|
Kalendari - nekad i sad
Reč kalendar potiče od latinske reči calendarium,
koja označava registar kamata, odnosno računovodstvenu knjigu.Sama reč,
pak, očigledno potiče od reči calendae ( ili grčki kalendae),
što je naziv za prvi dan u mesecu, po starom republikanskom kalendaru.Na
taj dan su proglašavani dies fasti (neradni dani namenjeni svečanostima)
i dies nonfasti (pazarni,radni dani) u mesecu.
Kalendar se obično definiše kao sistem za podelu vremena u (duže) intervale
poput dana,meseci i godina i rasporedjivanje tih podela u definisan red.Kalendari
se pre svega sastavljaju radi uredjivanja civilnog života,jer bi bilo
prilično nepraktično da danas živimo u nekom 2.567.824 danu.
Kalendari su kroz istoriju zadavali velike muke kako astronomima,tako
i običnom narodu.Bilo je raznih pokušaja utvrdjivanja pravila za pravljenje
kalendara.Mnogi od njih su bili toliko nepravilni da su dovodili do raskoraka
sa stvarnim tokom vremena. Koliki je značaj kalendara ilustruje i činjenica
da još uvek postoji i koristi se oko 40 različitih kalendara. Srešćete
i najveće intelektualce današnjice koji sa beskompromisnom tvrdoglavošću
i ubeđenjem koriste vrlo nefunkcionalne, ali ''njihove'' kalendare. Nijedan
pokušaj konvencionalne unifikacije na osnovi dobre volje i naučno-stručnog
opravdanja nije u svetu dobio veću podršku i realizaciju od nekoliko desetina
procenata svetske populacije.
Na početku ćemo definisati pojmove vezane
za prividno dnevno kretanje nebeske sfere, prividno godišnje kretanje
Sunca i prividno kretanje Meseca,da bi utvrdili pravila za računanje sa
većim razmacima vremena.
”Neka na slici tačka S predstavlja centar Sunca,
PIAIIIP godišnju putanju Zemlje oko Sunca.Zamislimo li u tački S na ravan
Zemljine putanje podignutu normalu SV i povučenu pravu SN,paralelnu osi
Zemljine rotacije, onda nam ugao VSN predstavlja nagib Zemljine ose ili
kosinu ekliptike.Ravan E položena kroz prave SV i SN stoji normalno na
ravni Zemlje iseče je duž prave II IV.Tačke II i IV predstavljaju ,kao
što je lako uvideti solsticijalne položaje Zemlje na njenoj putanji.Solsticijum
je vreme kad Sunce dostiže svoj najviši položaj iznad ekvatora(21.jun
ili 21.(22.)decembar).Prava povučena u ravni te putanje, normalno na pravu
II IV preseca tu putanju u tačkama I i III, koje nam predočavaju ekvinocijalne
položaje Zemlje.Ekvinocijum ili ravnodnevnica
je vreme kada je obdanica jednaka noći.Sunčevi zraci su upravni na polutar,
krug osvetljenosti prolazi kroz polove.Tačke ekvinocijuma su 20.(21.)
mart,kada počinje proljeće i 21.(22.) septembar kada počinje jesen severno
od polutara.”[3]
Tropska godina (Sunčeva godina) je vremenski
period, koji protekne izmedju dva uzastopna prolaska Sunca kroz prividne
fiksne tačke ekvinocijuma ili solsticijuma.Pojam koji takodje ima veliki
značaj za pravljenje kalendara je sinodički mesec ili lunacija.
Sinodički mesec ili lunacija predstavlja kompletan
ciklus mesečevih faza posmatrano sa Zemlje.
Postoje dva metoda za pravljenje
kalendara: jedan se bazira na Mesečevom kretanju, a drugi koristi Sunce
i njegovo prividno kretanje po nebu. Sunce nam daje godinu – kalendar
sa godišnjim dobima – ali najstariji kalendari koje poznajemo su bili
ipak zasnivani na kretanju Meseca. Vremenski periodi koji su određeni
pomoću Meseca ne odgovaraju tačno onim dobijenim posmatranjem Sunca i
to dovodi do pojave problema oko utvrđivanja i prikazivanja datuma Uskrsa
u odgovarajućim terminima našeg solarnog kalendara.
