|
URINARNI SISTEM
Urinarni (uropoezni) sistem obuhvata organe koji učestvuju
u regulaciji volumena i sastava tjelesnih tečnosti. Preko ovih organa
iz organizma se eliminiše višak vode, a s njom i višak elektrolita i toksični
produkti metabolizma, prije svega urea i kreatinin. Posredstvom urinarnog
sistema krvna plazma se „čisti“ od nepoželjnih supstanci, pri čemu se
stvara mokraća (urin) kojom se nepotrebne materije odstranjuju iz tijela.
Urinarni sistem čine bubrezi, mokraćovodi, mokraćna bešika i mokraćna
cijev. Njihov razvoj je u tijesnoj vezi sa razvojem polnih organa. Dok
kod osoba ženskog pola dolazi do potpunog odvajanja mokraćnih i polnih
puteva, kod muškaraca oni ostaju sjedinjeni na nivou uretre.
BUBREG
Bubrezi
su centralni organi urinarnog sistema. Smješteni su iza peritoneuma
u bubrežnoj loži. Omotani su fibroznom kapsulom, koja je obavijena slojem
masnog tkiva. Masne naslage oko bubrega čine tzv bubrežno jastuče koje
štiti organ od tzv mehaničkih stresova.
Spoljašnja strana bubrega je ispupčena, a unutrašnja ugnuta i u njenom
središtu se nalazi hilus. Kroz hilus u bubreg ulaze bubrežna arterija
i nervi, a izlaze mokraćovod, bubrežna vena i limfni sudovi. Hilus je
u vezi sa šupljinom zvanom renalni sinus koji sadrži masno i rastresito
vezivno tkivo.
Parenihm bubrega je podijeljen na perifernu zonu – korteks i unutrašnju
zonu – medulu. Na SM korteks je tamnije boje i zrnaste strukture, dok
je medula svjetlija i prugasta. Medula ljudskog bubrega sadrži 10-18 renalnih
(Malpigijevih) piramida. Na uzdužnom presjeku organa piramide imaju trouglast
oblik. Vrh je okrenut ka hilusu, a baza ka periferiji. Sa baza renalnih
piramida u korteks se projektuju prugaste strukture-medularni zraci(Feranove
piramide). Ferajnove piramide se tradicionalno tretiraju kao komponenta
kore, zajedno sa pravim kortikalnim parenhimom koji ispunjava prostor
između njih (renalni lavirint).
Vrhovi renalnih piramida (renalne papile) prominiraju u ljevkaste šupljine
– male bubrežne čašice (calyces renales minores). Fuzijom ove dvije ili
tri male čašice, nastaju velike bubrežne čašice (calyces renales majores),
a ove se otvaraju u ljevkasto proširenje inicijalnog segmenta uretera
– bubrežnu karlicu (pelvis renalis). Kori bubrega pripada parenhim između
baza renalnih piramida i kapsule, kao i dio bubrežne supstance koja prodire
između renalnih piramida, a poznata je pod nazivom renalne (Bertinijeve)
kolumne.
Bubreg se može podijeliti na manje morfološke cjeline – lobuse i lobuluse.
Lobus bubrega formira renalna piramida udružena sa kortikalnom supstancom
iznad njene baze i sa kortikalnim parenihmom koji zahvata polovine dviju
susjednih Bertinijevih kolumni. Broj lobulusa odgovara broju renalnih
piramida (8-18). Lobulus bubrega čine jedan medularni zrak i djelovi lavirnita
koji ga neposredno okružuju. Kod čovjeka ne postoji jasna granica ni među
bubrežnim lobusima, ni među lobulusima.
NEFRON
Nefron je osnovna strukturna i funkcionalna jedinica
bubrega. Svaki neforn sposoban je da samostalno stvara mokraću pa se zato
funkcija bubrega objašnjava preko građe i funkcije pojedinačnog nefrona.
Nefron čine bubrežno tjelašce(korpuskul) i bubrežni tubul, izgrađen od
više segmenata: proksimalnog vijugavog tubula, tankog i debelog dijela
Henleove petlje i distalnog vijugavog tubula. Veći broj nefrona uliva
se u jedan sabirni tubul (cjevčicu). Bubrežna tjelašca i vijugavi djelovi
tubula smješteni su u renalnom lavirintu i u subkapsularnoj zoni kore,
a pravi djelovi neforna (Henleove kaplje) i sabirni tubuli u medularnim
zracima i meduli.
