby “ i „ dribling „ načina igre.
Tako je i došlo do jasne diferencijacije na „ ragby „ pristalice i pristalice
„ dribling „ igranja. Homogenizovane pristalice „ dribling „ pristupa
u igri loptom formiraju svoj fudbalski savez – Footbal Association.
Pravila su predviđala igralište pravougaonog oblika 200x100 jardi (
182,88x91,44m ). Po sredini poprečnih strana nalazili su se golovi,
označeni vertikalnim stubovima koji su bili rastojanju od 7,96 jardi
( 7,28m ). Svako udaranje lopte rukom i glavom bilo je zabranjeno. Protivnik
se mogao napasti samo ramenom, prsima ili trupom, ali bez upotrebe nogu
i ruku. Ekipu je činilo po 11 igrača sa svake strane. Posle svakog postignutog
gola ekipe su menjale gol koji su branili, odnosno napadale.
Dakle, od decembra 1863.godine može se govoriti o fudbalskoj igri u
današnjem pojmovnom smislu. Na taj način svet sporta postao je bogatiji
za jednu novu sportsku igru. Počela se dalje razvijati sportska igra
kodifikovana u 13 fudbalskih pravila.
Već sledeće 1864.godine izvršena je i prva dopuna pravila koja su pripisivala
obavezu fudbalskih cipela.
U toku 1866.godine uvedeneo je pravilo ofsajd ( u slučaju prijema lopte
na protivničkoj polovini, a da se ispred igrača nalaze samo dva igrača
). Do tada igračima nije bilo dozvoljeno da prime loptu ako su ispred
nje.
Fudbalska infrastruktura obogaćena je 1867.godine spajanjem ( konopcem
) vertikalnih šipova koji su označavali vrata gola.
U toku 1870.godine uvedeno je pravo na udaranje lopte glavom. Sledeće
1871.godine, postavljen je igrač sa posebnim zadatkom da čuva gol (
golman ). Uvođenje golmana nastalo je kao logička posledica brojnih
implikacija igre u kojoj su igrači u polju ostali bez prava igranja
rukom što je izazvalo teškoće u odbrani sopstvenog gola.
Pravo golmana na igru rukom samo u svom kaznenom prostoru ograničeno
je 1912.godine.
Prvo službeno takmičenje u fudbalu “ Engleski kup “, osnovano je 1871.godine.
Do uvođenja “ kornera “ došlo je 1873.godine. To je udarac koji se izvodi
iz tačke gol-aut linije koja je bila udaljena 15m od gola. Današnje
pravilo korner, s obzirom na mesto izvođenja, uvedeno je 1913.godine.
Sankcije slobodnim udarcem uvedene su 1874.godine. Veličina današnjeg
gola 7,32x2,44m određena je 1875.godine.
Pravilo “ aut “ nastalo je 1875.godine. Lopta se uvodila u igru najpre
jednom, a zatim sa dve ruke. Do tada se, inače, aut ispucavao nogom
s mesta gde je lopta napustila igralište. Aut se bacao najpre samo u
pravcu sredine igrališta, a kasnije u svim pravcima.
Prvi zvučni signal sudijskom pištaljkom, kao znak za prekid igre uveden
je 1878.godine. Zanimljive su dve verzije o tome kako se došlo na misao
da se upotrebi pištaljka. Prva govori da su za vreme jedne utakmice
nedaleko od igrališta, lovci jurili divljač. Kako su tom prilikom za
uznemiravanje divljači upotrebljavali pištaljke, došlo se na ideju da
se ona mogla upotrebiti i kao sredstvo za davanje znakova kod prekršaja
u toku fudbalske igre. Druga verzija govori da se u blizini jednog igrališta,
u vreme dok se odvijala utakmica, kretala lokomotiva koja je zviždukom
emitovala signale u skladu sa svojom funkcijom. Ovo zviždanje lokomotive,
navodno, poslužilo je kao ideja za uvođenje pištaljke i na fudbalski
teren.