Osnovni elemenat u računanju vremena u svim kalendarima,
ona jedinica čiji zbir čini jednu godinu, jeste dan. U naše vreme je uobičajeno
da se danom smatra vreme proteklo između dve ponoći ali tako nije bilo
i u dalekoj prošlosti. Astronomi su, na primer, od II veka pa sve do 1925.
godine računali jedan dan kao vreme proteklo od podneva jednog dana pa
do podneva sledećeg dana.
U starim civilizacijama kao i u mnogim primitivnim narodima, gde su međusobne
komunikacije sa drugim plemenima ili kulturama bile retke, različite metode
računanja dana nisu predstaljale neku teškoću jer je svako u svojoj sredini
znao o čemu se radi bez obzira od kad do kad se sâm period računao. Vavilonci,
Jevreji kao i stari Grci su, na primer, računali dan od jednog zalaska
Sunca do sledećeg zalaska. Kroz dugu istoriju ljudske civilizacije i sama
podela dana je imala puno varijanti. U drevnom Vavilonu, a kasnije u Grčkoj
na primer, astronomski dan je bio drugačije izdeljen od gradskog, civilnog,
koji se, kao i u drugim starim kulturama, delio na "časove".
Dužina tih časova nije bila 60 minuta kao danas i nije bila konstantna,
već je varirala sa promenama godišnjih doba. Podelu dana na 2 x 12 časova,
odnosno 24 časa, ostavili su nam u nasleđe drevni Vavilonci, kao deo sumerskog
seksagesimalnog sistema računanja, baziranog na gradaciji broja 60 (5
x 12 = 60), a ne na decimalnoj (dekadnoj) gradaciji, gradaciji broja 10,
koju mi danas koristimo.
Problem svih kalendara u ljudskoj istoriji bio je u tačnom utvrđivanju
broja dana u toku jedne godine. Jako davno je bilo utvrđeno da godina
ne traje ceo broj dana, što je dovelo do toga da su kalendarske godine
najčešće bile kraće od prirodne, astronomske godine. Tropska godina prosečno
traje 365,24218967 dana ili 365 dana 5 sati 48 minuta i 46 sekundi. U
računima se uzima da tropska godina traje 8765,81256 časova ili 3,1567
x 107 sekundi.
Još stari narodi su podelili godinu na mesece jer je godina, navodno,
predugačka vremenska jedinica, te je zbog toga nezgodna za praćenje radnji
i događaja koji traju mnogo kraće.Takvo shvatanje nameće stav da su ljudi
najpre definisali godinu, a zatim je podelili na mesece. Po svoj prilici,
bilo je obrnuto.Mnogo je ljudima u prošlosti bilo lakše da prate Mesečeve
mene i da pomoću njih računaju vreme. Bilo je sasvim prosto ustanoviti
koliko dana prođe od jednog mladog Meseca do drugog ili od jednog punog
Meseca do sledećeg. Taj ciklus kretanja Meseca oko Zemlje traje približno
29 ½ dana, pa pošto nije mogućno podeliti dan tako da jedna polovina pripadne
jednom mesecu, a druga drugom, drevni astronomi su računali da jedan mesec
traje 29 dana, a sledeći 30, naizmenično, cele godine.
Mi u našem jeziku koristimo istu reč mesec i za Zemljin satelit i za vreme
od (oko) 30 dana (engl. Moon i month). Lunacija traje 29,5305889 dana
ali se računa približno 29,5 dana. Zato 12 lunarnih meseci traju 354 dana
(6 x 29 + 6 x 30 = 354), što je za 11 dana manje od tropske (proste) godine,
odnosno 12 dana od prestupne. Zato je uobičajeno je da se takva godina
od 12 lunarnih meseci naziva lunarnom godinom,
da bi se tako odmah predočio evidentirani manjak od 11 dana u odnosu na
tropsku godinu.