Po lokalizaciji i građi nefroni se dijele na kortikalne i jukstamedularne.
Korpuskuli kortikalnih nefrona lokalizovani su u spoljašnjem i središnjem
regionu kore. Njihove Henleove petlje su kratke i ne prodiru duboko u
srž bubrega. Ovakvi nefroni dominiraju bubrežnim parenhimom i čine oko
80% svih nefrona. Tjelašca ostalih 20% nefrona smještena su u blizini
medule i oni se označavaju kao jukstamedularni nefroni. Njihove Henleove
petlje prodiru duboko u medulu, do vrha renalne piramide; i učestvuju
u stvaranju gradijenta hipertoničnosti u intersticijumu hipertonične mokraće.
BUBREŽNI KORPUSKUL
Bubrežno tjelašce je početni, prošireni dio nefrona u kome se filtrira
krvna plazma. Korpuskul je loptastog oblika. Sastoji se od bubrežnog glomerula
i Boumanove kapsule.
Bubrežni glomerul čini splet gusto zbijenih kapilara koji obrazuju formaciju
u obliku klupka. Ovaj kapilarni splet povezuje aferentnu (dovodnu) sa
eferentnom (odvodnom) arteriolom. Dovodna arteriola pristupa bubrežnom
korpuskulku na istom mjestu gdje ga odvodna aretriola napušta. Zato se
taj pol korpuskula naziva vaskularnim polom. Nasuprot njemu smješten je
urinarni pol, na kome isfiltrirana krvna plazma odvodi iz korpuskula proksimalnim
vijugavim tubulom.
Bubrežni glomerul omotan je dvostrukim epitelnim omotačem, nazvanim Boumanova
kapsula. Spoljasnji ili parijetalni list Boumanove kapsule granici bubrezno
tjelasce od okolnog parenhima. Prostire se od urinarnog do vaskularnog
pola, a čini ga sloj pljosnatih ćelija naleglih na bazalnu laminu. Na
urinarnom polu ljuspast epitel parijetalnog lista Boumanove čaure prelazi
u kockast epitel proksimalnog bubreznog kanalića.
Ćelije visceralnog lista su znatno kompleksnije gradje i označavaju se
kao podociti. Podociti su priljubljeni uz kapilarni zid, a njihova bazalna
lamina sjedinjena je sa bazalnom laminom endotela. Između dva lista Boumanove
kapsule nalazi se INTERKAPSULARNI (urinarni, mokraćni ili Boumanov) PROSTOR
u kome se sakuplja primarna mokraća.
Iscjedak krvne plazme označava se kao ultrafiltrat krvi ili primarna mokraća,
a membrana kroz koju se vrsi filtracija – filtraciona membrana ili filtraciona
barijera.
U sastav filtracione (krvno-urinarne) barijere ulaze ri komponente:
a) endotel kapilara
b) fuzionisane bazalne lamine endotela kapilara i podocita koji čine jedinstvenu
cjelinu nazvanu glomerulska bazalna membrana (GBM)
c) membrana filtracionih pukotina podocita
Glomerulski kapilari su fenestrovanog tipa. Njihove fenestre su brojnije,
većeg promjera i nisu premošćene dijafragmom.
Glomerulska bazalna membrana (GBM) nastaće stapanjem dviju bazalnih lamina,
od kojih jedna pripada kapilarnim endotelnim ćelijama, a druga podocitima.
U noj se razlikuje središnji, elektrono-gusti sloj i sa obje strane po
jedan elektrono-svjetliji sloj.
Treću komponentu filtracione membrane čine ćelije visceralnog lista Boumanove
kapsule – podociti. Ove ćelije imaju okruglasto ili ovalno tijelo od kapilarnog
zida, od koga polazi nekoliko primarnih produžetaka. Od primarnih izdanaka
odvajaju se sekundarni, a od njih tercijerni produžeci. Sekundarni i tercijerni
produžeci naležu na kapilarni zid, a od endotelnih ćelija odvaja ih GBM.
