Primarni sifilis
Etiopatogeneza
Sifilis
je infektivna, seksualno
prenosiva bolest koju uzrokuje mikroaerofilna spiroheta Treponemapallidum.
To je spiralna (12 - 18 zavoja), pokretna bakterija koja se ne moe
kultivisati na vještackim hranjivim podlogama.Obavezni je tkivni
parazit i osjetljiva je na visoke temperature, isušenja i hemijska
sredstva.
Sifilis se obicno (95% slucajeva) prenosi seksualnim putem. Moe
se prenijeti i transfuzijom krvi (krv darovana tokom rane faze), a moe
se prenijeti i transplacentarno sa inficirane majke na fetus.
Sifilis je javlja po cijelom svijetu. U SAD se javlja oko 10.000 slucajeva
godišnje. Stopa sifilisa je viša u urbanim nego u ruralnim podrucjima,
a broj slucajeva raste najrapidnije kod muških homoseksualaca. Pošto
ljudi mogu ne znati da su inficirani sifilisom, u mnogim zemljama se trai
testiranje prije sklapanja braka. Sve trudnice koje prime prenatalnu njegu
u Americi podlijeu skriningu na sifilis, kako bi se sprijecio kongenitalni
sifilis koji nastaje prenosom s majke na novorodence.Sifilis karakterišu
epizode aktivne bolesti sa meduperiodima latencije. Aktivne epizode su
primarni sifilis (inicijalno razdoblje), sekundarni (rezolutivno razdoblje)
i tercijarni stadij (razdoblje destruktivnih sifiliticnih manifestacija).
Pošto se dijagnoza najcešce postavi nakon pregleda konih
lezija, dermatolozi su priznati kao eksperti u dijagnozi i lijecenju sifilisa.
Primarni stadij sifilisa
Nakon infekcije, spiroheta rapidno penetrira kroz intaktnu sluznicu ili
kroz mikroskopske dermalne abrazije i, unutar nekoliko sati, ulazi u limfotok
i krv i uzrokuje sistemsku infekciju. Takoder se širi i u okolna
tkiva per continuitatem. Sifilis je, dakle, od samog pocetka opšta
infektivna bolest. U roku par sati od inokulacije u kou ili sluzokou
T. pallidum se moe naci u regionalnim limfnim cvorovima.
Iako je od samog pocetka opšta infektivna bolest, u prvo vrijeme
bolesnik nema nikakvih znakova koji bi to pokazali, jer T. pallidum ne
luci egzotoksine, a specificna antitijela još nisu stvorena. Medutim,
na mjestu ulaska spirohete u kou ili sluzokou, razvija se
lokalna upalna reakcija.
Neovisno stadiju i lokaciji lezija, primjecene su dvije histopatološka
znaka sifilisa: obliterativni endarteritis i mononuklearni infiltrati
bogati plazma celijama. Endarteritis je uzrokovan vezanjem spiroheta na
endotelne zidove, posredstvom vezivanja domacinovih molekula fibronektina
na površinu spiroheta. Rezultujuci endarteritis nakon izljecenja
ostavlja formacije oiljnog tkiva.
Mononuklearni infiltrati reflektiraju hipersenzitivnost odloenog
tipa na T. pallidum, a kod izvjesnih pojedinaca javlja u tercijarnom sifilisu
ovaj odgovor senzitiviranih T limfocita i makrofaga rezultira gumatoznim
ulceracijama i nekrozama. Antigeni T. pallidum indukuju kod domacina produkciju
treponemalnih antitijela i nespecificnih reagin antitijela. Imunitet na
sifilis je nekompletan. Na primjer, humoralni i celularni imunitet domacina
mogu sprijeciti formiranje primarne lezije (šankra) kod naredne infekcije
sa T. pallidum, ali su nedovoljni da ociste organizam. Ovo moe biti
zbog toga što vanjski omotac spirohete ne posjeduje imunogene molekule,
ili moe biti zbog prilagodbe nanie T helper celija TH1 klase.
Primarni kompleks
Primarni kompleks cine ulcus durum i scleradenitis.
Ulcus durum
Dakle, na mjestu prodora mikroorganizma u sluznicu ili kou, obicno
nakon 2 - 3 sedmice, razvija se upalni infiltrat koji rezultira pojavom
male crvene papule, i endarteritis obliterans -mali krvni sudovi bivaju
promijenjeni u smislu zadevljanja endotela i fibroblasticke proliferacije,
što rezultira slabijom opskrbom papule krvlju koja onda ulcerira.