Smatra se da su još stari Haldejci( Haldeja, nizija u donjem toku
sliva Tigra i Eufrata, u kojoj je stvorena jedna od najstarijih civilizacija.
Haldejsko carstvo je osnovano oko 2700 p.n.e. od strane kraljeva grada
Akada) u III ili u IV milenijumu pre Hrista koristili lunarnu godinu podeljenu
na 12 meseci. Od toga je šest meseci bilo sa 29, a šest sa 30 dana, što
je ukupno činilo godinu od 354 dana. Primetivši da ovaj broj ne odgovara
trajanju stvarne (prirodne ili kako mi danas kažemo, tropske ili sunčeve)
godine, njihovi žreci su uveli svake treće godine prestupnu godinu koja
je imala 13 meseci, ne bi li tako svoj kalendar doveli u sklad sa prirodom.Drevni
grad Vavilon, prestonica Vavilonijeu Mesopotamiji, koji se prvi put pominje
oko 4000 p.n.e., bio je dugo vremena centar napretka i nauke, posebno
astronomije. Poznata je iz istorije biblijska Vavilonska kula koja je
služila kao astronomska opservatorija. Vavilonci su godine određivali
tako što su se oslanjali na kretanje Meseca. I njihova je godina imala
12 meseci ali su svi meseci imali po 30 dana, što je činilo ukopno 360
dana. To je bilo znatno preciznije ali je još uvek nedostajalo 5 dana
do 365, te su i oni uveli prestupnu godinu sa 13 meseci. Taj mesec je
imao 25 dana i dodavan je svakoj petoj godini.To narušavanje harmonije
od 12 meseci sa po 30 dana dodavanjem svake pete godine tog trinaestog
meseca, u narodu je smatrano kao predznak nesrećâ. Tog meseca se niko
nije prihvatao nekog ozbiljnijeg posla. Ta praznoverica se održala do
današnjeg dana verovanjem da je broj 13 donosi nesreću.Već tada je Vavilonski
kalendar postao solarni, jer su svi njihovi meseci imali po 30 dana, a
ne kao kod Haldejaca 29 i 30.
I egipatski kalendar je vremenom izgubio svoju vezu sa lunarnim, a pogotovu
kasnije iz njega izvedeni julijanski kalendar. Kada ga je 45 p.n.e. Cezar
ozakonio, to je bila prepravljena verzija solarnog, a ne lunarnog kalendara.
Taj kalendar je sve do 8. g. p.n.e. imao 12 meseci u godini sa naizmeničnim
brojem dana u mesecima od 30 odnosno 31 dan; izuzetak je bio jedino februar
sa 29 dana, odnosno sa 30 u prestupnoj godini.Današnji broj dana u mesecima,
kao što ćemo već videti, uveden je u vreme Oktavijana Avgusta.
Gregorijanski kalendar, koji se danas najmasovnije upotrebljava u svetu,
kao i julijanski iz koga je nastao, jeste solarnog tipa. Međutim, današnji
muslimanski kalendar je potpuno lunarni, dok je jevrejski kombinacija
solarnog i lunarnog: podseća na vavilonski, jer u prestupnoj godini dodaju
13. mesec. To isto rade i Kinezi u svom kalendaru.U svim kalendarima,
meseci kao vremenske jedinice sadrže ceo broj dana – 29, 30 ili 31. Međutim,
ima i izuzetaka: indijski crkveni kalendar ima mesece čija je dužina trajanja
od 29,2 do 31,2 dana.
Reformator rimskog kalendara je Cezar (100 – 44 p.n.e.), najčuveniji
vojskovođa slavne rimske imperije. Reforma je izvršena po sugestijama
egipatskog matematičara i astronoma, čuvenog Sosigena iz Aleksandrije,
a po Juliju Cezaru se i danas naziva julijanski kalendar.