U ćelijskom tijelu podocita nalazi se ovalan euhromatičan nukleus i osrednje
razvijene sekretne organele i lizozomi koji sugerišu sekretnu i fagocitnu
ulogu ove ćelije.
Prostor između glomerulskih kapilarnih petlji ispunjen je specijalnom
tkivnom supstancom – mezangijumom. Mezangijum čine mezangijumske ćelije
zajedno sa ekstracelularnim matriksom koga same stvaraju. Mezangijum unutar
glomerula označava se kao intraglomerulski mezangijum, a ćelije – intraglomerulske
mezangijumske ćelije. Mezangijum zauzima oko 15% volumena glomerula. Meangijumski
matriks je amforna supstanca čiji sadržaj odgovara sadržaju klasične bazalne
lamine, dok su mezangijumske ćelije nepravilnog zvjezdastog oblika sa
brojnim produžecima od kojih neki prodiru između endotelnih ćelija i zadiru
u lumen kapilara. Imaju fagocitnu i kontraktilnu sposobnost. Primarna
uloga mezangijumskih ćelija je fagocitoza, tj. čišćenje GBM od čestica
koje se nakupljaju tokoim filtracije. Iako pripadaju mononukleusnom gafocitnom
sistemu, mezangijumske ćelije ne vode porijeklo od monocita, već od prekurzora
glatkih mišićnih ćelija, što potvrđuje prisustvo aktinskih mikrofilamentata
u njihovoj citoplazmi.
BUBREŽNI TUBUL
Bubrežni tubul proteže se od parijetalnog lista Boumanove kapsule ,
tj. od mokraćnog pola bubrežnog korpuskuluma, do lučnog sabirnog tubula.
Cijelim tokom obložen je jednoslojnim epitelom, ali se ćelije u pojedinim
segmentima tubula odlikuju različitim oblikom i različitim ćelijskim specijalizacijama
u skladu sa svojom funkcijom. Dok se u korpuskulumu filtrira krv i stvara
primarna mokraća, osnovna uloga tubula je apsorpcija vode, elektrolita
i drugih sastojaka glomerulskog filtrata, a u manjoj mjeri i sekrecija
nekih neorganskih jona. Bubrežni tubul ima tri histološke zone, od kojih
svaka ispoljava različitu ulogu u tubularnoj funkciji. Proksimalni distalni
segmenti imaju vijugav tok, a povezuje ih pravi dio tubula koji, ima nishodni
i ushodni krak.
a) PROKSIMALNI VIJUGAVI TUBUL je oko tri puta duzi od
distalnog. Obložen je jednoslojnim kockastim epitelom. Epitelne ćelije
tubula – nefrociti imaju oblik sličan panju drveta. Ispoljavaju snažnu
acidofiliju zbog obilja mitohondrija u citoplazmi. Jedro je okruglo i
euhromatično, a zauzima centralni dio ćelije. Na lumenskoj strani nefrocita
nalaze se guste i prave mikroresice koje obrazuju prugast (četkast) pokrov.
Ove ćelijske specijalizacije povećavaju apikalnu površinu nefrocita za
oko 30 puta. Mikroresice su obložene gustim glikokaliksom koji im pruža
fizičku i hemijsku zaštitu. Između baza mikroresica, na apikalnoj površini
ćelije nalaze se uvrati plazmaleme, a u njihovoj blizini u citoplazmi
na EM zapaža se mnoštvo endocitoznih vezikula i lizozoma. Vezikule sadrže
proteine koji su prošli kroz filtracionu barijeru i dospjeli u tubul.
Bočne površine nefrocita su veoma nepravilne, sa brojnim interdigitacijama
susjednih ćelija, tako da se granice medju njima na SM ne uočavaju. U
apikolateralnoj zoni ćelije su povezane spojnim kompleksima.
Bazalna površina nefrocita znatno je povećana učestalim invaginacijama
plazmaleme. Ovi uvrati formiraju tzv. bazalni lavirint. Između uvrata
bazalne ćelijske membrane, u bazalnom dijelu citoplazme, gusto su upakovane
tanke, duguljaste mitohondrije orijentisane paralelno sa osom nefrocita.
Ovakvu odliku imaju ćelije koje učestvuju u aktivnom transportu jonu.