U toku 1881.godine uvedeno je više pravila među kojima : kontrola trajanja
igre i preciziranje uloge sudije u njoj. Glavne sudije dobile su i pomoćne,
1884.godine. One su, kao i danas, delovale pored aut linjije. Razvoj
sudijske organizacije 1882.godine dovelo je do osnivanja internacionalne
sudijske organizacije ( International Football Board ) sa ekskluzivnim
pravom da menja, dopunjuje i tumači pravila igre. Za sedište asocijacije
određen je Mančester.
Na predlog Iraca 1891.godine uveden je jedanaesterac. Uvođenje jedanaesterca
imalo je za cilj da zaštiti navalne igrače od grubih nasrtaja na igrača
koji se brane. Kod odbrane jedanaesterca, golman je mogao istrčavati
sa gol linije. Iste godine uveden je kazneni i golmanski prostor.
Za potrebe sudijske organizacije Udruženje fudbalskih sudija 1893.godine
štampalo je fudbalska pravila.
Do određivanja trajanja igre od 90 minuta došlo je 1897.godine, a 1906.godine
uveden je i odmor u trajanju od 5 minuta.
Pod uticajem Engleske fudbal počinje da se igra i na kontinentu : Italija,
Danska i Holandija ( 1875. ), Švajcarska ( 1882. ), Nemačka ( 1885.
), Francuska ( 1890. ), Austro – Ugarska ( 1890. ).
U Južnoj Americi fudbalska organizacija se razvijala uporedo sa evropskom
: Argentina ( 1883. ), Čile ( 1895. ), Urugvaj ( 1900. ), Brazil ( 1914.
).
Umnožavanje fudbalskih organizacija dovelo je ( 24.05. 1904.godine u
Parizu ) do osnivanja Međunarodnog fudbalskog saveza ( Federation Internationale
de Football Association – FIFA ) sa sedištem u Švajcarskoj. Zanimljivo
je da među članovima FIFA ( Francuska, Holandija, Belgija, Švajcarska,
Švedska, Danska, Španija ) nije bilo Engleza koji su smatrali da je
fudbal nedovoljno razmnožen da bi se formirala međunarodna asocijacija.
Međutim, Englezi već 1905.godine menjaju svoj stav i ulaze u FIFA-u.
Uz to, engleski delegat Vulf postaje presednik FIFA-e. Tri godine kasnije,
članice FIFA-e postaju i prekookeanske zemlje : SAD, Argentina i Čile.
U ovom periodu uvedena su i nova jedinstvena pravila od kojih je najvažnije
“ ofsajd pravilo “ ( 1925. ) koje na protivničkoj polovini ne dozvoljava
dalju akciju ako je samo jedan od protivničkih igrača ispred njega.
Ova izmena u pravilu ofsajd umnogome je opredelila dalji tok fudbalske
igre.
Pojava fudbala u jugoslovenskom prostoru vezana je za ime Danila, čika
Dače Stojanović koji je u Kragujevcu 14. Septembra 1903.godine osnovao
Loptački klub “ Šumadija “. Međutim, prema “ Večernjim novostima “(
broj 142. od 23.maja 1896.godine ) prvu fudbalsku loptu u Srbiju doneo
je Hugo Buli maja 1896.godine. Naime, na terenu tadašnje SANU-u u Beogradu
, u okviru Gimnastičkog društva “ Soko “, igrale su se prve igre loptom.
Ova aktivnost je institucionalizovana osnivanjem Loptarske sekcije u
okviru beogradskog “ Sokola “ 12. Maja 1896.godine. Prva utakmica između
dveju Loptačkih sekcija odigrana je 19. Maja 1896.godine u blizini Nebojšine
kule ispod Kalemegdana uz prisustvo do 50 gledalaca. Prema Vladeti Simić,
prva lopta za fudbal u Nišu pojavila se 1914.godine, a prvi klub ( “
Stevan Sinđelić “ ) osnovan je 1919.godine. Novonastala državna zajednica
Srba, Hrvata i Slovenaca formirala je 1919.godine Fudbalski savez Jugoslaveije.