Za osnovu julijanskog kalendara uzeta je sunčeva ili tropska godina, za
koju smo rekli da je vremenski period koji protekne između dva uzastopna
prolaska Sunca kroz prividne fiksne tačke na njegovoj putanji, a koje
mogu da budu tačke ekvinocijuma ili solsticijuma. Godina je bila podeljena
na 12 meseci, od kojih je šest bilo sa po 31 dan, šest sa 30, a jedan
sa 29 dana. Početak godine, koji je do tada bio 1. marta, promenjen je
i prebačen na 1. januar.Ovako podeljena na mesece, godina je imala 365
dana ( 31x7 + 30x4 + 28x1 = 365 ). Zbog toga je odlučeno da svaka četvrta
godina ima jedan dan više (366 dana) i da bude prestupna. U prestupnoj
godini mesec februar je imao 30 umesto normalnih 29 dana.Uvođenjem prestupne
godine, postignuto je da svaka četvrta godina bude duža za jedan dan,
što je dovelo do toga da je sada prosečna dužina godine iznosila 365,25
dana, odnosno 365 dana i ¼ dana (što iznosi 365 dana i 6 časova). Time
se postiglo da je kalendarska godina bila duža od prirodne za razliku
od 365,2500 – 365,2422 tj. za 0,0078 dana. Kada se to preračuna u minute,
ta razlika iznosi 11 minuta i 13,92 sekunde. Obično se u računima uzima
da je razlika 11 min. 14 sec.
Ipak, čak i zbog ove naoko male razlike, nekoliko stotina godina od njegovog
usvajanja, ljudi bliski crkvi su zapazili da se zakonski kalendar ne poklapa
sa prirodnim. Zakonski ide napred! Takođe, greška u kalendaru je dovodila
i do netačnog određivanja datuma Uskrsa i ostalih praznika. Julijanska
godina je bila duža od prirodne za 11 min. 14 sec., što je za proteklih
400 godina, koliko je prošlo od Cezarevog usvajanja kalendara, dovelo
do toga da je kalendarska godina bila duža za čitava 3 dana. Za tih 400
godina ona je "žurila" za 4492,8 minuta, ili preračunato, 3
dana, 2 sata, 52 minuta i 48 sekundi! Za sledećih 400 godina ta razlika
bi narasla i iznosila bi 6 dana, 5 sati, 45 minuta i 36 sekundi. To je
značilo da na svakih 100 godina kalendarska godina biva duža od prirodne,
kosmičke godine, za 18 h 43' 12''.Tako je 325. godine, kalendarska, julijanska
ravnodnevica padala 24. marta, dakle 3 dana posle stvarne, 21. marta.
Videli smo da je srednja julijanska godina duža od prirodne (tropske) za ~11 minuta i 14 sekundi. Pošto se ta razlika stalno akumulira, ona za približno 128 godina iznosi 1 dan.Za 400 godina ta razlika naraste na 3 dana 2 sata 52 minuta i 48 sekundi, a za 800 godina naraste na 6 dana 5 sati 45 minuta i 36 sekundi. Da zvanični kalendar ne bi išao (žurio) ispred prirodnog, bilo je potrebno izvršiti njegovu prepravku.Rimski papa Gregorius (Grgur) XIII je 24. februara 1582. godine obznanio reformu do tada postojećeg, julijanskog kalendara, predloženu od strane nemačkog jezuite i astronoma Christophera Claviusa,a uz pomoć napuljskog astronoma i fizičara Aloysiusa Liliusa. Papina bula (ili dekret) koji je sadržavao tu reformu nazvana je Inter Gravissimas, po prve dve reči u tom tekstu. Te reči na latinskom jeziku znače "među najvažnijim …"
Donešene su sledeće odredbe:
1. Kada je papa 1582. godine promenio kalendar, prolećna
ravnodnevica (21. mart) je padala čitavih 10 dana posle ovog astronomskog
događaja. Zato je odlučeno da se briše (izostavi) 10 dana iz kalendara,
tako što iza četvrtka 4. oktobra 1582. godine odmah dolazi petak 15. oktobra
1582. godine (umesto 5. oktobra!)