U bazolateralnom domenu nefrocita nalazi Na+/K+ - ATP-aza (natrijumova
pumpa) koja aktivno transportuje jone Na+ u međućelijski prostor i bazalni
lavirint
b) HENLEOVA PETLJA – ima oblik latiničnog slova U. početni
dio Henleove petlje ulazi iz renalnog lavirinta u medularni zrak, a završni
se opet vraća u lavirint. Henleova petlja se sastoji iz debelog dijela
silaznog kraka,tankog dijela silaznog kraka, tankog dijela ushodnog kraka
i debelog dijela ushodnog kraka. Debeli dio silaznog kraka obložen je
epitelnim ćelijama koje veoma nalikuju na nefrocite. Debeli segment se
naglo sužava i nastavlja tankim dijelom Henleove petlje. Epitelne ćelije
koje ga oblažu su pljosnate. Širi je samo onaj dio ćelije koji sadrži
jedro i on prominira u lumen.
Debeli dio ulaznog kraka Henleove petlje liči na distalni vijugavi tubul.
Dužina nefrona uslovljena je dužinom Henleove petlje, preciznije dužinom
njenog nishodnog i ushodnog tankog dijela. Kod kortikalnih djelova ovi
djelovi su kratki, a kod jukstamedularnih su dugi i spuštaju se duboko
u srž bubrega. Samo jukstamedularni nefroni učestvuju u koncentrisanju
mokraće.
c) DISTALNI VIJUGAVI TUBUL širok je kao PVT, ali je znatno
kraći. N jegove ćelije nazivaju se nefrocitima, mada se unekoliko razlikuju
od nefrocita proksimalnog tubula. Distalni nefrociti su sitniji, nemaju
četkast pokrov već rijetke mikrovile na apikalnoj površini i ispoljavaju
slabiju acidofiliju od proksimalnih.
Jedra su smještena bliže apikalnom polu ćelije. U apikalnoj citoplazmi
distalnih nefrocita nema endocitoznih vezikula, ali im se bazolateralni
ćelijski domeni ne razlikuju od istih proksimalnih nefrocita.
Završni dio distalnog vijugavog tubula nastavlja se lučnim sabirnim tubulom
koji je drugačijeg embrionalnog porijekla od nefrona.
JUKSTAGLOMERULSKI APARAT
Jukstaglomerulski aparat (JGA) je zajednički naziv za grupu specijalno
diferentovanih ćelija smještenih na vaskularnom polu bubrežnoj tjelašca.
Ovaj celularni kompleks učestvuje u regulaciji sistemskog krvnog pritiska.
JGA se sastoji iz tri komponente : MAKULE DENZE, JUKSTAGLOMERULSKIH ĆELIJA
i EKSTRAGLOMERULSKIH MEZANGIJUMSKIH ĆELIJA.
MACULA DENSA: Uzlazni krak Henleove petlje vraća se iz medule prema korteksu
stremeći ka vaskularnom polu sopstvenog korpuskula. U blizini vaskularnog
pola uzlazni krak ulazi u distalni vijugavi tubul, a ovaj se primiče aferentnoj
arterioli i naliježe na njen zid. Na mjestu kontakta zapažaju se promjene
u tubule i u dovodnoj arterioli. Distalni nefrociti na tom mjestu postaju
tank ii cilindrični pa sui m jedra gusto zbijena. Taj dio izgleda tamnije
i naziva se gusta mrlja (muscular densa). Bazalna lamina tubula u toj
zoni je ekstremno tanka i nekompletna tako da nefrociti makule denze stupaju
u direktan kontakt sa jukstaglomerulskim i ekstraglomerulskim mezangijumskim
ćelijama. Ćelije guste mrlje imaju duguljasto jedro, iregularne makrovile
na površini i bazalni lavirint u bazi.
JUKSTAGLOMERULSKE ĆELIJE nalaze se u u mediji aferentne arteriole, u zoni
dodira krvnog suda i tubula. To su modifikovane glatke mišićne ćelije
sa ovalnim jedrom i mnoštvom PAS-pozitivnih granula u kojima je deponovan
enzim (hormon) rennin.
