SEMINARSKI RAD IZ POVJESTI
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
„Mlada Bosna“ i Sarajevski atentatU predstojećem radu otvorit će se neka od pitanja koja su bila prekretnica kako u historiji jugoistočne Evrope, tako i svjetske historije. Obradit će se pitanja koja se tiču nekih od glavnih komponenti ovog doba, a koja se odnose na organizaciju poznatu kao „Mlada Bosna“, zatim njene aktivnosti i njene članove. Bit će riječi i o političkom stanju na prostoru Balkana ali i Evrope tog perioda, a misli se na period prvih decenija 20. stoljeće. Govorit će se i o odnosima između prisutne dvojne monarihije na tlu Bosne i Hercegovine, a misli se na Austro-Ugarsku, i ambiciozne „slobodne“ države Srbije, te njenim međusobnim narušenim odnosima, koji će rezultirati atentatom na prestolonasljednika Franju Ferdinanda. Ti odnosi će ujedno biti i povod objavljivanja rata Srbiji, od strane Austro-Ugarske, koje je kasnije dovelo do uključenja niza velikih evropskih sila i pokretanja Prvog Svjetskog rata. 2. „Mlada Bosna“„Mlada Bosna“ je predstavljala političko-revolucionarnu
organizaciju koja je bila sastavljena od mladića seljačkog porijekla,
koji su bili naklonjeni jednoj vrsti jugoslovenskog jedinstva, samostalnog
u odnosu na prisutnu Austrougarsku vlast. Ova organizacija je tražila
podršku od nacionalističkih organizacija u Srbiji, između ostalog i
Narodne odbrane, inače društva kroz koje su djelovali oficirski
članovi Crne Ruke. 3. Političko stanje na Balkanu i u Evropi prije atentataSami uzroci atentata, ako se malo detaljnije analiziraju, upućuju na
period poslije Berlinskog kongteresa iz 1878. godine, na kojem je utvrđena
nova podjela granica, te također činjenica da je Austro-Ugarska dobila
pravo okupacije Bosne i Hercegovine na 30 godina. Po tim odredbama,
teritorij Bosne i Hercegovine bi ostao pod osmanskom jurisdikcijom,
ali i po očiglednom iliti „stvarnom“ kontrolom Austro-Ugarske
monarhije. Druge balkanske zemlje, poput Srbije i Crne Gore su dobile
svoju nezavisnost. Srbija, iscrpljena balkanskim ratovima, nije željela
biti ograničena premoći Austro-Ugarske, ali joj svakako nije bilo ni
u interesu da započinje bilo kakve ratne akcije, jer nije za njih bila
ni izdaleka spremna. Srbija kao takva je trebala pomoć, jer nije bilo
nikakve druge solucije da se makne s mrtve tačke. Jedina razumna opcija
bila je savez sa Austro-Ugarskom, to jeste davanjem svojih teritorija,
izgradnjom austrijske željeznice kroz svoju zemlju i potpisivanjem trgovačkog
ugovora. Na taj način je Srbija „kupila“ svoju nezavisnost.
S druge strane Austro-Ugarska se osigurala od eventualnog spajanja Srbije
sa Crnom Gorom te njenog proširenja na Istok. Činjenica je da je Srbija
u prvom desetljeću 20. stoljeća proživljavala teško političko stanje
koje je bilo dosta burno i napeto. Borba za prevlast i unutrašnja previranja
između dinastija Obrenovića i Karađorđevića je kulminirala, što je reuzlitralo
mučkim ubistvom kralja Aleksandra Obrenovića i njegove žene Drage. Srbija
od tada počinje odstupati od svojih političkih veza sa Austro-Ugarskom,
te se počela orijentisati prema Rusiji, pod „radikalnijom“
politikom Karađorđevića. Vremenom, u Srbiji se počelo izražavati anti-austrijsko
raspoloženje. 4. Sarajevski atentatU tadašnjoj teškoj situaciji koja je vladala u političkim sferama na
tlu Evrope, svaki novi konflikt mogao je izazvati rat. Političke krize
1911., 1912., i 1913. godine nisu izazvale rat, ali svaki puta je mir
visio o koncu. Ono što se svakako može zaključiti iz ovog rada jeste činjenica da je atentat na Franju Ferdinanda otvorio novu stranicu, ne samo jugoistočne Evrope, nego i svjetske historije. Ogroman značaj za ovo su imali organizacija „Mlade Bosne“ i njeni članovi na čelu sa Gavrilom Principom. Ovdje po ko zna koji puta možemo doći do zaključka kolike su aspiracije prema Bosni imali vladajući i politički krugovi Srbije, a ovdje mislim na težnju da pripoje Bosnu, i na taj način ostvare svoju „Velikosrpsku ideju“. Ali ne možemo ovdje samo govoriti o Srbiji kao faktoru koji je uticao na razvoj tadašnje politike na Balkanu, nego se moramo osvrnuti i na dvojnu monarhiju Austro-Ugarsku. Ona je također odigrala veliku ulogu za važnija politička događanja na ovim prostorima, zajedno sa drugim velikim evropskim silama. Sve ove tenzije i sukobi između Srbije i Austro-Ugarske su doživjele vrhunac atentatom, koji je imao široke posljedice, i koji je ujedno bio uvertira u jedan veliki fenomen svjetskih razmjera, a taj fenomen je poznat kao Prvi Svjetski rat. Literatura
|