SEMINARSKI RAD IZ MEDICINE
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Upala plućaUpala
pluća je jedna od veoma ozbiljnih bolesti. Izaziva svojevrsnu infekciju
pluća. Upalu pluća prate kašalj, groznica i velike poteškoće sa disanjem.
Za većinu ljudi je kućno lečenje sasvim dovoljno i sama upala pluća nestaje
u proseku za 2-3 nedelje. Kašalj - najčešće se iskašljava šlajm iz pluća, koji
je zelene ili crvnekaste boje i može čak biti i pomešan sa krvlju. Ukoliko se pojavi nekoliko od navedenih simptoma, obavezno treba konsultovati
lekara, jer neblagovremena terapija izaziva komplikacije. Ukratko, upala pluća ili pneumonija je akutno, najčešće infektivno zapaljenje plućnog parenhima koje zahvata alveolne prostore i intersticijum (prostor između alveola) pluća. Kada su upalom zahvaćene alveole jednog ili više plućnih lobusa, oboljenje se naziva lobusna pneumonija. Kada su zahvaćene alveole jednog segmenta, pneumonija se karakteriše kao segmentna ili lobulusna, a kada je zapaljenje lokalizovano u više lobulusa istovremeno govori se o bronhopneumoniji. Ova bolest predstavlja najopasnije oboljenje respiratornog sistema i može biti uzrokovana različitim mikroorganizmima. Javlja se u svim starosnim dobima, a posebno kod osoba sa različitim hroničnim bolestima i oštećenjima imunog sistema. UčestalostUpala pluća je i danas čest uzrok smrtnosti, uprkos savremenoj antibiotskoj terapiji. U Velikoj Britaniji od upale pluća godišnje umre 60 000 osoba. Ova bolest odnosi 10 puta više života od svih ostalih zaraznih bolesti. U SAD od upale pluća godišnje oboli 2 miliona ljudi, a umre oko 30 000, što pneumoniju postavlja na šesto mesto svih uzroka smrti i svrstava među velike javnozdravstvene probleme. U zemljama u razvoju infekcije donjih disajnih puteva najčešći su uzrok umiranja. Osobe starije od 65 godina imaju povećani rizik od upale pluća, jer kod njih postepeno slabe mehanizmi odbrane od infekcija i često su izloženi hroničnim bolestima (hronična opstruktivna bolest pluća, bolesti srca, bubrega i jetre, ateroskleroza, dijabetes). Veomo često u zimskim mesecima različite respiratorne infekcije i grip prethode pojavi upale pluća. Etiologija i patogenezaPneumoniju mogu uzrokovati bakterije, virusi, gljivice, protozoe, a može
nastati i udisanjem (aspiracijom) prašine, hemijskih supstanci, hrane
ili povraćenog sadržaja. Najčešći uzročnik je Streptococcus pneumoniae
(pneumokok), a za njim slede Straphylococcus aureus, Streptococcus
viridans, Haemophylus influenzae, Klebsiella pneumoniae
i drugi gram-negativni
bacili, Legionella pneumophila, Mycoplasma pneumoniae,
virus Influenzae A i B, Chlamydia
psittaci, Coxiella burnetti (izazivač Q-groznice), gljivice Actinomyces
israeli itd. Pulmolozi pneumonije dele na tipične (bakterijske)
i atipične. Bakterijske pneumonije najčešće uzrokuju sledeće bakterije:
pneumokok, Haemophilus influenzae
i Moraxella catarrhalis. Atipične pneumonije uzrokuju bakterije
kao Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella,
ali i respiratorni virus i one zahtevaju drugačiji terapijski pristup
u odnosu na bakterijske pneumonije. Klinička slikaKao i većina infektivnih oboljenja i pneumonija se karakteriše prisustvom nespecifičnih i specifičnih simptoma. Opšti simptomi (nespecifični) slični su kao kod ostalih infekcija, a to su groznica, gubitak apetita, znojenje, drhtavica, bolovi u mišićima i zglobovima i glavobolja. Kod nekih bolesnika postoje anamnezni podaci o neposredno preboleloj infekciji gornjih disajnih puteva, obično virusnog porekla. Kod infekcija izazvanih pneumokokom ili stafilokokom teška slika bolesti može se razviti u toku nekoliko sati, dok je kod pneumonije prouzrokovane mikoplazmom razvoj produžen na dve do tri nedelje. Poremećaj svesti i konfuznost prate pneumonije izazvane psitakozom. Respiratorni simptomi variraju, i zavise od imunog sistema