Tako nastaje tvrdi ulkus (ulcus durum) ili tvrdi šanrk, koji je ovalnog
ili krunog oblika, tvrd kao da je od hrskavice, plitak sa oštro
definisanim granicama i lagano izdignutim rubovima. Ulkus moe biti
osjetljiv na palpaciju, ali je spontano bezbolan. Baza ulcera je ravna
ili granulirana, prekrivena seroznomutnom sluzi (tzv. slaninasto dno).
Kako se u 95 % slucajeva sifilis prenosi seksualnim kontatktom, to je
u najvecem broju slucajeva ulcus durum lokalizovan na genitalijama. Kod
muškarca je to najcešce na glansu i prepucijumu , a kod ena
na velikim i malim labijama . Moguca je i ekstragenitalna lokacija kod
seksualnog prenosa, npr. na jeziku , usni , usnoj šupljini, bradavici
dojke, perianalno ili na prstima . Bitno je napomenuti da se ovo obljenje
moe prenijeti i sa pacijenta na lijecnikam npr. ginekologa, akušera
ili babicu. Tada se ulcus durum moe naci lokaliziran na prstima
ruku.
Ovdje je opisan klasican izgled tvrdog ulcera ali, mnogi sifilisni ulceri
nisu "klasicni" ili tipicnog izgleda, i svaki ulcer koji se
pojavi na genitalijama mora biti pregledan od strane dermatovenerologa.
U atipicne oblike ubrajaju se nekroticni ulkus (duboka ulceracija prekrivena
nekroticnim dnom), gigantski ulkus (veceg obima), ili oedema induratum,
kada okolno rahlo tkivo, zbog infekcije limfnih kapilara, postane edematozno
u tolikoj mjeri da pokrije ulkus gotovo u cijelosti.. Ulcus durum je najcešce
solitarni, ali nije iskljucena ni pojava multiplih ulkusa.
Bitno je spomenuti da ulceri koji se javljaju na usnama, cerviksu, analnoj
regiji, ili unutar usta, mogu proci neopaeno jer su bezbolni i nisu
lako vidljivi.
Ako se ne tretira. šankr tipicno spontano zacijeli u roku 4 - 6
sedmica, što je posljedica lokalne tkivne odbrane. Moe ostaviti
tanak, malo udubljen hiperpigmentisan oiljak. Ovo je kraj primarnog
stadija. Spiroheta se nastavlja umnoavati u tijelu, ali bez mnogo
vanjskih dokaza bolesti do pojave drugog stadija.
Nakon oko sedam dana od pojave tvrdog šankra javlja se oticanje
regionalnih limfnih cvorova, koje se prvo javlja na ipsilateralnoj strani,
a potom i obostrano. Uvecani limfni cvorovi su palpabilni,velicine lješnika,
tvrdi, bezbojni, pokretljivi. Naziv scleradenitis potice od tvrdoce uvecanih
limfnih cvorova.
Dijagnostika primarnog stadija sifilisa
Primarni stadij sifilisa dijeli se na dvije faze: seronegativna i seropozitivna
faza.
Seronegativna faza
Kako se ovoj fazi organizam domacina još nije stvorio antitijela,
serološke reakcije na sifilis su negativne. U ovoj fazi se uz anamnezu
i klinicku sliku za dijagnoza sifilisa mora uraditi i mikroskopiranje
u tamnom polju. Kao materijal za mikroskopiranje uzima se kap seruma sa
dna ulkusa koje je prethodno ocišceno od naslag. Na tamnoj podlozi
mogu se vidjeti pokretne spirohete. Ako je ulcus durum prethodno lijecen
nekim dezinficijensima ili antibioticima, pa cak i nekim indiferentnim
sredstvima kao što je oblog od kamilice, nalaz na T pallidum moe
biti negativan, jer se površne spirohete, pod utjecajem navedenih
sredstava, povuku dublje u tkivo ili bivaju uništene, dok se duboke
i dalje nesmetano razmnoavaju.