2. Pravilo ustanovljeno i primenjivano u julijanskom kalendaru
da je svaka četvrta godina prestupna, menja se. U novom, gregorijanskom
kalendaru prestupna je svaka četvrta, kao i sekularne godine (godine stoleća,
one koje se završavaju sa 00) koje su deljive sa 400.
3. Dan viška prestupne godine stavljaće se iza 28. februara.
4. Novo pravilo za određivanje datuma Uskrsa. (Staro pravilo
bilo je bazirano na julijanskom kalendaru.)
5. Prvi dan u godini (Nova godina) biće 1. januar.
U gregorijanskom kalendaru tropska godina iznosi približno 365
97/400 dana = 365,2425 dana, a prema današnjim proračunima stvarna prosečna
dužina solarne godine iznosi 365,2421890 dana.Aproksimacija 365 i 97/400
se odnosi na 97 prestupnih na svakih 400 godina.Razlika iznosi 0,2425
– 0,2421890 = 0,00031 dan ili kada bi preračunali u sekunde, ta bi razlika
iznosila: 0,00031 x 86.400 = ~26 sekundi.Za toliko je prosečna gregorijanska
duža od prosečne tropske godine? Prostim računom se dobija da će ta razlika
da se akumulira do vrednosti od 1 dan tek za 86.400 : 26 = ~3.320 godina,
odnosno da bi se tropska godina pomerila za 1 dan u odnosu na dati kalendar.Međutim,
znamo da će oko 5000–te godine solarna godina trajati 365,24201 dan, pa
će razlika između kalendara i tropske godine biti povećana na 0,00059
dana. To nam jasno govori da vremenom gregorijanski kalendar postaje sve
netačniji.
Već smo rekli da gregorijanski kalendar ima 97 prestupnih godina na svakih
400, a ne 100 kao julijanskiSvaka godina koja je deljiva sa 4 jeste prestupna.Međutim,
svaka godina deljiva sa 100 (sekularna ili vekovna godina) nije prestupna
godina.Dakle, svaka godina deljiva sa 400 je prestupna godina.Tako imamo
da sekularne godine 1700., 1800., 1900., 2100., 2200., itd nisu prestupne
ali zato jesu 1600., 2000., 2400., itd.
Svaka kalendarska godina je u odgovarajućoj vezi sa zlatnim
brojem. Obzirom da se odnos između mesečevih mena (faza)
i dana u kalendaru tokom jedne godine ponavlja u ciklusu od 19 godina,
odnosno potrebno je 19 godina da jedna mesečeva mena padne ponovo u isti
dan, prirodno je napraviti vezu brojeva koji se nalaze između 1 i 19 (uključijući
i njih) i kalendarske godine. Taj odnos je nazvan zlatni broj i izračunava
se ovako:
Zlatni broj = (broj godine mod 19) + 1
Najznačajniji od svih ranih pokušaja da se obezbedi nekakva proporcionalnost
između religijskog lunarnog kalendara i tropske godine bio je tzv. Metonov
ciklus. Njega je 432 p.n.e. otkrio i formulisao grčki astronom
po imenu Meton iz Atine. On je (radeći zajedno sa drugim atinskim astronomom
Euctemonom) izveo čitav niz posmatranja vezanih za solsticijum, mereći
kada je dužinu podnevne senke štapa – kazaljke gnomona (Sunčani časovnik
sa vertikalnim štapom; od oko 3500 p.n.e.) najveća odnosno najmanja, da
bi time odredili dužinu trajanja tropske godine. Uzimajući da sinodički
mesec tj. jedna lunacija ili lunarni mesec traje prosečno 29 ½ dana, izračunali
su tada da razlika između 12 takvih lunacija i njihove tropske godine
koju su izmerili iznosi 11 dana.To neslaganje je moglo biti neutralisano
ubacivanjem (interkalacijom) još jednog meseca u kalendaru svake treće
godine koji bi imao 33 dana. Ipak, želeći da iznađu jedno dugoročno pravilo
o usklađivanju lunarne i tropske godine, Meton i Euktemon su računom došli
do 19–ogodišnjeg ciklusa. Meton je kalendar podelio u periode od po 19
godina, a svaku godinu označio brojem od 1 do 19 i zaključio da će mlad
Mesec uvek pasti u isti dan u godinama koje su označene istim brojem (Zlatni
broj).Ciklus sadrži 12 godina, od kojih svaka ima po 12 lunarnih meseci
i 7 godina od kojih svaka traje 13 lunacija – ukupno 235 lunacija. (12
x 12 + 7 x 13 = 144 + 91 = 235). Trinaesta lunacija je bila poznata kao
ubačeni (embolični) mesec.Ako uzmemo da ovih 235 lunacija sačinjava 110
"krnjih" meseci od 29 dana i 125 "punih" meseci sa
po 30 dana, dobićemo ukupno (110 x 29) + (125 x 30) ili 6940 dana.Za period
od 19 godina, razlika između lunarnog kalendara (6940dana) i solarnog,
od 365dana (19 x 365 = 6935 dana) iznosila je svega 5 dana, što je mnogo
manje od do tada izmerenih 11 dana razlike svake godine, tako da je prosečna
vrednost za tropsku godinu bila ne više 365 dana, već 365,263 dana. Time
se dobila mnogo tačnija vrednost tropske godine nego što je bilo po kalendaru
do tada.