osobe i težine bolesti. Kašalj se javlja kod skoro svih obolelih, nedostatak vazduha oseća više od dve trećine, pleuralni bol oko 60%, a iskašljava više od polovine pacijenata. U početku bolesti ispljuvak je oskudan ili ga nema, a u daljem toku postaje gnojav. Visoka temperatura i drhtavica česti su kod mladih osoba s pneumokoknom pneumonijom, od kojih trećina ima herpes na usnama. Atipične pneumonije, počinju sporije sa lakšom kliničkom slikom, u odnosu na bakterijske jer se klinički simptomi razvijaju postupno. Temperatura raste postepeno i može biti izuzetno visoka, ali je retko praćena drhtavicom. Prisutni su i opšti simptomi, poput glavobolje, bola u mišićima i zglobovima, opšte slabosti i umora. Kašalj se obično zapaža nakon 3 do 4 dana, i uglavnom je suv i iritabilan, bez mogućnosti iskašljavanja. Zbog nekarakterističnih simptoma dijagnoza se postavlja kasnije nego u bakterijskim pneumonijama, često tek nakon rendgenskog snimanja pluća. Laboratorijske promeneKod bolesnika sa pneumokoknom i drugim bakterijskim pneumonijama obično postoji leukocitoza (povećan broj leukocita) sa naročito povećanim brojem neutrofilnih granulocita. Rendgenski nalaz može da ukaže na raspored i proširenost pneumonijskih procesa. Uzročnici bolesti mogu se izolovati u krvi i ispljuvku, a ponekad je povećan i titar hladnih aglutinina i aglutinina za nehemolitički streptokok. Takođe se ponekad mogu dokazati i antitela protiv mikoplazme ili npr. prolazna lažno pozitivna Vasermanova reakcija itd. Ventilacijski testovi otkrivaju poremećaj respiracije restrikcijskog tipa. Tipična pneumonija prolazi kroz 4 stadijuma sa ispljuvkom rđaste boje ili prošaranim trakama krvi u stadijumu crvene hepatizacije. DijagnozaDijagnoza upale pluća se postavlja nakon kliničkog pregleda, na osnovu simptomatologije i fizičkog nalaza. Osim toga lekar će zatražiti rengenski snimak pluća i srca, a serološka ispitivanja će pokazati povišen broj leukocita (belih krvnih zrnaca) i uvećanu sedimentaciju, što je jasan dokaz da se u organizmu odvija zapaljenski proces uzrokovan infektivnim agensom. Auskultativnim nalazom primećuje se pucketanje i penušav šum, karakterističan za postojanje tečnosti u alveolarnom prostoru. Analizom sputuma (ispljuvka) moguće je izolovati uzročnika infekcije i na osnovu toga propisati adekvatnu terapiju. Lečenje Upale plućaPravac u lečenju pneumonije zavisiće od izolovanog uzročnika. Bakterijska pneumonija se leči antibioticima kao što su penicilini, makrolidi i cefalosporini. Neophodno je pridržavati se uputstava lekara i dinamike uzimanja terapije, jer u suprotnom može doći do neizlečenja i ponovnog povratka bolesti. Kod atipične pneumonije preporučuje se vitaminska terapija sa puno unosa tečnosti u organizam. Određene vrste virusne upale pluća mogu se lečiti nekim antivirusnim lekovima, jer antibiotici ne deluju na viruse. Izuzetak predstavlja atipična pneumonija izazvana Mycoplasmom pneumoniae i ona se leči. Bitan aspekt u lečenju pneumonije predstavlja i simptomatska terapija (terapija koja otklanja simptome). Lekari preporučuju primenu antipiretika (lekovi za snižavanje telesne temperature) i lekova koji će omogućiti lakše iskašljavanje. Ponekad je potrebno duže vreme da bi se bolesnik oporavio od virusne nego od bakterijske pneumonije. PrognozaPrognoza zavisi od više faktora. Pre svega od imunog stanja organizma bolesne osobe, starosne dobi, uzročnika, težine bolesti i prisutnosti nekih drugih hroničnih bolesti. Zato je neophodno da se starije osobe zdravo hrane, odmaraju i vode računa o opštem zdravlju, a da se i na prvu pojavu simptoma obrate lekaru. Važan faktor u prevenciji je i pravovremena vakcinacija. Posebno tešku kliničku sliku imaju pušači zbog već kompromitovane plućne ventilacije, i stoga se preporučuje prestanak pušenja kod ovih bolesnika. Reference
preuzmi seminarski rad u wordu » » » |