Seropozitivna faza
Obicno nakon trece sedmice od pojave tvrdog ulkusa, u napadnutom organizmu
dolazi do produkcije antitijela na lipoidne antigene. To su reagini ili
antilipoidna antitijela koji ne dovode niti do razaranja treponema niti
do sprecavanja reinfekcije. Ova antilipoidna antitijela nisu specificna
za sifilis, ali se njihovo dokazivanje ipak koristi u ovoj fazi. Reakcije
kojima se dokazuju anitilipoidna antitijela su RVK - reakcija vezivanja
komplementa (Wassermannova reakcija) i flokulacioni testovi koji su jako
osjetljivi. Pošto razliciti agensi mogu dovesti do oslobadanja lipida
iz razlicitih celija bolesnika na koja se mogu stvoriti antilipoidna antitijela,
moguca je pojava lano pozitivnih rezultata testova. Lano pozitivni
rezultati javljaju se u nekim fiziološkim stanjima kao što su
trudnoca, puerperij, ponekad i menstruacija, te u oboljenjima kao što
su infektivna mononukleoza, morbili, varicele, infekcije gornjih respiratornih
puteva, infektivni hepatitis, virus pneumonije, malarije, lepra. Zbog
toga dokaz antilipoidnih antitijela ne moe posluiti kao apsolutni
kriterij za dijagnozu sifilisa.
Diferencijalna dijagnoza
• genitalni herpes simpleks
• balanitis erosiva circinata
• genitalne promjene kod skabijesa,
• mehki ulkus,
Terapija primarnog stadija sifilisa
Sifilis se danas efikasno lijeci antibioticima, kao što su penicillin
G benzatin, doksiciklin ili tetraciklin (za pacijente koji su alergicni
na penicilin). Trajanje tretmana ovisi o obimu sifilisa i faktora kao
što su opšte zdravlje pacijenta.
U terapiji sifilisa primjenjuju se dvije sheme lijecenja: klasicna šema
koja podrazumijeva diskontinuirano lijecenje kurama penicilina koje se
ponavljaju u odredenim vremenskim razmacima, i šema jednokratnog
kontinuiranog lijecenja.
Sifilis u trudnoci: Kao lijek izbora preporucen je penicilin. Tetraciklini
se ne smiju koristiti buduci da su toksicni za fetus, a eritromicin moe
biti neuspiješan u sprecavanju prenosa kongenitalnog sifilisa na
fetus. Individue alergicne na penicilin bi idealno trebale biti desenzitivirane,
a onda lijecene penicilinom.
Nekoliko sati nakon tretmana ranog stadija sifilisa, pojedini pacijenti
mogu imati takozvanu Jarish-Herxheimerovu rekaciju, koju uzrokuje imuna
reakcija na raspadne proizvode treponema. Simptomu ove reakcije ukljucuju:
• groznicu
• visoku temperaturu
• glavobolju
• nauzeju
• opštu slabost
• bolove u zglobovima
• bolove u mišicima
Ovi simptomi obicno nestaju u toku 24 sata.
Testovi krvi po izljecenju moraju se vršiti nakon 3, 6, 12, i 24
mjeseca kako bi se osiguralo da je infekcija eliminisana. Apstinencija
od seksualnog kontakta je neophodna dok je prisutan šankr, a kondomi
se moraju koristiti dok dva uzastopna testa ne ukau da je infekcija
izlijecena. Seksualni partner se takoder treba lijeciti. Sifilis je ekstremno
zarazan u primarnom i sekundarnom stadiju.
Prognoza
Sifilis se moe izlijeciti u potpunosti ako se dijagnosticira rano
i intenzivno tretira.
Komplikacije
CNS je napadnut rano u infekciji; tokom sekundarnog stadija, pregledi
pokazuju da preko 30% pacijenata ima abnormalne nalaze u cerebrospinalnoj
tecnosti. Tokom prvih 5-10 godina nakon infekcije, u principu oboljevaju
meninge i krvni sudovi, rezultirajuci meningovaskularnim neurosifilisom.
Kasnije dolazi do oštecenja parenhima mozga i kicmene modine,
rezultirajuci parenhimatoznim neurosifilisom.
• sekundarni sifilis
• tercijarni sifilis
• kongenitalni sifilis
• neurosifilis
• kardiovaskularni sifilis
• sifiliticni meningitis
Prevencija
Promiskuitetne osobe ili osobe ciji su partneri promiskuitetni
su pod rizikom.
Apstinencija od seksualne aktivnosti je jedina apsolutna
prevencija.
Seks sa zaštitom je sljedeci najpouzdaniji metod prevencije.
Sifilis je bolest koja se po zakonu obavezno prijavljuje.
Literatura
1. Mutevelic-Arslanagic, Naima «Dermatovenerologija», 1989.
2. http://www.dermnet.com/
3. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000861.htm
4. http://www.emedicine.com/derm/topic413.htm
PROCITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi seminarski
rad u wordu » » »
Besplatni
Seminarski Radovi
|