EKSTRAGLOMERULSKE MEZANGIJUMSKE ĆELIJE nalaze se u trouglastom prostoru
koji graniče macula denza, dovodna i odvodna arteriola korpuskula. Vrh
ovog trougla zadire u glomerul i na njemu se ekstraglomerulski mezangijum
nastavlja intraglomerulskim. Ekstraglomerulske mezangijumske ćelije su
spljoštene, zvjezdaste ćelije sa citoplazmatskim izdancima kojima se međusobno
dodiruju formirajući svojevrstan citoretikulum. Ćelije su okružene mezangijumskim
matriksom.
SABIRNI TUBULI I DUKTUSI
prenose dio neresorbovanog golomerulskog filtrate, odn sada već definitivnu
mokraću, od nefrona do malih bubrežnih čašica. Apsorpcijom vode ovaj kanalikularni
system aktivno učestvuje u koncentrisanju mokraće.
Sabirni kanalikularni sistem bubrega može se klasifikovati na: lučne sabirne
tubule, prave sabirne tubule i papilarne duktuse.
Lučni sabirni tubuli predstavljaju nastavak distalnih vijugavih tubula.
Ove cjevčice u obliku luka ulaze iz renalnog lavirinta u medularni zrak,
gdje se ulivaju u prave sabirne tubule. Pravi sabirni tubuli prolaze kroz
medularni zrak, silaze u renalnu piramidu i streme ka njenom vrhu, uzdižući
se sa tubulima iste građe. 5-7 pravih tubula spaja se pod uglom gradeći
papilarni duktus. Lučni sabirni tubuliobloženi su prostim kockastim epitelom,
a pravi sabirni prostim cilindričnim epitelom. U oba tubula, epitel sadrži
dva tipa ćelija : svijetle i tamne. Svijetlih ćelija ima znatno više.
Njihova citoplazma je siromašna u organelama pa se slabije boji. Za razliku
od nefrocita, granice među svijetlim ćelijama su jasne i oštre. Tamne
ćelije imaju više mitohondrija od svijetlih što se odražava na njihovu
boju. Ove ćelije su brojnije u proksimalnim sabirnim tubulima, a idući
prema papilarnom duktusu postepeni iščezavaju.
Papilarni duktusi(Belinijevi kanali) imaju približno isti prečnik kao
bubrežno tjelašce. Obloženi su jednim slojem svkijetlih, cilindričnih
ćelija. Veći broj papilarnih duktusa otvara se na površini renalne papile
obrazujući tzv rešetasto polje(area cribrosa). U ovoj zoni jednoslojan
cilindrični epitel duktusa prelazi u epitel prelaznog tipa koji će zastirati
sve nishodne mokraćne puteve, izuzev distalnog dijela uretre.
KRVOTOK BUBREGA
Svaki bubreg dobija krv iz abdominalne aorte preko arterije renalis.
Pri ulasku u bubrežni sinus renalna arterija se obično grana na dva ogranka,
od kojih jedan odlazi u prednji, a drugi u zadnji dio organa. Prije ulaska
u bubrežni parenhim ovi ogranci se razgranavaju dajući aa interlobares.
Interlobarne arterije penju se uz Bertinijeve kolumne sve do baza renalnih
piramida, gdje se granaju na lučne arerije (aa arcuatae). Arterije arkurate
skreću naglo, u obliku luka i gotovo pod pravim uglom, nastavljajući tok
graničnom linijom između kore i srži bubrega. Njihovi ogranci – aa.interlobulares
odvajaju se od lučne arterije pod pravim uglom. Interlobularne arterije
pružaju se ka kapsuli bubrega. Smještene su u centralnom pojasu renalnog
lavirinta tako da graniče susjedne bubrežne režnjiće. Neke od ovih arterija
završavaju se na periferiji kore, a neke prodiru i u kapsulu bubrega.
Prolazeći kroz korteks, interlobularne arterije daju aferentne arteriole,
po jednu za svaki korpuskul. Dovodne arteriola rasipaju se u glomerulski
kapilarni splet iz kojeg izrastaju eferentne arteriole.