Iste godine ovaj Savez primljen je kao privremen, a 1923.godine kao
stalni član FIFA-e.
4. Međunarodna reprezentativna takmičenja
I pored pokušaja barona Pjer de Kubertena da se fudbal uvrsti u program
Olimpijskih igara već u Parizu 1900.,fudbal je postao deo olimpijskog
programa tek poslje osam godina, na Olimpijskim igrama u Londonu. Na
tom olimpijskom fudbalskom turniru Engleska je zauzela prvo mesto .
Ovaj fudbalski uspeh Englezi su ponovili i na Olimpijskim igrama u Štocholmu
1912.godine.
Važnost Olimpijskih igara u Antwerpenu 1920.godine pojačana je činjenicom
prvog reprezentivnog nastupa Jugoslavije na međunarodnoj sceni. Jugoslovenska
reprezentacija je eliminisana od Čehoslovačke rezultatom od 7:0. Fudbaleri
su ujedno bili i jedini olimpijski učesnici iz Jugoslavije. Pobednici
ovog fudbalskog turnira postali su Belgijanci, jer su čehoslovački fudbaleri,
nezadovoljni odlukom sudije, napustili teren.
U Amsterdamu 1928.godine, Urugvaj je ponovo postao olimpijski pobednik.
U finalnom susretu pobedio je ekipu Argentine. Na ovom olimpijskom turniru
zbog nesporazuma sa FIFA nije učestvovala reprezentacija Engleske.
Afirmacijom fudbala na Olimpijskim igrama 1928.godine u Amsterdamu,
stekli su se uslovi za plasiranje ideje i o svetskom prvenstvu u fudbalu.
Ideja je ostvarena odlukom da se već 1930.godine održi prvo Svetsko
prvenstvo, koje će se, nakon toga, ponavljati svake četiri godine. Najzaslužniji
za prihvatanje ovog predloga su tadašnji presednik FIFE Žil Rime i generalni
sekretar Henri Delane.
Na kongresu FIFA-e u Barseloni 1929.godine za organizovanje Prvog svetskog
prvenstva prijavilo se 5 zemalja : Italija, Španija, Švedska, Holandija
i Urugvaj. Međutim, kada je organizatoru predočeno da sam mora snositi
sve troškove organizacije, svi kandidati, izuzev Urugvaja, su se povukli.
Na Prvom svetskom prvenstvu pojavili su se : Argentina, Belgija, Bolivija,
Brazil, Čile, Francuska, Jugoslavija, Meksiko, Paragvaj, Peru i Rumunija.
Prvi svetski prvak postao je domaćin Svetskog prvenstva, ekipa Urugvaja,
koja je u finalu pobedila Argentinu sa 4:2, a Jugoslavija je zauzela
treće mesto.
Drugo svetsko prvenstvo održano je u Italiji 1934.godine uz učešće 16
zemalja : Argentina, Austrija, Belgija, Brazil, Čehoslovačka, Egipat,
Francuska, Holandija, Nemačka, Rumunija, SAD, Švedska, Španija, Švajcarska,
Italija. Svetski prvak postala je reprezentacija Italije, pobedivši
u finalu ekipu Čehoslovačke sa 2:1.
Na Olimpijadi u Berlinu 1936.godine Italijani su osvojili prvo mesto.
Treće Svetsko prvenstvo održano je u Francuskoj 1938.godine. Propozicije
su predviđale direktno učešće domaćina prvenstva i aktuelnog svetskog
prvaka, dok su druge reprezentacije morale da prođu sistem kvalifikacionih
utakmica. Na turniru u Francuskoj igralo je 16 reprezentacija : Francuska,
Italija, Brazil, Holandija, Nemačka, Švajcarska, Belgija, Čehoslovačka,
Norveška, Poljska, Rumunija, Mađarska, Kuba, Istočna Indija i Švedska.
Drugi svetski rat sprečio je održavanje velikih sportskih manifestacija
( Olimpijske igre 1940. i 1944. ) i Svetsko prvenstvo ( 1942. i 1946.godine
).