Ovo rešenje je oduševilo stare Atinjane, pa će jedan broj, kojim je označena
tekuća godina u Metonovom ciklusu, ubuduće biti napusan zlatnim slovima
na crkvenim stubovima. Da li zbog toga ili zbog važnosti otkrića, tek
taj broj je nazvan Zlatni broj godine.Značaj Metonovog ciklusa je bio
u tome što se kao konačno pravilo prihvatilo rešenje da se svake treće
godine u lunarni kalendar ubacuje interkalarni mesec, da bi se time održao
korak sa ciklusom solarnog kalendara. Tako precizno izračunata dužina
tropske godine, korišćena je u jevrejskom kalendaru i u kalendaru hrišćanske
crkve; uticala je i na indijska astronomska učenja.Savremeni proračuni
su pokazali da 235 lunacija (sinodičkih meseci) imaju 6939 dana i 16,5
časova, a da ciklus od 19 solarnih godina ima 6939 dana i 14,5 časova.
Razlika je svega 2 sata.
Metonov ciklus je poboljšao grčki astronom Callipus (Callippus iz Cyzicusa,
danas grad na Mramornom moru u Turskoj, (oko 370–300 p.n.e.), verovatno
najistaknutiji astronom svog vremena. Dodao geocentričnom sistemu Merkurovu
i Venerinu sferu).On je formirao tzv. Kalipusov period, koji je predstavljao
četvorostruki Metonov ciklus. On sadrži 4 x 19 = 76 godina, odnosno 4
x 235 = 940 lunarnih meseci. Umesto da ima ukupno 440 meseci od 29 dana
i 500 meseci sa 30 dana, Kalipusov period sadrži 441 nepunih meseci i
499 punih meseci, čime je smanjio dužinu četiri Metonova ciklusa za 1
dan.Na taj način se dobija ukupno:
(441 x 29) + (499 x 30) = 27.759 dana.
Ako se ovaj broj podeli sa (19 x 4) = 76, dobija se tačno 365,25 dana.
Hipparchos (Hipparchus sa Rodosa, grčki astronom i matematičar rođen 146.,
a umro posle 127 p.n.e.), je bio možda najveći posmatrač među astronomima
antike. Posmatrajući zvezdu Spiku u sazvežđu Device on je, preko 150 godina
pre ostalih, prvi utvrdio da tačka ravnodnevice, tj. mesto gde ekliptika
(sunčeva vidljiva putanja) preseca nebeski ekvator (nebeski ekvivalent
Zemljinom ekvatoru), nije neka fiksna tačka u prostoru, već da se lagano
pomera u pravcu zapada. To pomeranje je veoma sporo, ne više od 2°na 150
godina i naziva se precesija ravnodnevice.Kalendarski, ovo je bilo veoma
važno otkriće, jer se tropska (sunčana) godina određuje prema ravnodnevici,
a precesija smanjuje vrednost koju je izračunao Kalupus. Hiparh je time
dobio vrednost tropske godine od 365,242 dana, što je neverovatno blizu
današnjem proračunu od 365,24218967 dana.Takođe je izračunao i preciznu
dužinu lunacije koristeći veliku godinu, četiri Kalipusova perioda. Došao
je do vrednosti od 29,53058 dana, što je ponovo jako blizu danačnjoj vrednosti
od 29,53059 dana.