Odvodne arteriole jukstamedularnih nefrona daju duge, tanke kapilare koji
prate Henleovu petlju i, slično njoj, prostiru do vrha renalne piramide,
prave petlju i vraćaju se ka kortikomedularnoj granici. Ovi kapilari označavaju
se kao vasa recta (pravi sudovi). Njihov nishodni krak grade kapilari
kontinuiranog tipa, a ushodni krak kapilari fenestrovanog tipa.
Kapilari capsule bubrega i spoljašnjeg dijela kore sakupljaju se i formiraju
tzv vv stellatae. Stelatne vene i peritubularni kortikalni kapilari ulivaju
se u vv. interlobulares, a ove u vv. arcuatae iz kojih se krv vraća preko
interlobarnih vena u renalnu venu i njome odvodi iz bubrega. Od ukupne
količine krvi koja prođe kroz bubreg, 98-99% namijenjeno je kori, a svega
1-2% meduli. Krv kroz koru teče brzo, a kroz medulu lagano. Bubrežne arterije
su terminalni krvni sudovi pošto se njihove grane ne anastomizuju.
HISTOFIZIOLOGIJA BUBREGA
Mehanizam stvaranja mokraće počiva na 3 fundamentalna procesa: filtraciji,
resorpciji i sekreciji. Filtracija predstavlja cijeđenje krvne tečnosti
kroz filtracionu barijeru i odvija se isključivo u bubrežnom tjelašcu,
gdje nastaje ultrafiltrat krvi. Resorpcija podrazumijeva vraćanje supstanci
iz filtrate nazad u krvotok, a sekrecija transport jona i drugih supstanci
u suprotnom smjeru. Apsorpcija i sekrecija dešava se u tubulima nefrona
i u sabirnim tubulima. Posredstvom ovih triju procesa organizam kontroliše
svoju vodu, međućelijsku tečnost, osmotsku i acidobaznu ravnotežu.
U koncentrisanju mokraće učestvuju tri strukturne komponente bubrega :
Henleove petlje jukstamedularnih nefrona, vasa recta i sabirni tubuli.
MOKRAĆNI PUTEVI
Definitivno uobličena mokraća izlučuje se iz bubrega papilarnim duktusima
preko rešetastog polja renalne papile. Mokraća iz bubrega ulazi u mokraćne
puteve koji imaju isključivo konduktornu ulogu, odn nemaju nikakvog uticaja
na njen sastav i volume. Mokraćne puteve čine male bubrežne čašice, velike
bubrežne čašice, bubrežne karlice, mokraćovodi, mokraćna bešika i mokraćna
cijev (uretra). Izuzev uretre svi ekskretni putevi urinarnog sistema imaju
isti plan građe. Njihov zid se sastoji iz 3 sloja: mukoze, mišićnog sloja
i adventicije.
a) Sluznica svih urinarnih puteva izuzev distalnog dijela
uretre, obložena je epitelom prelaznog tipa. Ovaj epitel je nepropustan
za vodu i soli tako da čini snažnu osmotsku barijeru između mokraće i
tkivne tečnosti.
Ispodn epitela nalazi se lamina proprija, sloj vezvinog tkiva ratzličite
gustine.
b) Mišićni sloj – izgrađen je od glatkih mišićnih ćelija
koje formiraju dva podsloja. Nasuprot zidu digestivne cijevi, u urinarnim
putevima unutrašnji podsloj formiraju longitudinalno orjentisani, a spoljašnji
podsloj
cirkularno orjentisani snopovi glatkih mišićnih ćelija.
U distalnom dijelu uretera pojavljuje se i treći mišićni podsloj, spolja
od cirkularnog. U njemu su mišićne ćelije uzdužno orjentisane, tako da
u tom dijelu zida uretera postoje dva longitudinalna podsloja i između
njih jedan cirkularni. U evakuaciji mokraće ka mokraćnoj bešici presudan
značaj imaju peristalički pokreti mišićnog sloja uretera.
c) Adventicija – je sloj ratresitog veziva bogatog adipocitima,
krvnim i limfnim sudovima i nervima.
MOKRAĆNA BEŠIKA
Mokraćna bešika je rastegljiv kesasti organ koji služi kao privremeni
rezervoar urina. U njenom zidu postoje tri otvora- dva za uretere, jedan
za uretru. Trouglasti dio zida između ova tri otvora označava se kao trigonum.