Posleratne Olimpijske igre 1948.godine u Londonu bile su i prva prilika
za ponovnu afirmaciju međunarodnog fudbala. Olimpijski pobednik u fudbalu
postala je reprezentacija Švedske, koja je u finalu pobedila ekipu Jugoslavije
( 3:1 ).
5. Fudbal današnjice
Fudbal je u poslednjih pedeset godina postao najomiljeniji sport na
planeti, i ujedno najvažnija sporedna stvar na svetu. U fudbal je umiješan
veliki broj svetske populacije. Igra se na svim kontinentima, u većini
drzava i u stalnom je porastu, kako po kvalitetu, atrakciji, finansijama
i po dostupnosti širokim masama populacije.
5.1 Najveće svetske fudbalske organizacije
FIFA - fudbalska organizacija, nosilac razvoja, svetskog fudbala. Glavni
organizator Svetskog prvenstva i Kupa konfederacija.
UEFA - fudbalska organizacija na evropskom nivou. Posjeduje veliki autoritet
u svetu fudbala i van granica Evrope. Organizator je elitnih takmicenja
kao što su: Evropsko prvenstvo, UEFA Champions League, UEFA Cup, UEFA
Intertoto Cup.
5.2 Kontinentalna takmičenja za nacionalne selekcije
Evropa: European Championship
Južna Amerika: Copa America
Afrika: African Nations Cup
Azija: Asian Cup
Severna Amerika: CONCACAF Gold Cup
Okeania: Oceania Cup
5.3 Elitna klubska takmičenja za područje Evrope u Organizaciji UEFE
LIGA ŠAMPIONA, najelitnije klupsko takmičenje na svetu.
Plasman obezbeđuju osvajači šampionata evropskih zemalja ili klubovi
koji zauzimaju drugo, treće ili četvrto mesto u zavisnosti od rejtinga
domaćeg liga takmičenja. Učestvuje 32 kluba, podeljenih u 8 grupa po
4 učesnika, posle 6 odigranih mečeva u grupi u 1/8 finala se plasiraju
dva prvoplasirana tima. Takmičenje se nastavlja po kup sistemu, sa dve
utakmice osim finalne koja se igra na unapred određenom neutralnom terenu.
UEFA Kup je drugo po snazi takmičenje u Evropi odmah
posle Lige Šampiona. Učestvuju pobednici nacionalnih kup takmičenja
i klubovi plasirani od drugog do sedmog mesta u nacioalnim šampionatima
u zavisnosti od njihovog rejtinga. Timovi su podeljeni u 8 grupa po
5 timova, svaki tim igra dve utakmice na svom i dve na gostujućem terenu.
Prva tri plasirana tima se plasiraju u 1/16 finala gde im se pridružuje
osam trećeplasiranih iz grupne faze Lige Šampiona. Ostali tok takmičenja
je identičan sistemu iz Lige Šampiona.
UEFA Intertoto kup je, istina, najslabije evropsko
klubsko takmičenje, ali ni u njemu ne nedostaje kvalitetnog fudbala.
Učešće obezbeđuju timovi koji zauzimaju sledeća dva mesta na ligaškoj
tabeli prethodne sezone, odnosno mesta iza onih koja vode u UEFA Cup.
Igraju se paralelno tri turnira po kup sistemu, sa dve utakmice po rundi.
Sva tri pobednika ovog takmičenja ostvaruju plasman u UEFA kup.
6. STATISTIKA SVETSKIH I EVROPSKIH PRVENSTAVA I LIGA
ŠAMPIONA
6.1 Statistika Svetskih prvenstava
6.2 Statistika evropskih prvenstava
6.3 Statistika Lige Šampiona
LITERATURA
- Milutin Nikolić – FUDBAL Teorija i metodika tehnike, taktike i
fizičke pripreme
Priština 1998.godine
- www.znanje .org
- bs.wikipedia.org
- hr.wikipedia.org
- yufudbal.netfirms.com
- http://sport.yuportal.com
- http://calcio.bloger.hr
- http://www.procenat.com
- http://www.sport.cg.yu/fudbal
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|