Milutin
Milanković (1879 - 1958) je po profesiji bio građevinac,
astronom, matematičar, geofizičar, ali iznad svega utemeljivač moderne
klimatologije i klimatskog modeliranja.Radio je i kao profesor na Beogradskom
univerzitetu.Milankovićev značaj za nauku je u rangu sa dostignućima naših
velikih naučnika, poput Tesle, Pupina, Cvijića, Mike Alasa ili Pančića,
ali i drugih naučnika iz čitavog sveta.
Milankovićev kalendar je do sada najpreciznije urađen
kalendar. Gregorijanski je sadržavao dva krupna nedostatka: za godinu
je uzimano da ima 365 i 1/4 dana i da 235 lunarnih meseci predstavlja
tačno 19 solarnih godina. Milanković je svoj kalendar bazirao na anulaciji
tadašnjih 13 dana, novi kalendar je doveden na isti datum kao Gregorijanski,
prestupne godine mogu biti one koje su deljive sa 4 bez ostatka, a sekularne
godine biće samo onda prestupne ako njihov broj vekova kada se podeli
sa 9 daje ostatak 2 ili 6. Sve ostale sekularne godine su proste, što
daje potpunu preciznost do 2 800. godine, odnosno do tada ne može
biti nikakvog razmimoilaženja sa sadašnjim Gregorijanskim kalendarom.
Razlika između Milankovićeve i tropske godine iznosi svega 2 sekunde godišnje
Ovako koncipiran Milankovićev kalendar je trebalo korigovati tek posle
28 800 godina, ali, nažalost, ni do dana današnjeg, iako je u suštini
prihvaćen na Svepravoslavnom kongresu 30. maja 1923. godine u Carigradu,
nikada nije zaživeo.
Zaključak
A sada da se udaljimo za trenutak od astronomske stvarnosti i odemo
u područje pretpostavki tipa "šta bi bilo kad bi bilo …".Kada
bi Mesečeva orbita bila samo malo duža, pa da njegovo obilaženje oko Zemlje
sa zapada na istok traje 30 umesto 29,53059 dana, što bi za 11 časova
15 minuta i 57 sekundi produžilo sadašnje vreme obilaska Meseca oko Zemlje,
onda bi 12 lunarnih meseci činilo godinu od 360 dana.Da bi sunčana godina
trajala 360 dana, bilo bi potrebno da se Zemljina orbita smanji i da njen
obilazak oko Sunca bude kraći za 5,2422 dana.Tada bi svi meseci imali
po 30 dana i ne bi bilo potrebe za prestupnim godinama. Tada bi nestale
razlike između solarnog i lunarnog kalendara. Postojao bi samo jedan jedinstveni
kalendar za ceo svet; hrišćanski, muslimanski, jevrejski, kineski … bili
bi isti.
Literatura
[1] Dr Branislav Ševarlić, Dr Zaharije Brkić, Opšta astronomija,
Naučna knjiga,Beograd,1981
[2] Milan Božić,Pregled istorije i filozofije matematike,Zavod za udžbenike
i nastavna sredstva,Beograd 2002
[3] Milutin Milanković,Istorija astronomske nauke,Naučna knjiga,Beograd,1979
[4] Milutin Milanković,Kroz vasionu i vekove,Dereta,Beograd,2002
[5] Prof. dr Stevo Šegan,Kalendari-pregledni članak,Katedra za astronomiju
Matamatičkog fakulteta,april 2003
[6] www.astronomija.co.yu/knjige/kalendar,Drago Dragović,Kalendari kroz
istoriju
PROČITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni
Seminarski Radovi
|
|