Mokraćna bešika ima građu sličnu ureteru, mada je njen mišićni sloj znatno
deblji, a između njega i sluznice umetnuta je submukoza.
Sluznica je sastavljena od prelaznog epitela i lamine proprije. Kod praznog
organa epitel je tanak, a kod punog izgleda kao da ima 4-8 slojeva ćelija,
dok je sluznica naborana po čitavoj unutrašnjohj površini bešike.
Ispod urotela nalazi se uzani pojas nešto gušćeg veziva – lamina proprija,
a ispod nje prisutan je nešto širi pojas rastresitog veziva (tela submucosa)
koje dozvoljava nabiranje sluznice nakon pražnjenja bešike.
U lamini propriji, neposredno ispod epitela, nalaze se brojni kapilari
i venule, a u teli submukozi veći krvni sudovi i pojedinačni snopovi glatkih
mišićnih tijela.
Mišićni sloj građen je od tri nejasno odvojena podsloja. U spoljašnjem
i unutrašnjem podsloju dominiraju longitudinalno orjentisani snopovi,
a u središnjem podsloju snopovi su postavljeni mahom cirkularno. Između
mišićnih snopova ima dosta vezivnog tkiva.
Najveći dio mokraćne bešike obavija adventicija.
Seroza pokriva samo gornji dio organa(fundus).
MOKRAĆNA CIJEV
Mokraćna cijev odvodi urin iz mokraćne bešike izvan tijela. Kod žene
uretra je isključivo mokraćni organ, dok je kod muškarca ova cijev ujedno
završni dio urinarnih i genitalnih puteva.
URETRA ŽENE
građena je iz tri sloja: mukoze, mišićnog sloja i adventicije.
Sluznicu grade epitel i lamina proprija. Epitel u proksimalnom dijelu
uretre je prelaznog tipa, a u distalnom je neorožali pločasto slojeviti
epitel. Između ova dva regiona prisutan je cilindrični slojeviti epitel.
Na površini epitela izlivaju se kanali periuretralnih žlijezda, čiji su
sekretni djelovi smješteni u lamini propriji. lamina proprija je građena
od rastresitog veziva ispunjenog mnoštvom venskih pleksusa.
Mišićni sloj mokraćne cijevi žene grade unutrašnji longitudinalni i spoljašnji
cirkularni sloj glatkih mišićnih ćelija. U početnom dijelu uretre cirkularni
sloj, zajedno sa kružno orijentisanim vlaknima glatkog mišića mokraćne
bešike, gradi unutrašnji sfinkter uretre.
Adventicija je tanak sloj rastresitog veziva koje povezuje uretru sa susjednim
organima.
URETRA MUŠKARCA
Anatomohistološki dijeli se na tri dijela: prostatični, membranski i
spongiozni.
Prostatični dio – cijelim tokom se prostire kroz prostatu. U ovaj dio
mokraćne cijevi otvara se mnoštvo prostatičnih kanala. Na zadnjem zidu
prostatičnog dijela uretre nalazi se sjemeni brežuljak koji se izbočuje
u njenu unutrašnjost. U centru brežuljka otvara se slijepi kanal. Prostatični
dio uretre obložen je prelaznim epitelom.
Membranski dio – u njemu obično dolazi do smjene epitela, tako da se pojavljuje
cilindrični slojeviti epitel koji zastire najveći dio muške uretre. Oko
membranskog dijela uretre nalazi se spoljašnji sfinkter uretre, voljni
mišić građen od poprečno-prugastih mišićnih ćelija.
Spongiozni dio smješten je u sunđerastom dijelu. Obložen je cilindričnim
slojevitim epitelom sve do fose navikularis, gdje se pojavljuje pločasto
slojeviti epitel bez orožavanja. U spongioznom tijelu nalaze se mukozne
uretralne žlijezde, tzv. Litreove žlijezde koje svoj sekret izlučuju po
površini epitela pružajući mu zaštitu od urina.
L I T E R A T U R A:
„Histološka građa organa“ –Z. Anđelković
PROČITAJ
/ PREUZMI I DRUGE SEMINARSKE RADOVE IZ OBLASTI:
|
|
preuzmi
seminarski rad u wordu » » »
Besplatni Seminarski
Radovi
|
|